Λίγες μέρες πριν φύγει το 2021, δύο από τα πιο αναμενόμενα φιλμ της σεζόν κάνουν πρεμιέρα κι αναμένεται να φέρουν πολύ κόσμο στις αίθουσες.
Σμύρνη μου αγαπημένη (***)
Δραματική ελληνικής παραγωγής 2021 (120’)
Σκηνοθεσία: Γρηγόρης Καραντινάκης Πρωταγωνιστούν: Μιμή Ντενίση, Λεωνίδας Κακούρης, Burak Hakki, Κρατερός Κατσούλης, Ταμίλλα Κουλίεβα, Κατερίνα Γερονικολού, Αναστασία Παντούση, Ντίνα Μιχαηλίδου, Χρήστος Στέργιογλου.
Μια ηλικιωμένη ελληνοαμερικανίδα φτάνει στην Μυτιλήνη για να συμπαρασταθεί στο δράμα των προσφύγων από τη Συρία και ταυτόχρονα ξετυλίγει τις μνήμες από τις αφηγήσεις της γιαγιάς της η οποία είχε βιώσει την τραγωδία της μικρασιατικής καταγωγής.
Η βασισμένη στην ομώνυμη θεατρική επιτυχία της Μιμής Ντενίση υπερπαραγωγή (πρόκειται για την πιο ακριβή παραγωγή στη ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου) αφηγείται με δραματουργική συνέπεια το τραύμα της Μικρασιατικής καταστροφής. Ο κοσμοπολίτικος χαρακτήρας της Σμύρνης είναι πολλαπλά και υποδειγματικά ενισχυμένος σε μια ευπρεπέστατη- και σπάνια για ελληνική ταινία- καλλιτεχνική εκτέλεση. Ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας ενός ετερόκλητου πληθυσμού που αποτελείται από Ρωμιούς, Τούρκους, Αρμένιους, Άγγλους, Ιταλούς, Γάλλους, Εβραίους, Αμερικανούς κ.α., τα μεγάλα θεάματα από το εξωτερικό που φτάνουν στην πόλη (το «Ριγκολέτο» με τον ίδιο τον Καρούζο στην Όπερα, το «Νοσφεράτου» σε κάποιον κινηματογράφο της Σμύρνης κλπ), η υψηλή στάθμη στα κοστούμια και τα σκηνικά, είναι στοιχεία που προσδίδουν στο φιλμ τις αρχές ενός άρτιου ψυχαγωγικού θεάματος. Παρότι το σχηματικό σενάριο δεν παρουσιάζει κάποια ιδιαίτερη πρωτοτυπία (μέσα από τις σχέσεις των μελών της πλούσιας ελληνικής οικογένειας Μπαλτατζή με το τουρκικό υπηρετικό προσωπικό αναδύονται οι ιστορικές διαφορές αλλά και οι ομοιότητες των δύο λαών) η ανθρωποκεντρική δουλειά των σεναριογράφων Ντενίση- Σέρμαν πετυχαίνει να είναι ομαλά ενταγμένη στο ισχυρό πολιτικο-ιστορικό αποτύπωμα που επιδιώκει η ταινία. Η σκηνοθετική ματιά του Καραντινάκη δίνει την αναγκαία όσμωση καθώς και έμφαση στα πολιτικά δρώμενα (η κόντρα βενιζελικών- βασιλικών, ο ρόλος των Συμμάχων μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου, η ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές, η Μεγάλη Ιδέα κλπ) που οδήγησαν στην μικρασιατική καταστροφή αποφεύγοντας όσο μπορεί τις φάλτσες πατριωτικές κορώνες. Νοσταλγικό κλίμα, υποδειγματικό mainstream θέαμα, σεβασμός στα ιστορικά γεγονότα για μια ταινία που παρότι έχει ξεκάθαρα ως στόχο την ψυχαγωγία του θεατή καταφέρνει να είναι εν τέλει αρκετά παραπάνω χάρη σε μια ιστορία που έχει πολλαπλό συμβολισμό καθώς η τραγωδία της Σμύρνης συνδέεται εύστοχα και με τη σύγχρονη μάστιγα του προσφυγικού.
