Μετά την αιφνιδιαστική παραίτηση της πρώτης υπουργού το κόμμα και η χώρα βρίσκονται σε τέλμα για την αντικατάστασή της
Η πιο επιτυχημένη και «μακροβιότερη» πρώτη υπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον άφησε τους πάντες άναυδους στα μέσα Φεβρουαρίου όταν ανακοίνωσε την παραίτησή της από το αξίωμα. Αμέσως η παραφιλολογία πήρε φωτιά στον βρετανικό Τύπο, από τη μία πλευρά αποτιμώντας την κληρονομιά που αφήνει πίσω της, ενώ από την άλλη σπεκουλάροντας για την υπόθεση τόσο της αντικατάστασής της όσο και της ανεξαρτησίας της Σκωτίας, η οποία –σύμφωνα πάντα με τον μεροληπτικό αγγλοκεντρικό Τύπο του νησιού– «πάει πίσω» αρκετά χρόνια αν όχι επ’ αόριστον.
Αρχική παγωμάρα
Μετά την αποχώρηση του προηγούμενου ηγέτη του Σκωτσέζικου Εθνικιστικού Κόμματος (SNP) Αλεξ Σάλμοντ δεν υπήρχε αμφιβολία για το ποια θα τον διαδεχτεί, ενώ η παράδοση της θέσης είχε περισσότερο διαδικαστικό χαρακτήρα, εν είδει στέψης. Αυτό δεν συνέβη ωστόσο αμέσως μετά την αποχώρηση της Στέρτζον, και όχι άδικα. Σε σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης από σκωτσέζικα Μέσα για τον διάδοχο της Στέρτζον φάνηκε ότι η πλειονότητα των πολιτών της χώρας δεν μπορεί να φανταστεί κάποιον κατάλληλονα αναλάβει τη θέση της. Επίσης, η σχεδόν απόλυτη κυριαρχία της στην πολιτική σκηνή της χώρας και η έκπληξη που προκάλεσε το αιφνιδιαστικό της απόφασής της συνέβαλαν στο να μην υπάρξουν αμέσως υποψήφιοι για τη θέση της. Σιγά σιγά όμως διαφαίνονται οι πρόθυμοι υποψήφιοι που θα κληθούν να διαχειριστούν την επόμενη μέρα τόσο στο SNP όσο και στο τιμόνι της χώρας.
Αδυναμία διαδοχής
Το πρόσωπο που φάνηκε εν πρώτοις να προηγείται στις προτιμήσεις είναι η Κέιτ Φορμπς, νυν υπουργός Οικονομικών της Σκωτίας. Ωστόσο, η Φορμπς, πιστή χριστιανή στην κοινωνικά συντηρητική εκκλησία της Σκωτίας, μάλλον έβγαλε τα μάτια της με τα ίδια της τα χέρια. Η 32άχρονη πολιτικός είπε ότι δεν πρόκειται να κάνει κάτι προκειμένου να ξεμπλοκάρει το «βέτο» της κεντρικής βρετανικής κυβέρνησης στις αλλαγές της Σκωτίας σχετικά με τον φυλοκαθορισμό. Η κεντρική κυβέρνηση πιστεύει ότι με τον νόμο αυτό θίγονται τα δικαιώματα ίσης μεταχείρισης των γυναικών. Αυτή η προσέγγιση δίνει το γενικό μήνυμα της υποχώρησης απέναντι στην κεντρική εξουσία και κάνει τους συναδέλφους της στο SNP, κεντρικό θέμα της καμπάνιας του οποίου είναι η ανεξαρτησία από τη Βρετανία, να δυσανασχετούν.
Τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ
Για να κάνει τη θέση της ακόμη χειρότερη, είπε ότι αν ήταν βουλεύτρια το 2014 που πέρασε ο νόμος για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών δεν θα τον υπερψήφιζε καθώς θα ετίθετο θέμα συνείδησης. Μετά τις δηλώσεις της μια σειρά από υποστηρικτές της απέσυραν τη στήριξή τους, λέγοντας ότι δεν μπορούν να ανεχτούν μια πρώτη υπουργό που δεν επιθυμεί την ισότητα στο δικαίωμα στον γάμο για όλα τα άτομα.
