Η ακραία οπαδική βία μαζί με τα χειραγωγημένα παιχνίδια είναι τα δηλητηριώδη προβλήματα του ελληνικού ποδοσφαίρου, όπως αναδεικνύεται διαχρονικά από τις FIFA – UEFA. Η καυτή πατάτα των συγκεκριμένων προβλημάτων βρίσκεται εδώ και δυόμισι χρόνια στα χέρια της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Στο εύλογο ερώτημα τι ακριβώς έχει κάνει το υφυπουργείο Αθλητισμού για να τα αντιμετωπίσει, η απάντηση είναι «απολύτως τίποτε ουσιαστικό».
Ο χουλιγκανισμός και η εγκληματικότητα μέσα και έξω από τα γήπεδα χτυπούν κόκκινο παρότι εδώ και δύο χρόνια τα γήπεδα είναι άδεια λόγω της πανδημίας, ενώ παράλληλα οι φάκελοι με τα στημένα ματς (συνεχίζουν να) στέλνονται με το… τσουβάλι από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου και καταλήγουν πάντα, χωρίς καμία έρευνα της προκοπής από κανέναν, στο ίδιο καλάθι των αχρήστων. Παρ’ όλα αυτά η κυβέρνηση δηλώνει μάλλον ευχαριστημένη και πάντως προσηλωμένη στη γνωστή Ολιστική Μελέτη για το ελληνικό ποδόσφαιρο που παρήγγειλε με τυμπανοκρουσίες από τις FIFA – UEFA και της παραδόθηκε τον Οκτώβριο του 2020. Ο λαλίστατος υφυπουργός Αθλητισμού Λευτέρης Αυγενάκης, ο οποίος προφανώς βρίσκεται μπερδεμένος κάπου μεταξύ της πραγματικής πολιτικής και της ανούσιας επικοινωνίας, συνεχίζει να δηλώνει με έπαρση ότι έχει υλοποιήσει το… 101% των υποχρεώσεων της κυβέρνησης που απορρέουν από την Ολιστική Μελέτη.
Είναι όμως έτσι; Για να δούμε λοιπόν αν ο Λ. Αυγενάκης ξέρει να μετράει καλά τα ποσοστά. Το μόνο που ζητά η Ολιστική Μελέτη από την ελληνική κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της βίας στα γήπεδα –στις σελ. 89 και 90– είναι να επικυρωθεί από τη Βουλή η σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σε θέματα ασφάλειας, προστασίας και υπηρεσιών σε ποδοσφαιρικούς αγώνες, αλλά και γενικότερα στον αθλητισμό. Η σύμβαση αυτή, που είναι δοκιμασμένη διεθνώς, δίνει τις κατάλληλες λύσεις, βασιζόμενες στις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, για την αντιμετώπιση της βίας και στα ελληνικά γήπεδα, για την οποία κόπτεται πολύ η κυβέρνηση τις τελευταίες μέρες υπό το βάρος της στυγερής δολοφονίας του 19χρονου Αλκη Καμπανού από χούλιγκαν στη Θεσσαλονίκη. Η συγκεκριμένη σύμβαση καταρτίστηκε το 2016 και υπογράφηκε το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς για λογαριασμό της χώρας από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
Η υπογραφή της φυσικά δεν φτάνει, διότι εκκρεμούν η επικύρωσή της από τη Βουλή και κυρίως η εφαρμογή της! Ομως ο υφυπουργός Λ. Αυγενάκης, υπεύθυνος για τον ελληνικό αθλητισμό από τον Ιούλιο του 2019, δεν εδέησε να ενημερώσει έγκαιρα τον πρωθυπουργό και να την προωθήσει για επικύρωση στη Βουλή, με συνέπεια να μένει ανεφάρμοστη. Δηλαδή η κυβέρνηση επί της ουσίας την υπονομεύει, ενώ η χώρα την έχει υπογράψει και το πρόβλημα της οπαδικής βίας γιγαντώνεται! Επομένως, αντίθετα με ό,τι διαδίδει ο υφυπουργός Αθλητισμού, η κυβέρνηση δεν έχει υλοποιήσει ούτε καν το… 1% (όχι το 101%!) απ’ αυτά που προβλέπει η Ολιστική Μελέτη για την καταπολέμηση της βίας μέσα και έξω από τα γήπεδα. Ωστόσο ο Λ. Αυγενάκης κατά την προσφιλή του τακτική κουνάει επιδεικτικά το δάχτυλο στην ΕΠΟ, εγκαλώντας την ότι μόνο αυτή δεν εφαρμόζει την Ολιστική Μελέτη. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος μάλιστα δήλωσε πρόσφατα ότι η κυβέρνηση θα παρέμβει νομοθετικά στο αυτοδιοίκητο της ομοσπονδίας για να αλλάξει –«πραξικοπηματικά» όπως λένε στο Πάρκο Γουδή– τον τρόπο διοίκησής της!
