Οταν το 2007 ξεκινούσαμε με τον πατέρα Ιωάννη Οικονομίδη και τον αείμνηστο Θανάση Παντελόγλου τη μάχη μας κατά των ρυπαντών του νερού και της διατροφικής αλυσίδας στον Ασωπό γνωρίζαμε πόσο πολύπλοκη υπόθεση είναι η ορθή διαχείριση του νερού, του αέρα και του εδάφους.
Αλλά είχαμε έναν ρομαντισμό: ότι οι πολιτικοί θα ακούσουν τους επιστήμονες και θα βάλουν την ανθρώπινη υγεία πάνω από τα βιομηχανικά κέρδη. Σήμερα, Κυριακή των Βαΐων του 2020, τι έχει μένει από εκείνο τον αγώνα;
Ας ξετυλίξουμε λοιπόν το κουβάρι λέγοντας την ιστορία από άλλη πλευρά. Πριν από λίγες μέρες μια φίλη στη Θεσσαλονίκη ήταν αισιόδοξη μιας και λόγω κορονοϊού ο αέρας στις πόλεις μας είναι πιο καθαρός και τα νερά στη Βενετία πιο διαυγή. Είναι όμως βάσιμη η αισιοδοξία της;
26.3.2020: Η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA) στις ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι λόγω κρίσης κορονοϊού οι ρυπαντές θα μπορούν να αγνοούν τους περιβαλλοντικούς νόμους για όσο διάστημα χρειάζονται!1 Ο Αντριου Γουίλερ, πρόεδρος της EPA, ανακοίνωσε ότι είναι δύσκολο για τις εταιρείες να προστατεύουν τους εργαζομένους τους και παράλληλα να έχουν μειωμένες εκπομπές ρύπων. Ετσι οι μεγαλύτεροι ρυπαντές σε παγκόσμιο επίπεδο πήραν το πράσινο φως από τους ελεγκτές τους: ρυπαίνετε άφοβα!
27.3.2020: Η βρετανική εφημερίδα «Guardian» δημοσίευσε ότι η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA) έστειλε επιστολή στην πρόεδρο της Κομισιόν Φον ντερ Λάιεν για να την ενημερώσει ότι λόγω της κρίσης οι πωλήσεις αυτοκινήτων μειώθηκαν και θα ρίξουν το βάρος στο πώς θα αντιμετωπίσουν την κρίση και ίσως ατονήσουν (sic) οι προσπάθειες μείωσης των εκπομπών Γιατί
Η ρύπανση του αέρα μάς κάνει πιο ευάλωτους στον ιό. Στην Ελλάδα οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι είναι παραδοσιακά αναιμικοί. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τώρα, οι ρυπαντές ζητούν άδεια να ρυπαίνουν περισσότερο το λένε αυτό; Επειδή οι ευρωπαϊκοί νόμοι για τις εκπομπές ρύπων από τα αυτοκίνητα έχουν θεσπιστεί το 2015 και θα γίνονταν αυστηρότεροι τον Ιανουάριο του 2021. Με άλλα λόγια ζητούν κάτι ανάλογο με αυτό που ανακοίνωσε ο Αντριου Γουίλερ για τις ΗΠΑ.
Ας γυρίσουμε δύο χρόνια πίσω.
ΥΠΕΚΑ, ετήσια έκθεση 2018
Το σύνολο των περιβαλλοντικών ελέγχων νότιας και βόρειας Ελλάδας ανά έτος παρουσιάζεται στη σελίδα 9 της έκθεσης: 142 έλεγχοι (2004) με αυξητική τάση μέχρι το 2008 που έφτασαν τους 313. Τις χρονιές 2009-12 γίνονταν περίπου 230 έλεγχοι ανά έτος και μετά σημειώθηκε απότομη πτώση: 164 (2013), 145 (2014), 137 (2015), 58 (2016). Το 2017 και το 2018 αυξήθηκαν ελάχιστα, 71 και 88 έλεγχοι αντίστοιχα.
Ελληνικό γραφείο WWF, ετήσια έκθεση 2018
Αντιγράφω: «Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος για την ποιότητα της ατμόσφαιρας από το 2000 έως το 2016, παρά τις μειώσεις που έχουν συντελεστεί διαχρονικά στις εκπομπές και τις συγκεντρώσεις των ρύπων στην ατμόσφαιρα, η ποιότητα αυτής παραμένει χαμηλή σε αρκετές περιοχές. Ειδικότερα, τα αιωρούμενα σωματίδια (PM), τα οποία αποτελούν εξαιρετικά επιβλαβείς ρύπους, εξακολουθούν να υπερβαίνουν τις ευρωπαϊκές οριακές τιμές σε μεγάλα τμήματα της ΕΕ».
Στην έκθεση αναφέρονται τα επίπεδα θνησιμότητας λόγω έκθεσης σε αιωρούμενα σωματίδια διαμέτρου μέχρι 2,5 μm (τα λεγόμενα PM 2.5): η Ελλάδα είναι τέταρτη στον κόσμο, ύστερα από Ουγγαρία, Λετονία και Σλοβακία!
Ο ιός: μια άλλη οπτική γωνιά
Ο ιός προκαλεί στο ανθρώπινο σώμα ισχυρή φλεγμονή, επιτίθεται στο ανοσοποιητικό μας σύστημα, το οποίο αντιδρά παράγοντας κυτταροκίνες και λευκοκύτταρα, και ξεκινά ένας βιοχημικός πόλεμος. Το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι πλέον ανεξέλεγκτο και τα υπεράριθμα λευκοκύτταρα επιτίθενται και σε υγιείς ιστούς, σε όργανα και έτσι προσβάλλεται το αναπνευστικό μας σύστημα. Οταν έχουμε όμως αναπνευστικά προβλήματα η θνησιμότητα αυξάνεται. Στη μεγάλη πλειονότητα των νοσούντων οι ασθενείς έχουν άλλα προβλήματα υγείας (βλ. γράφημα).
Η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί άσθμα και άλλα αναπνευστικά προβλήματα. Με άλλα λόγια, η ρύπανση του αέρα μας κάνει πιο ευάλωτους στον ιό. Τι κάνουν οι κυβερνήσεις γι’ αυτό; Στην Ελλάδα οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι είναι παραδοσιακά αναιμικοί. Συνάμα σε παγκόσμιο επίπεδο οι ρυπαντές ζητούν άδεια από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς να ρυπαίνουν περισσότερο.
Αποτέλεσμα; Ο απλός πολίτης μένει ακόμη πιο εκτεθειμένος και η πολιτική ηγεσία απλώς κωφεύει. Τώρα που χτύπησε ο ιός όλοι οι πολιτικοί μάς λένε να μείνουμε σπίτι για να μείνουμε υγιείς (ορθώς) και να μην υπερφορτωθούν τα νοσοκομεία (ορθότατα). Εν καιρώ ειρήνης, όμως, τι κάνουν για την υγεία μας;
