Οι αποσχισθέντες από τον ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ ψήφισαν «παρών» σε τρία άρθρα του «Ηρακλή» Νο 3, εκ των οποίων ένα καταψηφίστηκε και από το ΠΑΣΟΚ και όλα από την υπόλοιπη αντιπολίτευση. Με ανάρτηση ο Ευκλ. Τσακαλώτος αιτιολόγησε την ψήφο. Πέρα από ανακρίβειες για τα άρθρα, έκανε τα πράγµατα χειρότερα. Επιχειρηµατολογώντας υπέρ του νοµοσχεδίου («βάζει κανόνες στη λειτουργία των servicers», «βήµα προς τη σωστή κατεύθυνση»), το ερώτηµα αντιστρέφεται: όχι γιατί δεν καταψήφισαν τρία άρθρα αλλά γιατί καταψήφισαν επί της αρχής ένα νοµοσχέδιο σε σωστή κατεύθυνση…
Το colpo grosso του «Ηρακλή» και η «τραπεζική Αριστερά». Η µεγαλύτερη µεταφορά πλούτου µετά τη ληστεία του χρηµατιστηρίου, µε την εκποίηση δεκάδων δισ. περιουσίας από funds, στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: την κατάργηση προστασίας της πρώτης κατοικίας, τον πρωτοφανή Πτωχευτικό Κώδικα υπέρ πιστωτή και το σχέδιο «Ηρακλής», τη χρηµατοοικονοµική µηχανική µείωσης των τραπεζικών «κόκκινων» δανείων προς όφελος τραπεζών, funds και servicers. Ο «Ηρακλής» είναι το κύριο όχηµα.
Είτε µε bad bank είτε µε σχέδιο προστασίας περιουσιακών στοιχείων (APS) είτε αλλιώς, το ζήτηµα των «κόκκινων» δανείων έπρεπε να λυθεί. Το ζήτηµα είναι πώς, σε όφελος τίνος και µε ποιο όφελος για το γενικό συµφέρον. Ποια ήταν διαχρονικά η στάση Τσακαλώτου; Ενα αποκαλυπτικό άρθρο στις 14/12/2019 («Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Ηρακλής», Α. Σπηλιώτη, «ΕφΣυν») απηχούσε τις ενστάσεις Τσακαλώτου όταν ο ΣΥΡΙΖΑ καταψήφιζε τον «Ηρακλή»:
«Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ καταψήφισαν τη συστηµική λύση, την οποία προώθησε η προηγούµενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, υπό τον Ε. Τσακαλώτο και τον ∆. Λιάκο». Οι «Σταϊκούρας – Ζαββός παραδέχθηκαν ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ προώθησε τη δηµιουργία του APS, το οποίο µετονοµάστηκε σε σχέδιο Ηρακλής από τη Ν∆… Η απουσία του τοµεάρχη Οικονοµικών, Ε. Τσακαλώτου από τη συζήτηση και ψήφιση του νοµοσχεδίου µόνο τυχαία δεν µπορεί να θεωρηθεί… Η επιχειρηµατολογία των εκπροσώπων της αξιωµατικής αντιπολίτευσης είναι µάλλον µπερδεµένη και ενδεχοµένως να αναδεικνύει τις διαφορετικές προσεγγίσεις και αντιφάσεις εντός του ΣΥΡΙΖΑ».
Η ουσία της διαφοροποίησης. «Πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι το σχέδιο Ηρακλής αποτελεί ένα εργαλείο να καθαρίσουν οι ισολογισµοί των τραπεζών… Ο δανειολήπτης συνεχίζει να χρωστάει σε αυτόν που του χορήγησε το δάνειο, ανεξάρτητα αν η οφειλή του έχει µπει στο πακέτο της τιτλοποίησης. Ο νόµος Σταθάκη προστατεύει τους δανειολήπτες, ανεξάρτητα από το αν το δάνειό τους έχει τιτλοποιηθεί, πουληθεί ή παραµένει στο χαρτοφυλάκιο της τράπεζας».
Ο Ευκλ. Τσακαλώτος επιθυµούσε την υπερψήφιση. Το επιχείρηµα: αν κατόπιν καταργηθεί η προστασία της πρώτης κατοικίας ή αλλάξει ο Πτωχευτικός Κώδικας, αυτό είναι ζήτηµα άσχετο µε τον «Ηρακλή», που είναι καταρχήν αναγκαίο εργαλείο και «δικό του παιδί». Το γεγονός ότι οι τρεις πυλώνες της προδιαγεγραµµένης ληστείας ήταν αλληλένδετοι δεν απασχολούσε. Ούτε ότι χωρίς πρόνοιες και δικλίδες εντός του «Ηρακλή» υπέρ των δανειοληπτών ο «Ηρακλής» µετατρεπόταν από µαχαίρι για σερβίτσιο σε φονικό όπλο. Ούτε ότι το σχέδιο χρησιµοποιούσε τις κρατικές εγγυήσεις µόνο για την κάλυψη των τραπεζών και καθόλου των δανειοληπτών. Αν αυτό βαφτίζεται αριστερή πολιτική και υπεράσπιση του κοινωνικού συµφέροντος, πρόκειται για εξαπάτηση.