Αναρωτιούνται πολλοί τις τελευταίες ημέρες γιατί άραγε η κυβέρνηση δεν έχει προωθήσει μέχρι σήμερα τη σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης στη Βουλή για κύρωση και εφαρμογή, ενώ η Ολιστική Μελέτη των FIFA – UEFA για το ελληνικό ποδόσφαιρο την «υποχρεώνει» να το κάνει. Πρώτα απ’ όλα διότι για την εφαρμογή της σύμβασης αυτής, που έχει σκοπό την ασφαλή και προστατευμένη διεξαγωγή αθλητικών αγώνων, απαιτούνται εκ των πραγμάτων σύγχρονα και κατάλληλα γήπεδα. Στη χώρα μας όμως όχι μόνο είναι ελάχιστα πλέον τα γήπεδα που κατασκευάζονται, αλλά 18 ολόκληρα χρόνια μετά τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας η πολιτεία δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πόσα και ποια γήπεδα και αθλητικές εγκαταστάσεις υπάρχουν σε όλη την επικράτεια! Η πολιτική ηγεσία του αθλητισμού εδώ και καιρό «πασχίζει» (έτσι λέει τουλάχιστον!) να φτιάξει μια ηλεκτρονική πλατφόρμα με την ονομασία «Πέλοπας», στην οποία θα καταγραφούν (κάποια στιγμή…) οι αθλητικές εγκαταστάσεις.
Δείτε όμως την παράνοια: πολλές από τις αθλητικές εγκαταστάσεις της χώρας, όπως δήλωσε δημόσια και ο πρώην υφυπουργός Αθλητισμού Γιώργος Ορφανός, στερούνται μέχρι και σήμερα άδειας οικοδομής και άδειας λειτουργίας! Ελλάς, το μεγαλείο σου! Είναι ευνόητο λοιπόν ότι, παρά τις πρόσφατες εξαγγελίες του πρωθυπουργού, που διανθίστηκαν με κάποια ανάλαφρη εσάνς… ξιδιού, η καταπολέμηση της βίας στα γήπεδα βρίσκεται ακριβώς στο σημείο μηδέν, αφού ασφάλεια στα γήπεδα χωρίς… ασφαλή γήπεδα δεν νοείται ούτως ή άλλως!
Τις τελευταίες ημέρες και λόγω της δολοφονίας του Αλκη, από τη ΓΓΑ λέγεται πως η σύμβαση κατά της βίας θα κατατεθεί για επικύρωση στη Βουλή. Εφόσον γίνει αυτό το βήμα, το ζητούμενο θα είναι πότε θα εφαρμοστεί…
Μαζί UEFA και Συμβούλιο της Ευρώπης
Στο ερώτημα πώς αντιμετωπίζουν οι διεθνείς ποδοσφαιρικοί οργανισμοί τη συγκεκριμένη σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης, η απάντηση είναι ότι την υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό. Μάλιστα τον Μάιο του 2018 η UEFA και το Συμβούλιο της Ευρώπης υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας με το οποίο δεσμεύτηκαν να αναπτύξουν συνεργασία και ακολούθησε η FIFA τον Οκτώβριο του ’18 με την υπογραφή επίσης μνημονίου με το Συμβούλιο της Ευρώπης.
