Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις ο τρίτος τόμος που ολοκληρώνει το μνημειώδες ιστορικό έργο «Ο βυζαντινός κόσμος».
Ο διαπρεπής βυζαντινολόγος και πρόεδρος της Διεθνούς Ενωσης Βυζαντινών Σπουδών Πολ Λεμέρλ (1902-1989) είχε οραματιστεί μια σειρά βιβλίων η οποία θα βασιζόταν στις έρευνες των τελευταίων δεκαετιών και θα αποτελούσε για το πανεπιστημιακό κοινό μια εισαγωγή στην ιστορία του βυζαντινού κόσμου. Το έργο θα αποτελούνταν από τρία μέρη και η ιδέα άρχισε να υλοποιείται το 1990, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Λεμέρλ. Πριν από λίγες μέρες κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις ο τρίτος τόμος, την ευθύνη του οποίου αρχικά είχε αναλάβει η εξέχουσα βυζαντινολόγος και καθηγήτρια του Χάρβαρντ Αγγελική Λαΐου, η οποία έφυγε από τη ζωή το 2008. Την έκδοση με τίτλο o βιβλίο «Η ελληνική αυτοκρατορία και οι γείτονές της (13ος-15ο; αιώνας)» – Ο βυζαντινός κόσμος (τόμος Γ’) ολοκλήρωσε η ομότιμη διευθύντρια ερευνών στο CNRS Σεσίλ Μόρισον, ενώ στον τόμο συμμετέχουν δέκα ακόμη ιστορικοί από τη Βουλγαρία, την Ελλάδα, τη Γαλλία, τη Σερβία και τη Ρωσία. Το βιβλίο καλύπτει την περίοδο που εκτείνεται από το 1204 με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους έως το 1453 με την άλωσή της από τους Τούρκους.
Παρότι η Δ΄ Σταυροφορία θα οδηγούνταν στην κατάληψη της Ιερουσαλήμ, παρεξέκλινε από τον αρχικό στόχο. Αυτό είχε αποτέλεσμα την κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, την οποία ακολούθησαν ραγδαίες εξελίξεις στις γύρω περιοχές με πρώτη την εγκατάσταση των Λατίνων σε αυτές. «Η αυτοκρατορία σταματά να συνιστά μια μεγάλη δύναμη, ακόμη κι αν το ιδεώδες και το κύρος της παρέμειναν ζωντανά έως την πτώση της το 1453. Η πολυεθνική ταυτότητά της τείνει άλλωστε να μετατραπεί σε μια νέα ελληνική συνείδηση» σημειώνει η Σεσίλ Μόρισον.
Μέσα από τις μελέτες που συνθέτουν τον τόμο παρουσιάζεται ο τρόπος με τον οποίο η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατακερματίστηκε και συρρικνώθηκε, αρχικά χάνοντας τα εδάφη της Μικράς Ασίας και εκείνα που σήμερα γνωρίζουμε ως βόρεια Ελλάδα, με αποτέλεσμα το 1373 να γίνει υποτελές κράτος στον Οθωμανό σουλτάνο. Η περίοδος εξετάζεται από όλες τις πτυχές: κοινωνική οργάνωση, διοίκηση, δημογραφική εξέλιξη, δυναστικές έριδες και αυτοκρατορική διαδοχή, οικονομία και φορολογικό σύστημα, σχέσεις των περιοχών μεταξύ τους, ρόλος εκκλησίας και στρατού, τέχνη, πνευματική ζωή.
Παραδόξως ενώ η εποχή μαστίζεται από τον πόλεμο, τη φτώχεια και την πανώλη (με ό,τι αυτό σημαίνει για τις σαρωτικές κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές που έφερε σε ευρεία κλίμακα), παρατηρείται ένα κύμα σκέψης εξίσου σαρωτικό ως προς τους νέους δρόμους που άνοιξε. Πρόκειται για την Παλαιολόγεια Αναγέννηση, η οποία εστιάζει στην αναζήτηση του ελληνικού παρελθόντος ως αντιστάθμισμα στη λατινική εισβολή.
INFO
To βιβλίο «Η ελληνική αυτοκρατορία και οι γείτονές της (13ος-15ο; αιώνας) – Ο βυζαντινός κόσμος (τόμος Γ’)» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις σε μετάφραση της Μαρίλιας Λυκάκη
