Οι ποδοσφαιρικές διοργανώσεις βασίζονταν στη δύναμη της τύχης, στην παντοτινή ελπίδα ο τελευταίος να έρθει πρώτος. Αυτή η αριστεία έσπαγε τα στεγανά και μέσω του πιο ανοιχτού συστήματος επέτρεπε το δικαίωμα στο όνειρο
Άλλη μία αλλαγή νόμου για τα πανεπιστήμια, αυτή τη φορά σαρωτική με δραστικές παρεμβάσεις στον χαρακτήρα τους, στη λειτουργία τους και στα προγράμματα σπουδών τους. Μέσα από 345 άρθρα και 408 σελίδες που δόθηκαν σε διαβούλευση, και ενώ προηγουμένως τα έχουν απορρίψει οι περισσότεροι πανεπιστημιακοί –υπάρχει το προηγούμενο των νόμων Διαμαντοπούλου και Αρβανιτόπουλου που δεν περπάτησαν επειδή ήταν αντιφατικά και ανεφάρμοστα στην πράξη τα περισσότερα προτάγματά τους–, επιχειρείται η εκ βάθρων αλλαγή κατ’ αρχάς στην αποστολή και στον χαρακτήρα των πανεπιστημίων.
Όπου σταθεί κι όπου βρεθεί η ίδια η υπουργός Παιδείας –και ο αρχηγός της κυβέρνησης φυσικά, διότι οι αλλαγές δεν κυοφορούνται από τους υπουργούς– μιλά για πανεπιστήμιο «ανταγωνιστικό, ελκυστικό και εξωστρεφές». Συνδυαζόμενα με τις αλλαγές στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η εικόνα της συνολικής αλλαγής στην παιδεία είναι να μπει στη βιτρίνα· να μπουν στις βιτρίνες οι παρεχόμενες υπηρεσίες και έτσι να κριθούν.
Η κρίση έγκειται στον καταναλωτή του προϊόντος. Ωστόσο με το σύστημα αυτό θα αρχίσει να γίνεται και μονότονο και μονόπλευρο. Ας εξηγηθούμε μιλώντας με ποδοσφαιρικούς όρους χωρίς να ποδοσφαιροποιούμε την πολιτική παιδείας της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Κυβερνητική πρόθεση είναι να μπει μια τιμή σε όλα μέσω της αξιολόγησης. Στα πανεπιστήμια συγκεκριμένα, στο Τσάμπιονς Λιγκ της παιδείας, οι τιμές ήταν και είναι αυξημένες – φροντιστήρια και ιδιαίτερα γαρ. Με το υπάρχον –μέχρι λίγα χρόνια πριν– σύστημα διεξαγωγής των πανελλαδικών εξετάσεων οι υποψήφιοι είχαν κάποιες σημαντικές ελπίδες να πλασαριστούν σε σχολές της αρεσκείας τους. Πλέον, αποκλείονται ακόμη κι αν γράψουν καλά. Και οι σχολές μπορούσαν να επιβιώσουν στο πεδίο των πανεπιστημίων με το «ταλέντο» των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών τους και τις προσπάθειες των όποιων καθηγητών ενδιαφέρονται.
Οι ποδοσφαιρικές διοργανώσεις βασίζονταν στη δύναμη της τύχης, στην παντοτινή ελπίδα ο τελευταίος να έρθει πρώτος. Αυτή η αριστεία έσπαγε τα στεγανά και μέσω του πιο ανοιχτού συστήματος επέτρεπε το δικαίωμα στο όνειρο – όπως το αμερικανικό όνειρο του εκατομμυριούχου με τις πρωτοπόρες ιδέες στις ΗΠΑ της δεκαετίας του ’50. Έτσι η Μπενφίκα, η Σέλτικ, η Φέγενορντ, η Άστον Βίλα, η Αϊντχόφεν, το Αμβούργο, ο Ερυθρός Αστέρας, η Μαρσέιγ, η Στεάουα Βουκουρεστίου και η πολύ όμορφη μοναδική ποδοσφαιρική ιστορία της Νότιγχαμ Φόρεστ κατάφεραν και μπήκαν στο πάνθεον των ηρώων. Αντίστοιχα, στους αγώνες των εξετάσεων, με μια καλή προσπάθεια, με ένα καλό διάβασμα, με το μυαλό να κόβει ή με σύστημα επιτυχίας, το πλασάρισμα στις καλές σχολές δεν ήταν αδύνατο ούτε αδιανόητο.
