Καταιγιστικές, και σε πολιτικό και σε νομικό επίπεδο, είναι οι εξελίξεις για το έργο του Μεγάλου Δακτυλίου των Ιωαννίνων.
Η περιπετειώδης πορεία του οδικού έργου που αλλάζει τη φυσιογνωμία της πόλης και επηρεάζει τη ζωή των κατοίκων στα Γιάννενα, συνεχίζεται. Το εντυπωσιακό είναι ότι ακόμα και σήμερα παραμένει ζητούμενο αυτό που από το 2011 ο Συνήγορος του Πολίτη καλεί τη Διοίκηση να πράξει. Εδώ και επτά χρόνια η Ανεξάρτητη Αρχή προτρέπει για την εκπόνηση μίας ενιαίας Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για το σύνολο των έργων του οδικού δικτύου, ώστε να αξιολογηθούν τα αθροιστικά αποτελέσματα από την κατασκευή τους.
Όμως, ως φαίνεται, οι ουσιαστικές απαντήσεις, που μπορούν να αποτελέσουν και δείγμα γραφής για μελλοντικά έργα, με έμφαση τη σωστή διαδικασία περιβαλλοντικών όρων τους, θα δοθούν από το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας.
Καταλύτης ήταν απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος (30353/22.6.2018), το οποίο, με βάση τις διαπιστώσεις του Συνηγόρου του Πολίτη, δεν είχε κάνει αποδεκτή την απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας (30073/26.2.2018) με την οποία αδειοδοτήθηκαν περιβαλλοντικά νέα έργα επέκτασης οδοποιίας στα Ιωάννινα, δίχως να αξιολογηθούν και τα παλαιά υφιστάμενα. Τμήματα εξ αυτών είχαν απαλλαγεί από τη διαδικασία Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ).
Ο Δήμος Ιωαννιτών προσέφυγε κατά της υπουργικής απόφασης και δικάσιμος για την υπόθεση ενώπιον του Ε΄Τμήματος του Δικαστηρίου έχει ορισθεί η 28η Νοεμβρίου 2018. Παράλληλα, κατέθεσε αίτηση αναστολής της εκτέλεσης της υπουργικής απόφασης, μέχρι την εκδίκαση της κύριας υπόθεσης . Όμως, η Επιτροπή Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας , που συνεδρίασε στις 20 Αυγούστου 2018, απέρριψε την αίτηση του Δήμου, παρά τους ισχυρισμούς του περί απώλειας της χρηματοδότησης και εντεύθεν αδυναμίας κατασκευής του επίμαχου εργου (Ολοκλήρωση μεγάλου δακτυλίου πόλης Ιωαννίνων/Κόμβος Πανηπειρωτικού σταδίου –κόμβος Βογιάνου)».
Είναι αξιοσημείωτο ότι το Δικαστήριο, με την απόφαση 310/2018, έκρινε ότι δεν συντρέχει λόγος που να δικαιολογεί την αναστολή εκτέλεσης της προσβαλλόμενης υπουργικής απόφασης. Μάλιστα, δεν έκανε δεκτή την αναστολή, προβάλλοντας μεταξύ άλλων ότι «το δημόσιο συμφέρον αναφορικά με την κατασκευή του επίμαχου έργου προϋποθέτει τη νομιμότητα και την αρτιότητα της περιβαλλοντικής του αδειοδότησης (πρβλ. ΕΑ 1109/2009), ενώ εξ άλλου η χρηματοδότηση έργων από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχει ως προϋπόθεση την ορθή ερμηνεία και εφαρμογή από τη Διοίκηση των κανόνων του εσωτερικού και ενωσιακού δικαίου (πρβλ ΕΑ 966, 707, 216/2009, 1168,817/2008), στους οποίους περιλαμβάνονται και οι κανόνες που αφορούν την περιβαλλοντική αδειοδότηση και την προστασία του περιβάλλοντος».
