Ένα δραματικό βίντεο από την πρώτη γραμμή του πολέμου στην Ουκρανία φέρνει στην επιφάνεια την κλιμακούμενη ένταση και την απειλή των drones-καμικάζι, που δεν κάνουν διακρίσεις μεταξύ στρατιωτικών, αμάχων ή δημοσιογράφων.
Ο Αμερικανός ανταποκριτής Patrick Lancaster, ο οποίος καλύπτει τον πόλεμο από την πλευρά της Ρωσίας, βρέθηκε στο στόχαστρο ουκρανικού drone την ώρα που κατέγραφε επιχείρηση εκκένωσης ηλικιωμένων πολιτών κοντά στα σύνορα της Ρωσίας με την Ουκρανία, στην περιοχή Κουρσκ.
Το οπτικό υλικό καταγράφει με ανατριχιαστική ακρίβεια τη στιγμή της επίθεσης και τη μάχη για επιβίωση, σε μία από τις πιο επικίνδυνες αποστολές που έχει βιώσει ο δημοσιογράφος στην καριέρα του.
Ο ήλιος είχε μόλις αρχίσει να ξεπροβάλλει πάνω από τα σύνορα της Ρωσίας με την Ουκρανία, στην περιοχή του Σούντζα, όταν το φορτηγό ξεκίνησε αργά την πορεία του. Πέντε ηλικιωμένοι πολίτες στριμώχνονταν στη καρότσα, με βλέμματα σιωπηλά, κουρασμένα από τον πόλεμο που δεν φαίνεται να έχει τέλος.
Στο εσωτερικό, μέλη των ρωσικών ειδικών δυνάμεων «Αχμάτ» και ένας Αμερικανός δημοσιογράφος, ο Patrick Lancaster, κρατούσε την κάμερά του σταθερή. Ήξερε πως ακόμη και τα πιο ήσυχα λεπτά στα μέτωπα του πολέμου, μπορούν να μετατραπούν σε εφιάλτη μέσα σε ένα δευτερόλεπτο.
Και δεν άργησε.
Ο βόμβος στον ουρανό ήρθε πρώτος. Σαν ηλεκτρονικός ψίθυρος, αλλόκοτα σταθερός, προμήνυμα για όσους ήξεραν να ακούνε. Οι φωνές ήρθαν αμέσως μετά.
«Drone! Από πάνω μας!»
Η κάμερα του Lancaster κατέγραφε ήδη. Δεν την έκλεισε. Ο φακός τρέμει ελαφρά καθώς ο οδηγός πατά απότομα το φρένο, οι πόρτες ανοίγουν, οι στρατιώτες πετάγονται έξω. Η φωνή του δημοσιογράφου ακούγεται έντονα: «This is real, we are under drone attack!»
Στον ουρανό, ένα ουκρανικό FPV drone έχει «κλειδώσει» τη θέση τους. Δεν είναι drone αναγνώρισης — είναι φτιαγμένο να επιτίθεται. Κατευθύνεται με ακρίβεια θανάτου προς το όχημα που, εκτός από στρατιώτες, μεταφέρει δημοσιογράφο και αμάχους. Και παρ’ όλο που φέρει ξεκάθαρη σήμανση «PRESS», το drone φαίνεται πως δεν κάνει διακρίσεις.
Το όχημα κάνει ελιγμούς στην κακοτράχαλη διαδρομή. Οι στρατιώτες τρέχουν, καλύπτουν τους ηλικιωμένους, φωνάζουν οδηγίες. Η στιγμή παγώνει. Η κάμερα καταγράφει τα πάντα — τον ήχο, το χώμα που σηκώνεται, τις ανάσες που κόβονται. Κι έπειτα, έκρηξη. Δίπλα. Τόσο κοντά, που τα αυτιά κουδουνίζουν. Αλλά όχι επάνω τους.
Ο θάνατος πέρασε ξυστά. Κυριολεκτικά.
Ένα από τα μέλη των ρωσικών ειδικών δυνάμεων πλησιάζει τον Lancaster. Το πρόσωπό του σκονισμένο, το βλέμμα του καθαρό:
«Όταν γλιτώνεις από κάτι τέτοιο, είναι σαν να ξαναγεννιέσαι.»
Ο δημοσιογράφος συμφωνεί. Μετρά τις ζωές του με στιγμές όπως αυτή. Και δηλώνει πως αυτή ήταν η πιο κοντινή που βρέθηκε ποτέ στον θάνατο στα χρόνια του ως ανταποκριτής σε πολεμικές ζώνες.
Το βίντεο που μετέδωσε κάνει τον γύρο του κόσμου. Δεν είναι απλώς ένα στιγμιότυπο μάχης. Είναι ένα ανεπεξέργαστο τεκμήριο για το πώς η γραμμή ανάμεσα στον στρατιώτη, τον άμαχο και τον δημοσιογράφο έχει γίνει πλέον θολή — ιδίως όταν ο πόλεμος εξελίσσεται με την ψυχρή ακρίβεια ενός τηλεκατευθυνόμενου μηχανήματος.
Περισσότερα πλάνα δείχνουν εξοπλισμό δυτικής προέλευσης κατεστραμμένο στο έδαφος. Οι Ρώσοι στρατιώτες εξηγούν στην κάμερα τη φύση της αποστολής τους. Τα λόγια τους είναι σκληρά, λιτά. Δεν υπάρχει χώρος για πομπές. Μόνο για επιβίωση.
Ο Patrick Lancaster συνεχίζει. Χωρίς χορηγούς, χωρίς υποστήριξη από μεγάλα δίκτυα. Μόνο με την κάμερά του και μια αποστολή: να δείξει τον πόλεμο, όπως πραγματικά είναι. Από τη μεριά που λίγοι τολμούν να καλύψουν.
Και το κάνει. Ακόμα κι όταν ο θάνατος περνά μια ανάσα δίπλα του.