«Είναι μια φυσική σχέση, διότι μοιραζόμαστε κοινές αξίες και στόχους: διαφάνεια, υπευθυνότητα, ακεραιότητα και ασφάλεια στον αθλητισμό. Είναι προς το συμφέρον του ποδοσφαίρου να συνεργάζονται όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς και να ενισχύουν την ικανότητα αυτού του όμορφου παιχνιδιού να μεταμορφώνει ζωές» είχε δηλώσει ο πρόεδρος της παγκόσμιας ομοσπονδίας Τζιάνι Ινφαντίνο μετά την υπογραφή του μνημονίου.
Συμβουλευτική επίσκεψη
Μετά την υπογραφή της σύμβασης το 2016 αντιπροσωπεία του Συμβουλίου της Ευρώπης πραγματοποίησε το 2017 συμβουλευτική επίσκεψη στη χώρα μας, συναντήθηκε με όλους τους αρμόδιους φορείς, επιθεώρησε και κάποιες αθλητικές εγκαταστάσεις και τον Ιούλιο του 2019 έστειλε στους αρμόδιους φορείς συμβουλευτική αναφορά 89 σελίδων, «κομμένη και ραμμένη στα μέτρα μας». Με την αναφορά αυτή προτείνεται στη χώρα και ένα ολοκληρωμένο προσχέδιο δράσης, ενώ καταγράφηκαν και 28 συστάσεις, οι οποίες, δυστυχώς, έμειναν για άλλη μια φορά ανεφάρμοστες από την ελληνική πλευρά!
Η αντιπροσωπεία του Συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία συναντήθηκε με εκπροσώπους της Δικαιοσύνης, της αστυνομίας, της ΕΠΟ, της Σούπερ Λίγκας, των ΠΑΕ, της Διαρκούς Επιτροπής για την Αντιμετώπιση της Βίας (αλήθεια, με τι ασχολείται αυτή;) και της ΓΓΑ, ανέφερε σε όλους τους συνομιλητές της πως πρέπει να ληφθούν μέτρα συντονισμού σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, με σκοπό την ανάπτυξη και εφαρμογή μιας πολύπλευρης και ολοκληρωμένης προσέγγισης για την ασφάλεια, την προστασία και την παροχή υπηρεσιών στα γήπεδα. Για τον λόγο αυτό προτάθηκε η δημιουργία μιας εθνικής συντονιστικής ομάδας υπό την καθοδήγηση της κυβέρνησης, ενός national coordination group, αρμόδιου για την κατάρτιση και εφαρμογή ενός εθνικού σχεδίου δράσης, που θα πρέπει οπωσδήποτε να ικανοποιεί τις απαιτήσεις της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η εθνική συντονιστική ομάδα θα πρέπει να καθορίζει τη στρατηγική για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων κρουσμάτων βίας στα γήπεδα ή έξω απ’ αυτά. Σε αυτήν θα πρέπει να συμμετέχουν στελέχη της εκάστοτε κυβέρνησης, της αστυνομίας, των αθλητικών ομοσπονδιών και συνεταιρισμών (λίγκες). Η εθνική ομάδα συντονισμού θα πρέπει επίσης να ορίζει μια περιφερειακή αρχή για τη σύσταση τοπικών ομάδων για τα παιχνίδια υψηλής επικινδυνότητας που θα διεξάγονται στην περιφέρεια, τις οποίες θα καθοδηγεί και θα συμβουλεύει.
Ο ρόλος της εθνικής ομάδας συντονισμού και των υποομάδων της στην περιφέρεια θα πρέπει να είναι ουσιαστικός και όχι επικοινωνιακός. Για δείτε όμως τι θα πει «ουσία» αλά ελληνικά! Στις αρχές του Σεπτεμβρίου 2019 ο υφυπουργός Αθλητισμού Λ. Αυγενάκης ανακοίνωσε τη σύσταση μιας επιτροπής αντιμετώπισης της βίας και των προσυνεννοημένων αγώνων (steering committee). Η FIFA και η UEFA έστειλαν στην επιτροπή τα πλέον εξειδικευμένα στελέχη τους, ωστόσο 30 μήνες μετά το έργο της είναι μια… κατάλευκη σελίδα, αφού εκτός από την πρώτη «πανηγυρική» συνεδρίασή της δεν υπήρξε άλλη! Κι αυτό με ευθύνη… 101% του υφυπουργού Αθλητισμού Λ. Αυγενάκη.