Επίσης, η απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ αναφέρεται σε έγγραφα του Συνηγόρου του Πολίτη με θέμα «παραβάσεις σε έργα οδοποιίας στην πόλη των Ιωαννίνων» και του γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου –Δυτικής Μακεδονίας με θέμα «Κατασκευαστικές δυσλειτουργίες του οδικού άξονα Κενάν Μεσαρέ-Βαγιάνου-Γεννηματά». Το Δικαστήριο συνυπολόγισε για να απορρίψει την αίτηση του Δήμου πως στην υπουργική απόφαση, κατ΄επίκληση αυτών των εγγράφων, διαλαμβάνεται μεταξύ άλλων ότι παραβιάσθηκαν διατάξεις του νόμου 4014/2011 περί περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων (Α΄209), διότι δεν αξιολογήθηκαν τα αθροιστικά αποτελέσματα από την κατασκευή όλων των προβλεπόμενων έργων οδοποιίας με την απαλλαγή από απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) τμημάτων αυτού του έργου και ότι επομένως είναι βάσιμος ο προβληθείς με την ειδική διοικητική προσφυγή ισχυρισμός περί μη ολοκληρωμένης αξιολόγησης των επιπτώσεων του ενιαίου έργου εξαιτίας της κατάτμησής του σε επιμέρους έργα, με αποτέλεσμα να εξαιρεθούν κάποια από αυτά από τη διαδικασία εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων και να μη καταστεί δυνατή η στάθμιση των σωρευτικών τους επιπτώσεων στο περιβάλλον. «Με τα δεδομένα αυτά τίθεται, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς, ζήτημα νομιμότητας της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης του επίμαχου έργου», σημειώνει το ΣτΕ.
Πάντως, πριν από λίγες ημέρες, στις 12 Σεπτεμβρίου 2018, είχαν συνάντηση στην Αθήνα με τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτη Φάμελο, ο Δήμαρχος Ιωαννίνων, Θώμας Μπέγκας και ο αντιδήμαρχος, Θανάσης Μανταλόβας, με αντικείμενο αυτής την ΜΠΕ του έργου «Ολοκλήρωση Μεγάλου Δακτυλίου πόλης Ιωαννίνων (Κόμβος Πανηπειρωτικού σταδίου – Κόμβος Βογιάννου)». Όπως ανακοίνωσε ο Δήμος Ιωαννιτών «στο πλαίσιο αυτής της συνάντησης υπήρξε συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών για τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθηθούν άμεσα, προκειμένου να υπάρξει η ολοκλήρωση των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης του έργου ώστε, σε κάθε περίπτωση, να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση αυτού».
Ο Δήμος θεωρεί ότι δεν υπάρχει συσχέτιση του έργου του Μεγάλου Δακτυλίου με την Κενάν Μεσαρέ, και προβάλει ότι η αλλαγή της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που ζητείται για τον Μεγάλο Δακτύλιο δεν μπορεί να επιφέρει κατασκευαστικές διορθώσεις σε αυτή και ότι οι όποιες, πιθανές, διορθωτικές κινήσεις, μπορούν να γίνουν μόνο μέσω του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ).
Εχει καταθέσει αίτηση θεραπείας στο αρμόδιο υπουργείο και συνεχίζει να μιλά για διάλογο με στόχο τη θετική κατάληξη αναφορικά με «ένα σημαντικό και αναπτυξιακό έργο για όλο το λεκανοπέδιο».
Με αφορμή δημοσίευμα της εφημερίδας Documento (19.8.2018) για το ίδιο θέμα, έστειλε την εξής επιστολή προς το Documento o Δήμαρχος Ιωαννιτών κ. Θωμάς Μπέγκας:
« Ιωάννινα 06/09/2017
Αξιότιμε κύριε διευθυντά,
Στο φύλο της 19ης Αυγούστου με τίτλο «Μπλόκο στην κατασκευή δρόμων χωρίς περιβαλλοντική μελέτη» γίνεται αναφορά στην περιπέτεια που περνά ένα πολύ σημαντικό και αναπτυξιακό έργο για το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων, δυστυχώς μεταφέροντας μόνο τις απόψεις τις μιας πλευράς, ταυτόχρονα με την επιλεκτική αναφορά σε σημεία της Έκθεσης του Συνηγόρου του Πολίτη που αφορούν στο θέμα.
