Δύο εικοσιτετράωρα πριν από την κρίσιμη σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, την ερχόμενη Τετάρτη, ουδείς γνωρίζει ακόμη τη στάση που θα κρατήσει η Ελλάδα στην περίπτωση που η Τουρκία βάλει στο τραπέζι του «μεγάλου παζαριού» τις ελληνοτουρκικές διαφορές, όπως τις αντιλαμβάνεται εκείνη, προκειμένου να συμφωνήσει με την εισδοχή Σουηδίας και Φινλανδίας στον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου.
Τόσο το Μέγαρο Μαξίμου όσο και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών εξαντλούν το όποιο διπλωματικό κεφάλαιο της χώρας στην ενημέρωση των εταίρων μας στα διεθνή φόρουμ για τις τουρκικές προκλήσεις, ενώ στις δημόσιες εμφανίσεις τους τα στελέχη της κυβέρνησης εργαλειοποιούν το θέμα ενόψει και των επικείμενων εκλογών.
Είναι χαρακτηριστική η ανάρτηση της πρώην γενικής γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής Σοφίας Νικολάου (θα είναι υποψήφια βουλευτής με τη ΝΔ) στο Twitter σύμφωνα με την οποία «αν η Τουρκία απαιτήσει την αποστρατικοποίηση των νησιών μας, η απάντηση είναι μία: Δεν θα αφήσουμε ούτε σπιθαμή ελληνικής γης απροστάτευτη. Θα προστατέψουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, με κάθε κόστος».
Συστηματικά όμως το Μαξίμου και η ελληνική διπλωματία αποφεύγουν να ενεργοποιήσουν, για παράδειγμα, το όπλο του βέτο σε περίπτωση που η Τουρκία απαιτήσει ανταλλάγματα στο Αιγαίο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στον φιλοκυβερνητικό Τύπο σημειώνεται ότι η Αθήνα σε αυτή την περίπτωση θα απαντήσει με στοιχεία και χάρτες (!) αλλά και με το επιχείρημα ότι μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές στη διεθνή σκηνή αναθεωρητικές πρακτικές. Λες κι αν δεν είχε λάβει χώρα η εισβολή στην Ουκρανία, θα μπορούσαμε να τις συζητήσουμε!
Την ίδια ώρα ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Φουάτ Οκτάι σε δηλώσεις του κατηγόρησε την Ελλάδα ότι εξοπλίζει τα νησιά στο Αιγαίο σε αντίθεση με το διεθνές δίκαιο, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να δηλώσει ότι εάν δεν σταματήσει αμέσως να το κάνει, «θα αρχίσουμε να αμφισβητούμε την κυριαρχία των νησιών, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμφωνιών».
Δύο κρίσιμα ερωτήματα
Συνεπώς, ενόψει της συνεδρίασης του ΝΑΤΟ δύο είναι τα βασικά ερωτήματα:
Εάν ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα βάλει στο τραπέζι της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ τα παράλογα αιτήματα της χώρας του έναντι της Ελλάδος.
Και στην περίπτωση αυτή αν η Αθήνα θα ενεργοποιήσει και αυτή το όπλο του βέτο για την ένταξη των δύο χωρών, κάτι στο οποίο αναφέρεται εδώ και καιρό και ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Καραμανλή Γιάννης Βαληνάκης.
Κινήσεις στο παρασκήνιο
Επί του παρόντος στο παρασκήνιο γίνονται προσπάθειες να χαμηλώσουν οι τόνοι μεταξύ των δύο χωρών και να μην εργαλειοποιηθεί η επικείμενη σύνοδος.
Μάλιστα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Μπόρις Τζόνσον είχε τηλεφωνική επικοινωνία τόσο με τον Κυριάκο Μητσοτάκη όσο και με τον Ερντογάν με στόχο να μη μεταφερθεί το θέμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων στη σύνοδο.
Η εξίσωση είναι πολυπαραγοντική, λέει στο Documento Ελληνας διπλωμάτης. Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι πολύ πιθανό η Τουρκία με αντάλλαγμα το «ναι» να λάβει το πράσινο φως για ακόμη μια εισβολή στη Συρία και κατά την πάγια τακτική της να προβεί σε αυτό το ανατολίτικο παζάρι βάζοντας όλα τα θέματα πάνω στο τραπέζι.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν δήλωσε στον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν ότι η χώρα του ζητά «ενότητα και αλληλεγγύη» επικαλούμενη «κοινές απειλές ασφάλειας και τρομοκρατίας».
Ο Μητσοτάκης και οι εταίροι
Επί του παρόντος ο Ελληνας πρωθυπουργός στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την περασμένη Πέμπτη ενημέρωσε τους ομολόγους του για τη στάση της Αγκυρας λέγοντας ότι είναι στο χέρι της Τουρκίας να προχωρήσει σε αποκλιμάκωση της έντασης.
Από την πλευρά των εταίρων μας, στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου η Τουρκία καλείται «να σεβαστεί την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών-μελών της ΕΕ».
Με όλα τα θέματα πλέον ανοιχτά πάνω στο τραπέζι πληθαίνουν οι φωνές στο εσωτερικό της χώρας που σημειώνουν ότι δεν μπορεί η απάντηση της Ελλάδας να εξαντλείται στην επίκληση της διεθνούς νομιμότητας, η οποία ουκ ολίγες φορές τις τελευταίες δεκαετίες έχει κονιορτοποιηθεί στις μυλόπετρες των μεγάλων συμφερόντων.
Η Αγκυρα εδώ και πολλά χρόνια διευρύνει την ατζέντα των διεκδικήσεών της βάζοντας στο τραπέζι θέματα όπως η «γαλάζια πατρίδα», το ενεργειακό στη ΝΑ Μεσόγειο (ακόμη και στο Αιγαίο), η αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών κ.ά.
Την ίδια ώρα η χώρα μας επικαλείται διαρκώς το διεθνές δίκαιο και ζητά την αρωγή των εταίρων στα διεθνή φόρουμ. Χωρίς ουδείς να επιθυμεί ένα θερμό επεισόδιο ή πολύ περισσότερο μια ένοπλη σύρραξη, ένα ενδεχόμενο βέτο στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ σε περίπτωση που η Τουρκία επιμείνει στα παράλογα αιτήματά της θα ήταν για πολλούς μια θεμιτή αλλαγή στάσης.