The Matrix Resurrections (***)
Περιπέτεια φαντασίας αμερικανικής παραγωγής 2021 (148’)
Σκηνοθεσία: Λάνα Γουατσόφσκι Πρωταγωνιστούν: Κιάνου Ριβς, Κάρι Αν Μος, Λόρενς Φίσμπερν, Γιάχια Αμπντούλ-Ματίν ΙΙ, Τζέσικα Χένγουικ, Τζόναθαν Γκροφ, Νιλ Πάτρικ Χάρις
Ο ανασφαλής και ψυχικά ευάλωτος σχεδιαστής videogames Τόμας δεν απολαμβάνει την επιτυχία της δουλειάς του και προσπαθεί να βρει ισορροπία μέσω της ψυχανάλυσης και των μπλε χαπιών που του χορηγεί ο ψυχίατρος του. Όταν κάποια στιγμή λαμβάνει ένα περίεργο μήνυμα στο κινητό του, τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας, χάνονται ξανά για τον άτυχο Τόμας.
Αυτοαναφορικό, σαρκαστικό, ενίοτε χαοτικό, αρκετά διαλογικό και σίγουρα χορταστικό το τέταρτο μέρος της διάσημης saga των αδελφών Γουατσόφσκι, μπαίνει στη νέα εποχή με φόρα και αποφασισμένο να παίξει με το μυαλό του θεατή όσο ποτέ πριν. Το φιλοσοφικό επίπεδο της αρχικής ιδέας υπηρετεί πιστά και το νέο σενάριο δίνοντας έμφαση στο βασανιστικό δίλημμα της «ελεύθερης βούλησης ή πεπρωμένου» που δείχνει να κινεί τα νήματα στη ζωή (ψεύτικη ή πραγματική δεν έχει πλέον τόσο σημασία) του Τόμας/Νίο. Όταν μάλιστα μπαίνει στην εξίσωση και ο αστάθμητος παράγοντας της Τρίνιτι/Τίφανι, η δημιουργός του νέου φιλμ Λάνα Γουατσόφσκι (μόνη αυτή τη φορά στο σκηνοθετικό τιμόνι) κυριολεκτικά ξεσαλώνει προσθέτοντας στο θέαμα σημάδια ενός οπτικού και διασκεδαστικότατου οργίου. Τα πιο δυνατά στοιχεία του «The Matrix Resurrections» είναι η ειρωνική ματιά πάνω στην ίδια τη μυθολογία του («εγκεφαλικό πορνό» χαρακτηρίζει το videogame «Matrix» ένας από τους σχεδιαστές της Warner!), η ταύτιση εικονικής πραγματικότητας και μικροαστικής καθημερινότητας, η εξέλιξη Νίο και Σμιθ σε απρόσμενα επίπεδα με ένα ωραίο στοιχείο ανατροπής, η μεταμοντέρνα ματιά πάνω στο μεσσιανικό στοιχείο που προέρχεται αναγκαστικά μέσα από την ερωτική επιλογή.
Gunda (***)
Ντοκιμαντέρ νορβηγοαμερικανικής συμπαραγωγής 2020 (93)
Σκηνοθεσία: Βίκτορ Κοσακόφσκι Σενάριο- Μοντάζ: Βίκτορ Κοσακόφσκι, Αϊνάρα Βέρα
Συνηθισμένες εικόνες από μια φάρμα (μια γουρουνίτσα που γεννά δεκάδες μικρά, δυο αγελάδες που αναζητούν τροφή, ένας κουτσός κόκορας που ελέγχει τον χώρο του) που αποκτούν απρόσμενο χαρακτήρα.
Το ασπρόμαυρο ντοκιμαντέρ του Ρώσου Βίκτορ Κοσακόφσκι έχει μια αφτιασίδωτη γοητεία και απλότητα που δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστο τον θεατή. Μέσα από στιγμιότυπα που σημαδεύονται από την απουσία ανθρώπων, ο ντοκιμαντερίστας προβαίνει σε μια μεγαλειώδη παραβολή για την ύπαρξη. Χρησιμοποιώντας απλά σύμβολα του ζωικού βασιλείου το συγκινητικό «Gunda» αναπτύσσει ένα διεισδυτικό κριτικό σχολιασμό που καταλήγει στη διαπίστωση πως όσα παρακολουθούμε στην οθόνη από την καθημερινότητα των ζώων (η γέννηση, ο θάνατος, η μάχη για επιβίωση, η θλίψη της απώλειας, η επιβίωση κλπ) εντέλει αφορούν τον ίδιο τον άνθρωπο και τον κύκλο της ζωής.