Προς ενημέρωση δική σας και του αναγνωστικού σας κοινού παρακαλούμε όπως δημοσιεύσετε την παρακάτω απάντηση στο αμέσως επόμενο φύλλο σας:
Αρχικά θα πρέπει να γνωρίζετε ότι μέχρι σήμερα φορείς όπως η Περιφέρεια Ηπείρου, το Τμήμα Ηπείρου του Τεχνικού Επιμελητήριου Ελλάδος και το Επιμελητήριο Ιωαννίνων με δημόσιες παρεμβάσεις τους έχουν τοποθετηθεί επί του σημαντικού αυτού θέματος για το Δήμο, υποστηρίζοντας τις θέσεις του Δήμου Ιωαννιτών. Όλες οι τοποθετήσεις έχουν τη δική τους βαρύτητα και την πολιτική τους σημασία. Ειδικά όμως η αναλυτική τεχνική τοποθέτηση του ΤΕΕ/ΤΗ, του καθ’ ύλην αρμόδιου Φορέα και επίσημου επιστημονικού συμβούλου του Κράτους, αποτελεί για εμάς σπουδαίο σύμμαχο στην προσπάθεια που κάνουμε να αποδείξουμε την ορθότητα και τη νομιμότητα της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του έργου.
Οι απόψεις της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ/ΤΗ συνοψίζονται στα εξής:
1. Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του υπόψη έργου περιλαμβάνει αναλυτική αξιολόγηση της συνολικής λειτουργίας του οδικού δικτύου Ιωαννίνων μέχρι τα όρια του Μητροπολιτικού Κέντρου της πόλης. Η αξιολόγηση αυτή τεκμηριώνει το γεγονός ότι το έργο επιτυγχάνει την υλοποίηση του βασικού του στόχου, δηλαδή την αποσυμφόρηση του βασικού οδικού δικτύου πρόσβασης στο Μητροπολιτικό Κέντρο από το νότο. Στη Μελέτη αναλύονται και τεκμηριώνονται επαρκώς οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και καθορίζονται οι περιβαλλοντικοί όροι κατά τις φάσεις κατασκευής και λειτουργίας του έργου.
2. Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του υπόψη έργου εξετάσθηκε εμπεριστατωμένα από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς της διοίκησης και τηρήθηκε για αυτήν η προβλεπόμενη διαδικασία δημοσιοποίησης καθώς και δημόσιας διαβούλευσης. Επισημαίνεται ότι, της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του έργου, προηγήθηκε η με αριθ. πρωτ. 112/29.12.2017 ομόφωνα θετική γνωμοδότηση για το θέμα του Περιφερειακού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΠΕΣΠΑ) Χωρικής Αρμοδιότητας Ηπείρου της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας.
3. Από την εξέταση όλων των στοιχείων δεν προκύπτει λανθασμένη ερμηνεία ή εφαρμογή νόμου, ή παράβαση ουσιώδους τύπου της διοικητικής διαδικασίας ή οποιαδήποτε παραβίαση της ισχύουσας νομοθεσίας κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης του έργου από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας. Κατά συνέπεια δεν είναι ορθή η επίκληση, στην παραπάνω ακυρωτική απόφαση, περί παραβίασης της εφαρμοστέας νομοθεσίας κατ΄ άρθρο 8 του Ν. 3200/1955 όπως ισχύει. Επισημαίνεται ότι την ίδια άποψη έχει εκφράσει και η Δ/νση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙΠΑ) του ΥΠΕΝ με το αριθ. πρωτ. 10394/18.07.2018 έγγραφό της προς τη Δ/νση Νομοθετικού Έργου και Πρωτοβουλίας του ΥΠΕΝ.
