Μετριότητες,_x000D_
αλλά και άνθρωποι με κάποιες ικανότητες πλασάρουν εαυτούς με μαεστρία και_x000D_
κατορθώνουν να ενταχθούν στους κύκλους της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας,_x000D_
εξασφαλίζοντας ρόλο και προνόμια.
Αλλοι, άνθρωποι των μίντια, της διανόησης και του πολιτισμού, μεταπηδούν από τον ένα χώρο στον άλλο με χαρακτηριστική ευκολία… Περί αυτών ο λόγος στην επιστολή προς έναν ακριβό φίλο, συνάδελφο και εξαιρετικό συγγραφέα, ο οποίος δεν έχει καμία σχέση με τον κύκλο των επιτηδείων… Η επιστολή αφιερώνεται στη μνήμη του Β.Α. Κύρκου, λαμπρού πανεπιστημιακού, που μεταξύ άλλων αφιέρωσε πολλά χρόνια της ζωής του για να αποδώσει τους προσωκρατικούς στα νέα ελληνικά.
Αγαπητέ Κώστα,
Βλέποντας στην πολιτική και μιντιακή σκηνή των ημερών κάποιους εκ των πρωταγωνιστών, θυμήθηκα μια παλιά κουβέντα μας για τους επιτήδειους που γίνονται απαραίτητοι και σκέφτηκα να σου γράψω, αφήνοντας κατά μέρος τα τρέχοντα της πολιτικής. Οχι πως στερούνται σημασίας οι εξελίξεις. Απλώς, «η φλυαρία των γεγονότων» με ενοχλεί.
Λέγαμε, λοιπόν, ότι θέλει ταλέντο να γίνεσαι απαραίτητος, ακόμη κι αν πουλάς φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Ορισμένοι άνθρωποι το ’χουν αυτό. Μαθήτευσαν για χρόνια στο μυστικό σχολείο της ευελιξίας, των δημοσίων σχέσεων και της σπουδαιοφάνειας, που μετατρέπει κάποιες υπαρκτές αρετές σε μοναδικά γνωρίσματα. Κάπως έτσι γίνονται ξεχωριστοί και περιζήτητοι.
Αντιθέτως, σπουδαίοι άνθρωποι με σημαντικό έργο παραμένουν εθελουσίως έγκλειστοι στον μοναχικό κόσμο τους. Αποφεύγουν την τύρβη, αρνούνται τις ιδιοτελείς συνάφειες και τον θόρυβο της αγοράς, δεν επιδιώκουν την προσωπική προβολή και δεν θυσιάζουν την περηφάνια τους στον βωμό της προσωπικής ανέλιξης.
Επιστροφή στην πιάτσα των επιτηδείων. Τους βλέπεις και νιώθεις αμέσως ότι ανήκουν σ’ αυτή την «κάστα». Με το «καλημέρα» προβάλλουν τις γνώσεις τους για ένα θέμα που γνωρίζουν ή στρέφουν βολικά τη συζήτηση προς τα εκεί. Μιλάνε και νομίζεις ότι έχουν ντοκτορά, έτσι που πλασάρουν ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες με φόντο πιασάρικες εκφράσεις της αγγλικής αλλά και των λατινικών ενίοτε.
Οταν η συζήτηση βάζει δύσκολα στο γνωστικό τους πεδίο είτε σιωπούν αιδημόνως είτε υπερθεματίζουν απονέμοντας εύσημα στους συνομιλητές. Η κολακεία είναι ένα από τα προσόντα τους… Εννοείται ότι (προβάλλουν πως) έχουν υψηλές γνωριμίες, τις οποίες εκθέτουν αυτάρεσκα, αλλά με ύφος που παραπέμπει σε συνάφεια ισοϋψή.
Εννοείται, επίσης, πως, μόλις αντιληφθούν ότι στην ομήγυρη –αλλά και γενικώς– υπάρχουν άνθρωποι της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας, κολλάνε σαν βδέλλα. Οχι, δεν ζητάνε αμέσως δουλειά ή εξυπηρέτηση. Αφενός φροντίζουν να υπενθυμίζουν τα προσόντα τους και αφετέρου προσφέρονται για εκδουλεύσεις αφιλοκερδώς στους νέους «φίλους». Δένουν τη σχέση και μετά την αξιοποιούν…
Προτού έρθουμε στους επιτήδειους ειδικών χώρων (μίντια, πανεπιστήμια, πολιτισμός) αξίζει να αναφέρουμε μια πολυπληθή ομάδα που περιφέρεται ασθμαίνουσα στους διαδρόμους κομμάτων και οικονομικών παραγόντων. Ευένδοτοι και πρόθυμοι, γίνονται συστατικό ενός μικρόκοσμου που θυμίζει πολύποδα και τους εξασφαλίζει επιβίωση ή προνόμια. Ανθρωποι με αρχές, όπως καταλαβαίνεις…
Στους ειδικούς χώρους, τώρα. Εδώ, οι επιτήδειοι που συνήθως γίνονται απαραίτητοι, διαθέτουν ένα μεγάλο προσόν. Ξέρουν το πότε και το πώς. Πότε να προσεγγίζουν τα κόμματα και τους μηχανισμούς εξουσίας, πότε να στρίβουν παστρικά (ε, όταν βλέπουν το καράβι να κλυδωνίζεται) και πώς να μπαίνουν και να βγαίνουν στους κύκλους εξουσίας.
Εχω στον νου μου, φίλε μου, πλειάδα συναδέλφων αλλά και ανθρώπων του πολιτισμού και της διανόησης που επιδίδονται επιτυχώς στο «σπορ» αυτό. Από το ΠΑΣΟΚ στη ΝΔ, από το ανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ στον σημιτισμό και τώρα στον ΣΥΡΙΖΑ (ω ναι!) και φυσικά από την Αριστερά, ειδικά από το ΚΚΕ Εσωτερικού, προς όλες τις κατευθύνσεις, με ενδιάμεσες στάσεις στα σαλόνια της διαπλοκής.
Δεν αναφέρομαι σε ανθρώπους που έχουν αναθεωρήσει ιδέες και απόψεις, αλλά σε επιτήδειους που δεν έχουν τον θεό τους. Που αλλάζουν ιδέες και ενδιαιτήματα σαν τα πουκάμισα… Τα ονόματά τους δεν έχουν σημασία. Το φαινόμενο μας ενδιαφέρει. Μιλάμε για ένα κυνικό δούναι και λαβείν χωρίς όριο.
Μιλώ για μερίδα του σιναφιού μας αλλά και για επωνύμους του πολιτισμού, τους οποίους απεχθανόταν ο Νίκος Καρούζος και για τους οποίους έγραψε: «Καταφερτζήδες του πνεύματος και των στίχων ευκλεώς στοιχηθείτε»…
Φυσικά, δεν ιδρώνει τ’ αυτί τους. Και τις επίψογες υπομνήσεις για τον βίο και την πολιτεία τους τις έχουν γραμμένες στα παλιά τους τα παπούτσια…
