Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται μεγάλη πρόοδος στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Οι εξελίξεις περιλαμβάνουν νέες μεθόδους προσυμπτωματικού ελέγχου, διάγνωσης αλλά και θεραπευτικές μεθόδους που αυξάνουν την επιβίωση των ασθενών. Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας όλων αυτών των παρεμβάσεων γίνεται με επιδημιολογικές μελέτες που καταγράφουν την επίπτωση αλλά και την θνητότητα από τη νόσο ανά χώρα αλλά και παγκοσμίως.
Στο πλαίσιο αυτό οι Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια), Φλώρα Ζαγουρή (Καθηγήτρια), και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής και Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν την πρόσφατη δημοσίευση των στατιστικών δεδομένων για τον καρκίνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Όπως κάθε χρόνο αυτές τις ημέρες δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cancer, η ετήσια εθνική αναφορά για τον καρκίνο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η αναφορά αυτή βασίζεται στα δεδομένα μεγάλων καταγραφικών προγραμμάτων που υπάρχουν στις Ηνωμένες Πολιτείες καθώς και στα δεδομένα θανάτων που υπάρχουν στη βάση του CDC (Centers for Disease Control).
Η φετινή αναφορά αξιολογεί τα δεδομένα που υπάρχουν για τα έτη 2015-2019, δηλαδή περιγράφει την κατάσταση πριν από την έναρξης της πανδημίας COVID-19. Με βάση τα δεδομένα για την πενταετία 2015-2019 υπάρχει σταθερή μείωση της θνητότητας από καρκίνο και για τα δύο φύλα με ρυθμό 2.1% ετησίως. Μάλιστα, αξιολογώντας τα δεδομένα από το 2001, ο ρυθμός μείωσης της θνητότητας επιταχύνθηκε κατά την τελευταία πενταετία. Η μείωση της θνητότητας ήταν μεγαλύτερη για τον καρκίνο του πνεύμονα και το μελάνωμα, αντανακλώντας το σημαντικό όφελος στην επιβίωση που έχει επιφέρει στα νεοπλάσματα αυτά η χρήση της ανοσοθεραπείας.
Αντίθετα, η επίπτωση της νόσου στο σύνολό της δεν μεταβλήθηκε σημαντικά την πενταετία 2014-2018. Μεταξύ όμως των επιμέρους νεοπλασμάτων που παρατηρήθηκε αύξηση της επίπτωσης και στα δύο φύλα ήταν ο καρκίνος παγκρέατος. Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι μια δυσίατη νόσος που δυστυχώς διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο και έχει πτωχή επιβίωση. Για το λόγο αυτό, ο καρκίνος παγκρέατος βρέθηκε στο επίκεντρο της φετινής μελέτης. Τα νεότερα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι από το 2001 η επίπτωση του καρκίνου του παγκρέατος αυξάνεται με ρυθμό 1% ετησίως και η θνητότητα με 0.2%.
Υπάρχουν όμως και ενθαρρυντικά μηνύματα από την έρευνα καθώς προκύπτει ότι η ετήσια και η πενταετής επιβίωση για το νεόπλασμα αυτό έχει αρχίσει να αυξάνεται συνέπεια των νέων θεραπευτικών επιλογών.
Τέλος, από την έρευνα προκύπτουν και σημαντικές ανισότητες αναφορικά με την επίπτωση και τη θνητότητα του καρκίνου μεταξύ των διαφόρων φυλετικών ομάδων που απαρτίζουν τον πληθυσμό των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι επιστημονικές οργανώσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες λαμβάνουν υπ’ όψιν τους τις διαφορές αυτές ώστε να υπάρχουν προγράμματα που θα αντιμετωπίσουν τις ιδιαίτερες προκλήσεις που εμφανίζει κάθε φυλετική ομάδα στο θέμα του καρκίνου.
Είναι προφανές ότι τα ετήσια επιδημιολογικά δεδομένα για τον καρκίνο παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την ορθότερη αντιμετώπιση της νόσου. Επιπλέον όμως καταδεικνύουν και τη συνεχιζόμενη πρόοδο στη πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία της νόσου, ενώ αναδεικνύονται και οι τομείς που χρειάζεται περαιτέρω ενίσχυση της έρευνας ώστε να καταστεί ο καρκίνος μία χρόνια νόσος.