Περιττεύει να επισηµάνουµε το «ξύλο» που θα έτρωγε δικαίως ο ΣΥΡΙΖΑ µε τις χιλιάδες πλειστηριασµών που τρέχουν αν είχε υπερψηφίσει τον «Ηρακλή». Αν το αρχικό σχέδιο Τσακαλώτου – Λιάκου ήταν όµοιο µε το τελικό της Ν∆, τόσο το χειρότερο για το αρχικό σχέδιο…
Το µόνο «ζητούµενο, λοιπόν, είναι να µην καταπέσουν οι εγγυήσεις… Το σχέδιο που ψηφίστηκε έχει ασφαλιστικές δικλίδες και µηχανισµούς παρακολούθησης και εποπτείας… Οι ειδήµονες κρίνουν ότι είναι κάτι παραπάνω από επαρκείς… Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αποφασίσει ποιον αντιπολιτεύεται και γιατί και µε ποιους όρους. Και να αποφασίσει αν θα υπερασπιστεί το κυβερνητικό του έργο, τους καρπούς του οποίου δρέπει η Ν∆». Αυτά απηχούσαν απόψεις Τσακαλώτου το 2019.
Το αλληλένδετο µαξιλάρι που ξαναήρθε στην επικαιρότητα. Πέραν του αν τα 37 δισ. µαζεύτηκαν δυστυχώς εξ επιβολής ή ευτυχώς εξ επιλογής (αντίφαση διαρκείας Τσακαλώτου, που υποστηρίζει εναλλάξ και τα δύο), βασικός λόγος που τα 37 δισ. δεν αξιοποιήθηκαν έστω αφού µαζεύονταν ήταν η επιθυµία των τραπεζών. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είτε θα πήγαινε σε πιστοληπτική γραµµή, δηλαδή διαιώνιση του µνηµονίου, είτε θα επέλεγε καθαρή έξοδο, που προϋπέθετε κάποιο µαξιλάρι και ρύθµιση του χρέους. Αλλά από τη σκοπιά των τραπεζών, αν δεν µπαίναµε σε πιστοληπτική γραµµή, τους αρκούσε και ένα υπέρογκο µαξιλάρι. Και έγινε το δεύτερο.
Εντεκάµισι δισ. που µαζεύτηκαν ως υπερπλεόνασµα το 2015-19 έπρεπε να βρίσκονται στην πραγµατική οικονοµία, όχι στο µαξιλάρι. Είναι τα 11,5 από τα 20 δισ. πλεόνασµα που τον Αύγουστο 2015 επιχειρηµατολογούσαµε ότι θα γλιτώναµε µε το τρίτο µνηµόνιο έναντι του µεσοπρόθεσµου Σαµαρά. Τελικά από 20 δισ. έγιναν 8,5. Κανείς από το τρίο της τρόικας δεν απαίτησε ποτέ επίσηµα να… χτιστεί ένα τόσο υπέρογκο µαξιλάρι. Στο εσωτερικό της χώρας οι µόνοι που είχαν συµφέρον ήταν οι τράπεζες, είτε για το σχέδιο «Ηρακλής» που τελικά εφαρµόστηκε είτε γενικότερα ως παγκάρι ασφαλείας, και η Ν∆, που θα γινόταν κυβέρνηση (και λόγω της προηγούµενης υπερφορολόγησης).
Η ένσταση Τσακαλώτου ότι αν αξιοποιούνταν το µαξιλάρι, θα καταγραφόταν δηµοσιονοµικά στο έλλειµµα συνιστά πρόφαση εν αµαρτίαις για αδαείς, µεταξύ άλλων διότι υπήρχαν χρηµατοοικονοµικές τεχνικές να αξιοποιηθεί το υπερπλεόνασµα χωρίς να καταγραφεί στο έλλειµµα. Τέτοια τεχνική ήταν και οι κρατικές εγγυήσεις που δόθηκαν τελικά προς τις τράπεζες για τον «Ηρακλή» από τη Ν∆. Υπήρχαν και άλλες τεχνικές, πιο ευθείας αξιοποίησης του µαξιλαριού στην πραγµατική οικονοµία που διψούσε. Βούληση του οικονοµικού επιτελείου δεν υπήρχε.
Τράπεζες, 37 δισ. υπέρογκο µαξιλάρι, funds και servicers και ένθερµη υποστήριξη του «Ηρακλή» εξαρχής. Ζητήµατα αλληλένδετα και η ουσιώδης ενοχή της «τραπεζικής Αριστεράς» πίσω από το πταίσµα µε τα τρία «παρών»…
Για τον νέο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ αυτά, ευτυχώς, είναι παρελθόν.
