Η αποθέωση της κοινωνίας του θεάματος και η μετα-αλήθεια των μιμιδίων στην παραγωγή του Netflix «Ντεπ εναντίον Χερντ» για τη δικαστική σαπουνόπερα που «γκρέμισε» το ίντερνετ.
Πάνω από 200 ώρες μεταδόθηκαν ζωντανά από τη δικαστική αίθουσα της κομητείας του Φέρφαξ της Βιρτζίνια, όπου εκδικάστηκε η αγωγή του Τζόνι Ντεπ εναντίον της πρώην συζύγου του Αμπερ Χερντ για συκοφαντική δυσφήμηση εξαιτίας ενός άρθρου της στη «Washington Post» το 2018. Τη δίκη παρακολούθησαν εκατομμύρια χρήστες των κοινωνικών δικτύων, με εκατοντάδες χιλιάδες να τουιτάρουν και να μεταδίδουν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο. Στις έξι εβδομάδες που κράτησε η δίκη η παραπληροφόρηση στο TikTok χτύπησε κατακόκκινο, με τα βίντεο-παρωδίες ή τα μιμίδια να θεωρούνται πραγματικότητα. Το hashtag #JusticeForJohnnyDepp συγκέντρωσε 22 δισ. προβολές, ενώ το αντίστοιχο για τη Χερντ άγγιξε τα 77 εκατομμύρια. Τεράστια χρηματικά ποσά διοχετεύτηκαν σε δημιουργούς περιεχομένου στο ΥouTube και στα social media από δωρεές χρηστών, οι οποίοι καλούνταν να στηρίξουν τις μεταδόσεις.
Στη συντριπτική πλειονότητα οι δωρητές ήταν υπέρ του… καλού Ντεπ και κατά της… κακιάς Χερντ και κανείς δεν ήθελε να δυσαρεστήσει τους χρήστες. Το σύμπαν είχε συντονιστεί στον ρυθμό της δίκης και σε όλη τη διάρκειά της ήταν πρώτη είδηση στις ΗΠΑ, πάνω από οποιοδήποτε επίκαιρο θέμα, είτε αφορούσε τις αμβλώσεις, τον πόλεμο της Ουκρανίας, τον Ιλον Μασκ είτε τον πρόεδρο Μπάιντεν.
Παραμορφωτικός καθρέφτης
Η τρίωρη σειρά ντοκιμαντέρ της Εμα Κούπερ που προβάλλεται στο Netflix εκεί ακριβώς εστιάζει. Στο καταιγιστικό, παράλογο, εμμονικό, διαβρωτικό και καθοριστικό αποτύπωμα της κοινής γνώμης, η οποία είχε φτάσει στη δημόσια ετυμηγορία προτού καν ολοκληρωθεί η ακροαματική διαδικασία. Η δικαστική σαπουνόπερα που τρέλανε το κοινό έγινε η αιτία για βιτριολικές επιθέσεις εναντίον όσων διαφωνούσαν με το κυρίαρχο ρεύμα υπέρ του διάσημου ηθοποιού. Στρέφοντας την κάμερα στον παραμορφωτικό καθρέφτη της πρώτης TikTok δίκης του Χόλιγουντ, η Κούπερ μας δίνει μια εικόνα θρυμματισμένη σε χίλια κομμάτια.
Χωρίς να προσθέτει κάτι καινούργιο ή να ακολουθεί ένα δημοσιογραφικό νήμα για να φτάσει πιο βαθιά, περιγράφει το φαινόμενο δίχως να το αναλύει. Δεν ακολουθεί τη ροή της πληροφορίας ή του χρήματος, αρκείται στην απλή αναφορά τους και στο γεγονός ότι χιλιάδες φανατικοί χρήστες στο TikTok δεν ήταν φυσικά πρόσωπα αλλά bots.
Προσπαθώντας να διατηρήσει αντικειμενική ματιά, χωρίς όμως άμεση αναφορά στην προηγούμενη δίκη για συκοφαντική δυσφήμηση εναντίον της εφημερίδας «The Sun», την οποία ο Τζόνι Ντεπ έχασε στη Βρετανία, η σκηνοθέτρια παίρνει μια δομική απόφαση που σώζει την κατάσταση. Μοντάρει μαζί τις καταθέσεις του Ντεπ και της Χερντ, οι οποίες απείχαν μεταξύ τους δύο εβδομάδες, και μας τις δείχνει σε αντιπαραβολή για πρώτη φορά, με την αλήθεια του ενός να ακυρώνει αυτοστιγμεί την αλήθεια του άλλου. Λίγα λεπτά πριν από το τέλος του τελευταίου επεισοδίου η Κούπερ εισάγει το μεγάλο θέμα της αποσφράγισης χιλιάδων εγγράφων μετά τη δίκη, τα οποία η δικαστής δεν επέτρεψε να παρουσιαστούν, χωρίς και πάλι να εμβαθύνει στο πώς η μη παρουσίαση κάποιων εξ αυτών μπορεί να επηρέασε την ετυμηγορία των ενόρκων.
Η τοξικότητα είναι μεταδοτική
Δεν χωράει αμφιβολία σε όποιον παρακολούθησε έστω μέρος της ακροαματικής διαδικασίας ή μονταρισμένες σκηνές της σειράς του Netflix ότι η σχέση του Τζόνι Ντεπ και της Αμπερ Χερντ έγινε τόσο τοξική όσο και η δίκη τους. Μια ανώριμη ένωση δύο τρελά ερωτευμένων με βαρύ κακοποιητικό παρελθόν από τις οικογένειές τους, σε συνδυασμό με εκτεταμένη χρήση ουσιών και αλκοόλ, κατέληξε υπερβολικά βίαιη και από τις δύο πλευρές. Οι ακραίοι χαρακτηρισμοί που ακούστηκαν, όπως επίσης και οι σοκαριστικές λεπτομέρειες από τους ομηρικούς καβγάδες τους, έγιναν το προσάναμμα για την πυρκαγιά που ακολούθησε με θύματα τους ίδιους αλλά και την αντίληψη του κοινού για τα όρια μεταξύ μύθου και πραγματικότητας.
Γεγονός παραμένει ότι ο Ντεπ είχε άριστους δικηγόρους, οι οποίοι διάβασαν σωστά την αντίδραση του κοινού στην πιο διάσημη αντιπαράθεση ενδοοικογενειακής βίας της τελευταίας δεκαετίας. Οπως επίσης το στρατηγικό λάθος της Χερντ να αφήσει περιθώρια για μισές αλήθειες, όπως η αποτυχία της να αποδείξει ότι πράγματι δώρισε τα χρήματα που εισέπραξε από το διαζύγιό της σε φιλανθρωπικούς σκοπούς ή η ατυχής αναφορά της για την υποτιθέμενη κακοποίηση της Κέιτ Μος από τον Ντεπ, η οποία διαψεύστηκε κατηγορηματικά από την παλιά αγάπη του ηθοποιού. Αλλά κυρίως η απόφασή της να αυτοπροταθεί ως εκπρόσωπος του κινήματος #MeΤοο στο επίμαχο άρθρο της στη «Washington Post». Δεν θα μπορούσε να περιμένει καλύτερη έκβαση στην υπόθεσή της από τη στιγμή που ακούστηκε σε ηχητικό ντοκουμέντο στο δικαστήριο η παραδοχή της ότι ήταν η ίδια που είχε χτυπήσει τον σύζυγό της σε έναν από τους πολλούς βίαιους καβγάδες τους.