Το ζήτημα αυτό και γενικά τα δικαιώματα των ατόμων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας είναι ψηλά στην ατζέντα της Σκωτίας, ειδικά μετά το φιάσκο της Στέρτζον σχετικά με τον νόμο περί φυλοκαθορισμού. Το θέμα αυτό ήρθε έντονα στην επικαιρότητα των τελευταίων μηνών έπειτα από μια υπόθεση στην οποία μια τρανς γυναίκα κατηγορήθηκε για τον βιασμό δύο βιολογικά γυναικών την εποχή που αυτοπροσδιοριζόταν ως άντρας. Αρχικά οδηγήθηκε σε γυναικείες φυλακές, αλλά με απόφαση της Στέρτζον μετέβη στη συνέχεια σε αντρικές φυλακές. Η υπόθεση στοίχισε επικοινωνιακά στη Στέρτζον και φαίνεται ότι μαζί με την απόφαση να χαρακτηρίσει de facto δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία τις εκλογές του 2024 ήταν οι κύριοι λόγοι που την οδήγησαν στην παραίτηση. Η υποψηφιότητα της Φορμπς έχει ένα ακόμη αγκάθι, αφού αν γίνει πρώτη υπουργός, το πιθανότερο είναι ότι η συμμαχία με το κόμμα των Πρασίνων θα διαλυθεί. Η συμμαχία στηρίζεται πάνω στη συμφωνία για την ανεξαρτησία καθώς και για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων… Πέρα από τη Φορμπς, η Ας Ρίγκαν (πρώην υπουργός Κοινοτικής Ασφάλειας, που παραιτήθηκε από το πόστο της εξαιτίας της νομοθεσίας για το φυλοκαθορισμό) και ο Χάμζα Γιουσάφ (υπουργός Υγείας, ο οποίος θέλει να αναζωογονήσει την εκστρατεία για την ανεξαρτησία) έχουν θέσει επίσημα υποψηφιότητα για τη θέση της Στέρτζον.
Τι περιμένει τον διάδοχο
Οποιο και αν είναι το πρόσωπο που θα αντικαταστήσει τη Στέρτζον, θα πρέπει να διαχειριστεί μια κατάσταση διάστασης ανάμεσα στο κόμμα και την κληρονομιά της 52άχρονης εμβληματικής φυσιογνωμίας από τη μία και την κοινωνία και την κομματική βάση από την άλλη. Σε δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε από το περιοδικό «Holyrood» φαίνεται ότι τόσο η υπόθεση της ανεξαρτησίας όσο και η στήριξη στο πρόσωπο της Στέρζον έχουν υποχωρήσει αρκετά στα πεδία αυτά. Ενα σημαντικό ποσοστό των ερωτηθέντων υποστήριξε ότι η Στέρτζον έπρεπε να αποχωρήσει πριν από τις επόμενες εκλογές.
Τα δύο θέματα που φαίνεται ότι το SNP έκανε σημαία υπό την ηγεσία της, η ανεξαρτησία και ο νόμος για τον έμφυλο αυτοκαθορισμό, είναι και αυτά που θα πρέπει να διαχειριστούν με λεπτότητα οι επίδοξοι διάδοχοί της: από τη μία να μην καταστρέψουν ό,τι «έχτισε» η Στέρτζον ώστε να μην αποξενώσουν μια μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων τους, από την άλλη όμως θα πρέπει να δώσουν μια λύση στα δύο ζητήματα με βάση τις προτιμήσεις των Σκωτσέζων. Ωστόσο τα προβλήματα δεν σταματούν εκεί, με την κρίση στο εθνικό σύστημα υγείας της Σκωτίας, τους άπιαστους στόχους ενάντια στην κλιματική κρίση, το σκάνδαλο στο σχέδιο επιστροφών καταθέσεων και την κρίση στην εκπαίδευση να είναι τα πιο πιεστικά.
