Ο Κρίστιαν είναι ένας επιμελητής εκθέσεων σύγχρονης τέχνης που προσπαθεί να βρει την ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και της προσωπικής (είναι διαζευγμένος πατέρας) ζωής αλλά δεν τα καταφέρνει και τόσο καλά. Μια μέρα που του κλέβουν του κινητό και το πορτοφόλι του ξυπνά μέσα του μια άγνωστη πτυχή του εαυτού του.
Ύστερα από μια θεαματική «Ανωτέρα βία» ο Έστλουντ βουτά με αποφασιστικότητα στα άδυτα του κατεστημένου της τέχνης και την αποδόμηση της πολιτικής ορθότητας κερδίζοντας το Χρυσό Φοίνικα στις Κάνες. Το «Τετράγωνο» δεν είναι μόνο μια σάτιρα του εκλεπτυσμένου και βαθυστόχαστου κόσμου της τέχνης. Πριν και πάνω από όλα είναι μια δηκτική και λεπτομερής ανατομία της κοινωνικής σύνθεσης του σύγχρονου δυτικού κόσμου, στα αστικά κέντρα του οποίου προσπαθούν να συνυπάρξουν μετανάστες, επαίτες, νεοάστεγοι, μικροαστοί, διανοούμενοι, ευκατάστατοι και άνθρωποι του πνεύματος. Ο Εστλουντ δεν ακολουθεί τα προφανή μονοπάτια της εύκολης καταγγελίας χωρίζοντας στα δύο τα ανθρώπινα στρατόπεδα του. Ο ήρωας του δεν είναι μόνο το σύμβολο μιας χρεωκοπημένης και ανούσιας σε τελική ανάλυση ζωής που κρύβει την πνευματική του ένδεια πίσω από ακριβά κοστούμια, ρολόγια και αυτοκίνητα αλλά ένας άνθρωπος κανονικός με σάρκα, οστά και ανησυχίες. Θέλει να κάνει το καλό (βοηθάει τους ζητιάνους σχεδόν πάντα), προσπαθεί να αφήσει πίσω του τις εμμονές και τα λάθη του παρελθόντος, αγγίζει με ειλικρίνεια τις πληγές του κι ας μην καταφέρνει να τις επουλώσει ποτέ. Μέσω του Κρίστιαν ο Έστλουντ αναζητά τις αιτίες που οδήγησαν ένα ιερό σκοπό – η πολιτική ορθότητα σημάδεψε την αλλαγή κοινωνικών αξιών και συμπεριφορών- σε πλήρη παρακμή και απαξίωση. Με όχημα το μαύρο χιούμορ και παραθέτοντας ορισμένες μεγαλοφυείς σκηνές (τα βουνά από χαλίκια ως έργο τέχνης που διαλύει άθελα του ο καθαριστής, ο ανθρώπινος χιμπατζής που σκορπά φόβο στο ακριβό πάρτι, η σκηνή του προφυλακτικού, η συνέντευξη που καταστρέφεται από θεατή με νοητικά προβλήματα κ.α.) οι οποίες αποτυπώνουν εύλογα το χάσμα που χωρίζει την πνευματική –ιδεολογική ανωτερότητα και την πρακτική εφαρμογή της, ο σουηδός δημιουργός της προ τριετίας αριστουργηματικής «Ανωτέρας βίας» απογυμνώνει πλήρως τα κοινωνικά σύμβολα ενός κόσμου παραδομένου στην απόλυτη σύγχυση. Κι όπως το χάος προκαλείται στη ζωή του Κρίστιαν ύστερα από μια σειρά άστοχων ή αψυχολόγητων επιλογών του, έτσι και το «Τετράγωνο» αυτό που έχει ως συμβολισμό την αλληλεγγύη και το σεβασμό στα ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις όλων των πολιτών, διαλύεται εν τη γενέσει του.
Το τετράγωνο (The square) (***) – Κοινωνική διεθνούς συμπαραγωγής 2017 (142)
Σκηνοθεσία: Ρούμπεν Εστλουντ
Πρωταγωνιστούν: Κλες Μπανγκ, Ελίζαμπεθ Μος, Ντόμινικ Γουέστ, Τέρι Νοτάρι