Επειδή οι ποδοσφαιρικές ανώνυμες εταιρείες δεν κοιτάνε πρωτίστως το θέαμα και την αξία της προαγωγής του αθλήματος, φρόντισαν να διατρανώσουν ότι δεν μπορούν να αγωνίζονται πλέον σε διοργανώσεις με χαμηλής κατηγορίας ομάδες, να τρέχουν δηλαδή στα «χωριά» της Ευρώπης και του Καυκάσου διακινδυνεύοντας να αποκλειστούν. Επέβαλαν έτσι το νέο, κλειστό σύστημα, το εμπορικό προϊόν του ποδοσφαίρου, το οποίο μπήκε στη βιτρίνα. Πουλήθηκε και αποκόμισαν δισεκατομμύρια. Μόνο που η λάμψη του χρήματος οδήγησε μια χούφτα ομάδες στα ουράνια και τις εκατοντάδες άλλες ομάδες στην αφάνεια και στην εξαφάνιση, αφού δεν υπήρχε παράθυρο στο όνειρο. Γιατί οι πρωταγωνιστές δεν μπορούν να παίζουν μόνοι τους, χρειάζονται και κομπάρσους. Έτσι εδώ και σχεδόν 30 χρόνια που έχει αλλάξει το σύστημα διεξαγωγής αγώνων και έγινε «κλειστό» με τη συμμετοχή περισσότερων ομάδων από τα ισχυρότερα πρωταθλήματα όλα τα τρόπαια τα έχουν κερδίσει ούτε μια ντουζίνα ομάδες: η Ρεάλ Μαδρίτης (8) και η Μπαρσελόνα (4) από την Ισπανία, η Μίλαν (3), η Γιουβέντους (1) και η Ίντερ (1) από την Ιταλία, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ (2), η Λίβερπουλ (2) και η Τσέλσι (2) από την Αγγλία, η Μπάγερν Μονάχου (3) και η Μπορούσια Ντόρτμουντ (1) από τη Γερμανία, ο Άγιαξ (1) από την Ολλανδία. Μοναδική «παραφωνία» στο κλαμπ των πανίσχυρων η Πόρτο του Μουρίνιο από την Πορτογαλία.
Αντίστοιχα, τοποθετώντας την παιδεία στη βιτρίνα, η πρόσβαση στα ΑΕΙ θα είναι πολύ δύσκολη για τις μικρές και μεσαίες «ομάδες», ενώ και οι πανεπιστημιακές σχολές που θα επιβιώσουν θα είναι όσες τραβάνε τα βλέμματα των επενδυτών στη βιτρίνα. Όπως συμβαίνει με τη Μάντσεστερ Σίτι και την Παρί Σεν Ζερμέν, δύο ομάδες που δεν ήξεραν καλά καλά τα ευρωπαϊκά μέρη και οι σεΐχηδες τις αγόρασαν και τις έκαναν πρωταγωνίστριες. Μόνο που έτσι χάνεται η χαρά του «παιχνιδιού», απομονώνεται ο χαρακτήρας των πανεπιστημίων από την κοινωνία και απονεκρώνονται από τις ανάγκες της καθώς ακολουθούν τις ανάγκες των καταναλωτών. Είναι και ένα μοντέλο που δεν οδηγεί πάντα στην επιτυχία, όπως το μοντέλο των σεΐχηδων να αγοράζουν
Αντίστοιχα, τοποθετώντας την παιδεία στη βιτρίνα, η πρόσβαση στα ΑΕΙ θα είναι πολύ δύσκολη για τις μικρές και μεσαίες «ομάδες», ενώ και οι πανεπιστημιακές σχολές που θα επιβιώσουν θα είναι όσες τραβάνε τα βλέμματα των επενδυτών στη βιτρίνα. Όπως συμβαίνει με τη Μάντσεστερ Σίτι και την Παρί Σεν Ζερμέν, δύο ομάδες που δεν ήξεραν καλά καλά τα ευρωπαϊκά μέρη και οι σεΐχηδες τις αγόρασαν και τις έκαναν πρωταγωνίστριες. Μόνο που έτσι χάνεται η χαρά του «παιχνιδιού», απομονώνεται ο χαρακτήρας των πανεπιστημίων από την κοινωνία και απονεκρώνονται από τις ανάγκες της καθώς ακολουθούν τις ανάγκες των καταναλωτών. Είναι και ένα μοντέλο που δεν οδηγεί πάντα στην επιτυχία, όπως το μοντέλο των σεΐχηδων μα αγοράζουν οτιδήποτε καλό και «άριστο» κινείται στην αγορά δεν έχει φέρει και κούπες, βραβεία, καταξίωση. Ενδεχομένως να υπάρξει νέος γιατρός Παπανικολάου και τεστ Παπ, αν και εξαιρετικά δύσκολα, αλλά νέοι Παπαρρηγόπουλοι, Ανδρόνικοι και Χατζηδάκηδες δεν θα βγουν. Θα πρέπει πρώτα να αποκλείσουν κάποια «χωριά» της Ευρώπης σε κατώτερες διοργανώσεις για να καταφέρουν να μπουν στη βιτρίνα της κοινωνίας και όχι της αγοράς.
Η Νίκη Κεραμέως και η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν θέλουν να υπάρχει προϊόν μαζικό, που να προσελκύει τις μάζες. Η «αριστεία» τους είναι προσαρμοσμένη μόνο σε κλειστά κλαμπ και ανώτερες κάστες. Όσο μένει εκεί ξεθωριάζει το λούστρο τους και παλιώνει. Και ο «καταναλωτής» ως πότε θα παραμυθιάζεται;