Είκοσι τρεις άντρες υπακούν στις εντολές της «αόρατης» αρχής: του Ρομέο Καστελούτσι.
Η ιδέα για τους «Bros» γεννήθηκε στον Ροµέο Καστελούτσι από µια εµπειρία που είχε στο Παρίσι όταν δούλευε για µια παραγωγή όπερας στη διάρκεια του κινήµατος των Κίτρινων Γιλέκων. «Κάθε µέρα ερχόµουν σε επαφή µε αστυνοµικούς έξω από το σπίτι µου. Και κάθε φορά που βρισκόµουν µπροστά τους η δύναµη της στολής τους µε έκανε να νιώθω ένοχος. Ηθελα να εξερευνήσω αυτήν τη δύναµη από ανθρωπολογική και όχι από κοινωνιολογική ή πολιτική άποψη, ρίχνοντας µια ουσιαστική µατιά µε αρχέγονο τρόπο σε αυτή την κατάσταση που µε έκανε θήραµα» δήλωσε ο Ιταλός δηµιουργός στη συνέντευξη που έδωσε στο γαλλικό περιοδικό «La Terrasse».
Μια χούφτα µπάτσοι κι ένας προφήτης
Είκοσι τρεις άντρες επί σκηνής, στρατολογηµένοι στον δρόµο, χωρίς προετοιµασία, καλούνται να δεσµευτούν ότι θα υπακούν σε πραγµατικό χρόνο στις εντολές που θα τους δίνονται µέσω ενός ακουστικού από τον σκηνοθέτη, χωρίς να προσπαθούν να λάβουν υπόψη τις συνέπειες των πράξεών τους, χωρίς να επεξεργάζονται τη λογική βάση των εντολών. Αυτό άλλωστε δεν ζητά κάθε εξουσία; «Κατά κάποιον τρόπο αυτοί οι αστυνοµικοί µας αντιπροσωπεύουν. Αυτός ο έλεγχος παράγει διπλό αποτέλεσµα: σε σχέση µε την τάξη και µε τον νόµο. Αυτά µπορεί να λένε κάτι στους θεατές ή όχι. Το θέατρό µου δεν συνδέεται µε την ιδέα της επιτυχίας. Μόλις ανοίξει η αυλαία η δουλειά µου τελείωσε. ∆εν θέλω να ξέρω τι θα γίνει µετά».
Πώς όµως από αυτή την εµπειρία επιδεικτικής προβολής της κρατικής εξουσίας στον δηµόσιο χώρο κατέληξε στην έννοια της αδελφοσύνης (bros στα αγγλικά είναι η βραχυγραφική απόδοση του brothers = αδέρφια); Ο ίδιος υποστηρίζει ότι το πλαίσιο της παράστασής του είναι θρησκευτικό – η κοινότητα αδερφών που δηµιουργείται στη σκηνή είναι τοτεµική. Στο κέντρο της φυλής των Bros είναι η βία, αποκαθαρµένη από τις κοινωνικές και τις πολιτικές συνδηλώσεις της. Η ανθρωπολογία, σε αντίθεση µε όσα πρέσβευε παλαιότερα, πλέον αποδέχεται ότι η βία µπορεί να είναι δοµικός παράγοντας στην κατασκευή του κοινωνικού, του πολιτικού και του πολιτισµικού πλαισίου.
Ο Ροµέο Καστελούτσι µιλάει αλληγορικά, σαρκάζει και αυτοσαρκάζεται. Η δυνατότητα για την αστυνοµική επιβολή του νόµου και τη θεσπισµένη βία, συνθήκες που εκπηγάζουν από τις «ιερές» κατακτήσεις των επαναστάσεων του 18ου και του 19ου αιώνα, αποδοµείται, αποσυντίθεται, µεταφέρεται στον ίδιο: ο σκηνοθέτης ως νόµος και ως εξουσία. Το έργο δεν έχει κείµενο· ο µόνος που µιλά στη γλώσσα του είναι ο 80χρονος Ρουµάνος Valer Dellakeza. Είναι ο προφήτης, αλλά κανείς δεν τον καταλαβαίνει. Η µοίρα των προφητών αυτή είναι: να στέκονται απέναντι (όχι απαραίτητα ενάντια) στους εκπροσώπους της εξουσίας και να µιλούν για τα µελλούµενα που θα φέρουν τα τωρινά.
