Εικαστικοί παρουσιάζουν τα έργα τους σε μπαλκόνια γύρω από την πλατεία Βικτωρίας
Τα απλωμένα ρούχα γεμίζουν τα μπαλκόνια και τα παράθυρα με κάθε πιθανό τρόπο στις λιγότερο προβεβλημένες περιοχές του κέντρου, δημιουργώντας μια ιδιαίτερη αίσθηση ποικιλομορφίας και αναδεικνύοντας την ποιητική του αστικού τοπίου. Τον Ιούνιο του 2020 το πρότζεκτ Athens Laundry_Bougada που εμπνεύστηκε η Θεοδώρα Μαλάμου ξεκίνησε μια ερευνητική καταγραφή αυτών των χαρακτηριστικών εικόνων στις γειτονιές γύρω από την πλατεία Βικτωρίας, τον Σταθμό Λαρίσης και τον Αγιο Παύλο, την πλατεία Αττικής και τον Αγιο Παντελεήμονα έως τις αρχές της Κυψέλης. Περιοχές που έχουν δυσφημιστεί από τις κυρίαρχες μιντιακές εικόνες και αναπαραστάσεις αποκαλύπτουν ένα ολόκληρο μωσαϊκό ανθρώπων και ιστοριών που κρύβεται πίσω από τα μπαλκόνια.
«Ζω κοντά στην πλατεία Βικτωρίας και κινούμαι σχεδόν καθημερινά στην ευρύτερη περιοχή. Πριν από περίπου δύο χρόνια ξεκίνησα να φωτογραφίζω χωρίς συγκεκριμένη θεματική ό,τι έβρισκα οπτικά ενδιαφέρον στις διαδρομές μου. Οταν λίγο καιρό αργότερα κοίταξα το υλικό που είχε μαζευτεί παρατήρησα ότι το στοιχείο που επαναλαμβανόταν συχνότερα ήταν οι απλωμένες μπουγάδες που κάλυπταν μπαλκόνια και παράθυρα. Μου έκανε εντύπωση πόσο δυνατές ήταν αυτές οι εικόνες και πόσο ακριβείς οι πληροφορίες που μετέφεραν. Μέσα στην ησυχία τους –ελλείψει ανθρώπινης παρουσίας– αποτελούν κάτοπτρο του παλίμψηστου ανθρώπων, νοοτροπιών και πολιτισμών που χαρακτηρίζουν την περιοχή» λέει στο Documento η εικαστικός Θεοδώρα Μαλάμου, η οποία ξεκίνησε επισταμένα να καταγράφει το συγκεκριμένο στοιχείο προσπαθώντας να διαμορφώσει ένα αρχείο που να λειτουργεί σαν αποτύπωμα της ζωής σε αυτές τις γειτονιές στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. «Κάπως έτσι προέκυψε η σελίδα Athens Laundry_Bougada στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook και Instagram), όπου από τον Ιούνιο αναρτώνται οι αντίστοιχες φωτογραφίες, καλύπτοντας ένα γεωγραφικό εύρος από την πλατεία Βικτωρίας, την Αχαρνών και τους παράδρομους μέχρι την πλατεία Αττικής, τον Σταθμό Λαρίσης και τον Aγιο Παύλο. Δεν πρόκειται για έναν κλασικό, φωτογενή “ινσταγκραμικό” λογαριασμό με καλλωπισμένες εικόνες, αλλά για ένα αρχείο γεμάτο αντιθέσεις όπως και η πόλη γύρω μας».
Φροντισμένα περβάζια και μπουγαδόσκοινα
Μια άχαρη καθημερινή συνήθεια φωτίζει τις ζωές των ανθρώπων που βρίσκονται πίσω από τα μπαλκόνια και αναδεικνύει μια καλλιτεχνική διάσταση που συνήθως περνάει απαρατήρητη στο αστικό τοπίο. «Υπάρχουν μικρά φροντισμένα περβάζια γεμάτα γλάστρες πάνω από τα οποία ίπταται ένα σκοινί με προσεκτικά απλωμένα ρούχα, μπαλκονάκια στα οποία έχουν στηθεί ολόκληρα συμπλέγματα με κεραίες, μπουγαδόσκοινα και απλώστρες, υπάρχουν και βεράντες γεμάτες κούτες, στρώματα πρόχειρα πεταμένα κάτω και ρούχα που στεγνώνουν άτσαλα, όπως γίνεται σε έναν χώρο που λειτουργεί σαν προσωρινός σταθμός για κάποιον που δεν ήθελε να βρίσκεται εδώ και περιμένει να δοθεί το πράσινο φως για την αναχώρησή του προς κάποια άλλη χώρα. Μέσα σε όλα αυτά βρίσκεται συχνά μια κρυμμένη ομορφιά, ιδίως στις περιπτώσεις που διαφαίνεται κάποια φροντίδα, όπως το μπαλκόνι με τις σειρές από φρεσκοπλυμένα λούτρινα κουκλάκια ή το μικρό παραθυράκι ενός ισογείου όπου με τρομερή προσοχή είχαν απλωθεί παιδικά ρουχαλάκια, κολλημένα το ένα δίπλα στο άλλο γεμίζοντάς το ως πάνω».
