Οι παροιμίες μερικές φορές, εκτός από λαϊκή σοφία, αποτελούν και το πιο συμπυκνωμένο κοινωνικό σχόλιο.
Διαβάζοντας την οργισμένη αντίδραση της ΕΣΗΕΑ για το πρόσφατο σποτ του ΣΥΡΙΖΑ, δύο παροιμίες μου ήρθαν στο μυαλό. Έχουν να κάνουν και οι δυο τους με έντομα.
Διυλίζουν τον κώνωπα ενός σποτ που έφτιαξε το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για να σχολιάσει δηκτικά την κατάσταση των κυρίαρχων ΜΜΕ, όπως την αντιλαμβάνεται το ίδιο. Ενώ καταπίνουν καμήλες ολόκληρες όταν αγνοούν επιδεικτικά τη μονοφωνία που επικρατεί στο τοπίο των ΜΜΕ και την έλλειψη ανεξαρτησίας του τύπου που συνδέεται άμεσα με το καθεστώς ιδιοκτησίας τους.
Δεν έχει δικαίωμα ένα κόμμα να κάνει μία πολιτική εκτίμηση περί της ανεξαρτησίας του τύπου και να την παρουσιάσει με ένα χιουμοριστικό σποτ στο κοινό; Έχετε δει πόσο απαξιωτικά είναι τα σχόλια του κόσμου για τα δελτία ειδήσεων; Αντιλαμβάνεστε πως πλέον η τηλεόραση, αλλά και ο τύπος, έχουν ξεπέσει τόσο, όχι μόνο από την έλλειψη πολυφωνίας ή ποιότητας, αλλά κυρίως γιατί αποδείχτηκαν μη-αξιόπιστα και ο πολίτης στράφηκε σε εναλλακτικές μορφές πληροφόρησης, κυρίως στο διαδίκτυο; Ενδιαφέρει την ΕΣΗΕΑ να υπάρχει πλουραλισμός στην ενημέρωση; Υπάρχει αυτή τη στιγμή πλουραλισμός ή έχουν δίκιο οι δείκτες που φέρνουν την Ελλάδα στις τελευταίες θέσεις όσο αφορά στην ελευθερία του Τύπου. Ιδρώνει το αυτί τους, όταν βλέπουν πως, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τους «Δημοσιογράφους χωρίς σύνορα», η Ελλάδα βρίσκεται στην 24η θέση μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ σε ο,τι αφορά στην ελευθερία του Τύπου, μπροστά μόνο από τις Μάλτα, Ουγγαρία και Βουλγαρία. Περιποιεί τιμή για το δημοσιογραφικό κατεστημένο της χώρας ότι η «ετήσια έκθεση των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα φέρνει την Ελλάδα στην 65η θέση παγκοσμίως, ενώ το πρώτο μέρος της έρευνας της Bridging Europe για το κατά πόσο παρουσιάζονται οι θέσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης από τα ΜΜΕ συγκριτικά σε όλη την ΕΕ, φέρνει την Ελλάδα στις πέντε τελευταίες θέσεις της λίστας παρέα με την Βουλγαρία, τη Σλοβακία, την Πολωνία και την Ουγγαρία». Ποιος διασύρει περισσότερο την τιμή των δημοσιογράφων, το σποτ του ΣΥΡΙΖΑ ή η άθλια κατάταξη της χώρας σε όλους τους δείκτες ελευθεροτυπίας;
Όσο για το σποτ αυτό καθ’ αυτό, είναι ξεκάθαρο ότι, μέσα από την υπερβολή του, στηλιτεύει έναν τύπο δημοσιογράφου που ευδοκιμεί αυτή τη σεζόν στο τηλεοπτικό κυρίως τοπίο των ειδήσεων. Είναι ο δημοσιογράφος/αγιογράφος/μπουκωμένος από κρατικό χρήμα. Δεν είναι, φυσικά, όλοι οι δημοσιογράφοι από τέτοια στόφα φτιαγμένοι. Ο συγκεκριμένος χαρακτήρας πάντως είναι έτσι ακριβώς. Η περιγραφή ενοχλεί όχι γιατί τσουβαλιάζει, αλλά γιατί αποδίδει γλαφυρά μια πραγματικότητα. Και πονάει. Βέβαια, όποιος έχει τη μύγα μυγιάζεται. Αν διασύρει κάποιον το σποτ αυτό, αυτός είναι ο συγκεκριμένος τύπος παρουσιαστή ειδήσεων, όχι όλο το δημοσιογραφικό συνάφι. Όσοι θίγονται, μάλλον βλέπουν τους εαυτούς τους στον καθρέφτη.
Σε μια χώρα που ο πρωθυπουργός θέτει υπό την εποπτεία ή δικαιοδοσία του την δημόσια ραδιοτηλεόραση. Σε μια χώρα που κατρακυλά 10-10 τις θέσεις στους παγκόσμιους δείκτες ελευθερίας του Τύπου. Σε μια χώρα που οι καναλάρχες είναι παράλληλα και εργολάβοι, εφοπλιστές, υπόδικοι, μεγιστάνες πολλαπλών μονοπωλίων, και εκμεταλλεύονται τα μέσα που κατέχουν για να ασκήσουν ξεδιάντροπα και εξόφθαλμα πολιτική επιρροή στα πράγματα. Σε μια χώρα που μία-μία οι σατιρικές εκπομπές σβήνονται από τον χάρτη ή αποδυναμώνονται, βρίσκοντας καταφύγιο σε όλο και μικρότερης δημοτικότητας κανάλια, λόγω του ανελέητου πολέμου που τους γίνεται από την κεντρική εξουσία. Σε μια χώρα όπου η δημόσια τηλεόραση βγάζει επιλεκτική αλλεργία κάθε φορά που ακούγονται στον αέρα λέξεις όπως «νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις». Σε μία χώρα που επανειλημμένα «απολύει» δημοσιογράφους από τα μέσα στα οποία εργάζονται, μετά από παράκληση/απαίτηση κυβερνητικών. Σε μια χώρα που η αγιογραφία συγκεκριμένων πολιτικών έχει αναχθεί σε υπέρτατη μιντιακή αξία και υποχρέωση. Σε μια χώρα που το κρατικό χρήμα μιας καμπάνιας κατά της πανδημίας ρέει αδιαφανώς, εξωθεσμικά και δυσανάλογα σε κολλητούς ή ανύπαρκτα μέσα. Σε μία χώρα όπου η κυβέρνηση δίνει συνεντεύξεις τύπου για την ενημέρωση του κόσμου με στημένες ή προεπιλεγμένες ερωτήσεις. Σε μία χώρα που το επιτελείο του πρωθυπουργού δρα εκδικητικά και στραγγαλίζει εφημερίδες, μόνο και μόνο επειδή του πηγαίνουν κόντρα. Σε μία χώρα, τέλος, που η ερευνητική δημοσιογραφία – αυτό που λένε οι ξένοι investigative journalism και του απονέμουν βραβεία Πούλιτζερ – είναι σε πλήρη αποδρομή, έχοντας δώσει τη θέση της στη δημοσιογραφία του facebook και του λάιφ-στάιλ. Σε μια τέτοια χώρα λοιπόν, η ΕΣΗΕΑ αντιδρά ολίγον αργοπορημένα, ολίγον χλιαρά, ολίγον επιλεκτικά, όταν και αν αντιδράσει.