4. Η θέση που διατυπώνεται στην ακυρωτική απόφαση, ότι «με την απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) δεν αξιολογήθηκαν τα αθροιστικά αποτελέσματα από την κατασκευή όλων των προβλεπόμενων έργων οδοποιίας», δεν είναι ορθή, ενώ αποτελεί ευθεία αρνητική κρίση επί της ουσίας της ΑΕΠΟ, θέμα που αντίκειται στις προβλέψεις του άρθρου 8 του Ν. 3200/1955 όπως ισχύει.
5. Η άποψη ότι, στα πλαίσια ενός έργου, όπως το συγκεκριμένο, που υλοποιεί υπερκείμενους σχεδιασμούς είναι αναγκαία και η εξέταση επιμέρους ¨κατασκευαστικών δυσλειτουργιών¨, οποιουδήποτε τμήματος του υφιστάμενου οδικού δικτύου της πόλης, η οποία φαίνεται να υιοθετείται από την απόφαση ακύρωσης της ΑΕΠΟ, δεν μπορεί να οδηγήσει σε ολοκληρωμένες λύσεις. Κατά την άποψη της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ/ΤΗ η υπό εξέλιξη εκπονούμενη Μελέτη του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) του Δήμου Ιωαννιτών οφείλει να αναδείξει και να αντιμετωπίσει τα προβλήματα και τις ατέλειες του οδικού δικτύου στο σύνολο του οικιστικού ιστού της πόλης.
Σε ότι αφορά το σκεπτικό της απόφασης του αρμόδιου Υπουργού είναι ξεκάθαρο ότι συσχετίζει λανθασμένα το έργο που αφορά την επέκταση της Γεννηματά με την Κενάν Μεσαρέ και τη Βογιάνου, αφού οι δύο τελευταίες ανήκουν στον μικρό δακτύλιο της πόλης ενώ η πρώτη στον μεγάλο, ενώ είναι αναληθές ότι δεν έχουν αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά.
Τόσο η οδός Βογιάνου, όσο και η Κενάν Μεσαρέ έχουν αδειοδοτηθεί κανονικά, γιατί και η απαλλαγή από την υποχρέωση εκπόνησης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αποτελεί πράξη του αρμοδίου οργάνου της Διοίκησης, μετά από την υποβολή φακέλου από τον ενδιαφερόμενο Φορέα για Περιβαλλοντική Αδειοδότηση.
Για την Κενάν Μεσαρέ μάλιστα επειδή πέρασε από χίλια κύματα λόγω εμμονών, το θέμα έληξε με την επιστολή της Γενικής Διευθύντριας του Σώματος Επιθεωρητών Περιβάλλοντος στις 29-1-2016 η οποία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η προσφυγή στερείται νομίμου ερείσματος ζητώντας να κλείσει η υπόθεση και να ανακληθεί η επιβολή προστίμου.
Τέλος, το κείμενο της απόρριψης από πλευράς υπουργείου και το δημοσίευμα σας περιέχει ορισμένες φράσεις από την έκθεση του Συνηγόρου του πολίτη χωρίς όμως να περιλαμβάνει την τελευταία παράγραφο που αλλάζει όλο το νόημα γιατί καταλήγει στο ότι: κατόπιν της εξέλιξης αυτής η νομιμότητα της περιβαλλοντικής αδειοδότησης έχει εξαντληθεί, για την Κενάν Μεσαρέ.
Μιλάμε δηλαδή για αποσπασματικά στοιχεία προκειμένου να στηριχτεί ένα επιχείρημα έωλο για ένα θέμα που έχει κλείσει.
Ευχαριστούμε για τη φιλοξενία.
Υ.Γ.
Δείτε ΕΔΩ ολόκληρη την ανακοίνωση του ΤΕΕ/ΤΗ για το θέμα