Η Θεοδώρα Μαλάμου μετέφερε τις εικόνες με χιούμορ και σεβασμό στους κατοίκους της περιοχής. «Σύμφωνα με αστυνομική διάταξη, το άπλωμα στις προσόψεις των κτιρίων δεν μπορεί να ξεπερνάει το όριο της κουπαστής του μπαλκονιού. Μπορείς δηλαδή να απλώσεις μέσα στο μπαλκόνι ή στη βεράντα σου, όχι όμως να κρέμονται τα ρούχα έξω από αυτήν. Αυτό το γεγονός κάνει ακόμη πιο εντυπωσιακή την πληθώρα μπουγάδας που –λόγω άγνοιας ή έλλειψης χώρου– κυριαρχεί στην περιοχή. Η συμμετοχή των γειτόνων είναι καθοριστική. Οχι μόνο μου άνοιξαν τα σπίτια τους και παραχώρησαν τα μπαλκόνια τους για να γίνουν οι φωτογραφίσεις, αλλά βοήθησαν ενεργά συστήνοντάς με και σε άλλους όταν αναζητούσα συγκεκριμένους χώρους. Γνώρισα υπέροχους ανθρώπους και αυτό ήταν από τα μεγαλύτερα οφέλη της δράσης αυτής».
Ξεχασμένες και αόρατες γειτονιές με ταυτότητα
Η ανάρτηση του φωτογραφικού αρχείου ήταν το πρώτο σκέλος του πρότζεκτ και συνεχίζεται σε καθημερινή βάση. «Η σελίδα έχει αποκτήσει πλέον φίλους που στέλνουν φωτογραφίες από διάφορα μέρη της Ελλάδας, οι οποίες αναρτώνται σε ειδική ενότητα. Για το δεύτερο σκέλος –καθότι πρόκειται για καλλιτεχνικό πρότζεκτ– εννέα εικαστικοί άφησαν τα έργα τους να φωτογραφηθούν σε μπαλκόνια της περιοχής. Εργα σε ύφασμα διαφορετικού ύφους και υλικών (κέντημα, ζωγραφική, υφαντά, μεταξοτυπία κ.ά.) απλώθηκαν σαν άλλες μπουγάδες σε βεράντες και παράθυρα διαφορετικού τύπου δημιουργώντας έναν διάλογο άλλοτε έντονο, άλλοτε διακριτικό και ενίοτε σε πλήρη συνύπαρξη με αυτό το ιδιαίτερο και αναπάντεχο περιβάλλον. Σαν εικαστικός η ίδια, μου άρεσε η ιδέα να βγουν έξω από τον συνηθισμένο τους χώρο τα έργα και να έρθουν σε επαφή με την καθημερινότητα της περιοχής.
Η αρχή έγινε την Πέμπτη με ένα μεγάλο κεντητό έργο της Ειρήνης Μπαχλιτζανάκη που κρεμάστηκε από το κάγκελο της τέντας σε διαμέρισμα του έκτου ορόφου με εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Θα ακολουθήσουν άλλες εννέα αναρτήσεις, κάθε Πέμπτη μέχρι τις 22 Δεκεμβρίου».
Οι περιοχές αυτές διατηρούν τον χαρακτήρα της γειτονιάς και την ποικιλομορφία τους παρά τη συστηματική προσπάθεια να εμφανιστούν ως χώροι παραβατικότητας και ανομίας. «Εχουν δυσφημιστεί ποικιλοτρόπως τα τελευταία χρόνια, υφίστανται τρομερή παραμέληση και η ενημέρωση που βγαίνει προς τα έξω είναι αποσπασματική, δίνοντας συχνά λανθασμένες εντυπώσεις. Σαν αποτέλεσμα δημιουργείται η αίσθηση πως πρόκειται για τοποθεσίες ξεχασμένες, σχεδόν αόρατες, κάπου στην άκρη της πόλης, που οι περισσότεροι πλέον αποφεύγουν. Κάτι τέτοιο βέβαια όχι μόνο δεν ισχύει, είναι σημεία τόσο κεντρικά που βρίσκονται κυριολεκτικά ένα βήμα από την Ομόνοια, αλλά επίσης είναι περιοχές που παραμένουν ζωντανές, σε αντίθεση με πιο δημοφιλείς προορισμούς της πόλης όπου η έννοια της γειτονιάς έχει εξαφανιστεί» προσθέτει η Θεοδώρα Μαλάμου. «Θα ήθελα μέσω των φωτογραφικών αναρτήσεων να υπάρξει μια ευκαιρία ώστε άνθρωποι που δεν έχουν βρεθεί καθόλου σε αυτά τα μέρη να αποκτήσουν –έστω με αυτό τον “ανάποδο” τρόπο– μια πρώτη εικόνα για το πώς πραγματικά είναι, μακριά από τις εντυπώσεις που δίνονται κατά καιρούς» καταλήγει.
INF0
Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην Bougada είναι οι Μαρία Βαρελά, Μαρίνα Βελησιώτη, The Callas, Μαριλία Κολυμπίρη, Σοφία Κουλουκούρη, Eleanor Lines, Θεοδώρα Μαλάμου, Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη, Ιρις Πλαϊτάκη.
Facebook: Athenslaundry_bougada
Instagram: @athenslaundry_bougada