Η παρατήρηση του Πιερ Πάολο Παζολίνι
Ο Καστελούτσι εµβαθύνει στην ανθρωπολογική διάσταση της βίας. ∆εν είναι ο πρώτος. Τον Ιούνιο του 1968 –το διάστηµα που ο Μάης παρέµενε ισχυρή εξεγερσιακή πιθανότητα– ο Πιερ Πάολο Παζολίνι έγραψε το ποίηµα «Καθυστερήσατε, παιδιά» και δίχασε την ιταλική Αριστερά:
«Είναι θλιβερό. Η αµφισβήτηση
του ΚΚΙ έπρεπε να έχει γίνει το πρώτο µισό της περασµένης δεκαετίας.
Καθυστερήσατε, παιδιά.
Και καµιά σηµασία δεν έχει αν τότε δεν είχατε ακόµη γεννηθεί:
τόσο το χειρότερο για εσάς.
Τώρα οι δηµοσιογράφοι όλου του κόσµου (µαζί µε εκείνους της τηλεόρασης)
σας γλείφουν (νοµίζω αυτήν τη λέξη χρησιµοποιούν ακόµη
στα πανεπιστήµια) τον κώλο. Εγώ όχι, φιλαράκια.
Eχετε τη φάτσα του βουτυροµπεµπέ.
Σας σιχαίνοµαι όπως σιχαίνοµαι και τους πατεράδες σας.
Eχετε το ίδιο µοχθηρό µάτι.
Η καλή καταγωγή δεν κρύβεται.
Είστε φοβισµένοι, ανασφαλείς, απεγνωσµένοι
(εξαίσια!) αλλά γνωρίζετε και πώς να είστε
αυταρχικοί, εκβιαστές και σίγουροι:
προνόµιο των µικροαστών, φιλαράκια.
Οταν χθες στη Βάλε Τζούλια τα τσουγκρίσατε
µε τους αστυνόµους,
εγώ ήµουν µε το µέρος τους!
∆ιότι οι αστυνόµοι είναι παιδιά φτωχών ανθρώπων…»
(απόδοση Ελένη Κοσµά).
Ο Παζολίνι ψηλαφεί το αρχαϊκό προσωπείο της αστυνοµικής βίας και µοχλεύει ιδεολογικές συγκρούσεις. «Bros» µεταξύ τους και µ’ εµάς τα παιδιά των Ιταλών χωρικών που τους φόρεσαν µια στολή για να εµπεδώσουν διά της βίας την κυριαρχία του νεωτερικού κράτους; Σαφώς όχι αδέρφια µας. Σαφώς οι ίδιοι µέλη της ίδιας αδελφότητας. Οµως η νεωτερικότητα µετά τους «βουτυροµπεµπέδες» –που θα τους απορροφήσει, θα τους αφοµοιώσει και θα µεταβληθούν σε καύσιµη ύλη– θα στοχεύσει εναντίον τους. Γιατί η αρχαϊκότητα δεν χωρά στα λαµπερά σχήµατα του αµερικανικού καταναλωτισµού. Αλλά ο ΠΠΠ δεν ήταν προφήτης – ήθελε να είναι κοινωνικός ανθρωπολόγος που µεταβάλλει σε θεώρηµα τη βιωµένη εµπειρία.
INF0
Η παράδοξη τελετουργία για τον νόμο και την τάξη, η παράσταση «Bros» του Ρομέο Καστελούτσι, ανεβαίνει στη Στέγη έως τις 2/10