Νίκος Λαγαρίας: «Αλλαγή πορείας επέβαλε η σωρευμένη διεθνής εμπειρία»
Για το περιεχόμενο και τον σκοπό της σύμβασης αυτής ζητήσαμε τη γνώμη του Νίκου Λαγαρία, νομικού με θητεία στη διαφάνεια και στα ανθρώπινα δικαιώματα και εκ των συντακτών του εφαρμοζόμενου σήμερα εθνικού σχεδίου δράσης για την καταπολέμηση της διαφθοράς την περίοδο 2012-15. «Η σύμβαση αυτή, που υιοθετήθηκε – εγκρίθηκε από την Επιτροπή των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 4 Μαΐου του 2016, γνωστή και ως Σύμβαση του Σεν Ντενί, έχει δομηθεί πάνω στο έργο που έχει παραχθεί διεθνώς από το 1985, όταν καταρτίστηκε και υιοθετήθηκε η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τη Βία των Θεατών (spectator violence) με αφορμή την τραγωδία εκείνης της χρονιάς στο γήπεδο Χέιζελ των Βρυξελλών στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης μεταξύ της Λίβερπουλ και της Γιουβέντους με τους 39 νεκρούς. Η σωρευμένη διεθνής εμπειρία 30 ετών επέβαλε την αλλαγή πορείας από μια προσέγγιση που στις προηγούμενες δεκαετίες εστίαζε στη βία και την καταστολή, σε μια προσέγγιση που βασίζεται πλέον σε τρεις αλληλοεξαρτώμενους πυλώνες: την ασφάλεια, την προστασία και τις υπηρεσίες στις αθλητικές εκδηλώσεις, δηλαδή κυρίως στην πρόληψη» δήλωσε στο Documento o Ν. Λαγαρίας, ο οποίος συνέχισε λέγοντας ότι «η σύμβαση προωθεί τη συνεργασία όλων των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων που εμπλέκονται καθ’ οιονδήποτε τρόπο στη διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων, προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα και δράσεις που ικανοποιούν τα υψηλότερα ευρωπαϊκά πρότυπα ασφάλειας, προστασίας και φιλοξενίας και, όπως είναι εύλογο, θεσμοθετεί μια συντονιστική επιτροπή που παρέχει υποστήριξη και παρακολουθεί τη συμμόρφωση.
Αναφορικά με την έννοια της “ασφάλειας” (safety), στη σύμβαση προβλέπονται μέτρα που έχουν σχεδιαστεί για την προστασία των θεατών από βιαιοπραγίες, την ασφαλή μετακίνησή τους από και προς τις αθλητικές εκδηλώσεις, την αποτροπή πάσης φύσεως κινδύνων για την υγεία τους, τη βελτίωση της φιλοξενίας και της ευεξίας, με αναβάθμιση των αθλητικών υποδομών και με διαδικασία αδειοδότησής τους. Αναφορικά με την έννοια της “προστασίας” (security), προβλέπονται μέτρα που έχουν σχεδιαστεί για την αποτροπή περιστατικών βίας ή ανάρμοστης συμπεριφοράς εντός ή εκτός γηπέδων, την εκτίμηση κινδύνων, τη συνεργασία της αστυνομίας με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς αλλά και τη θέσπιση κυρώσεων. Αναφορικά με την έννοια των “υπηρεσιών” (service), προβλέπονται μέτρα που έχουν σχεδιαστεί για να κάνουν τις αθλητικές εκδηλώσεις ευχάριστες και φιλόξενες για όλους, είτε μέσα στις αθλητικές εγκαταστάσεις είτε σε χώρους έξω από αυτές στους οποίους συγκεντρώνονται οι θεατές πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά τους αθλητικούς αγώνες».