Η χώρα σείεται από προβλήματα, όπως η ακρίβεια των προϊόντων που διαλύει τα νοικοκυριά, από τις ελλείψεις των φαρμάκων και μάλιστα ελλείψεις από φάρμακα που δεν έχουν γενόσημα, από όσα κατατίθενται για τη δολοφονία των παιδιών στα Τέμπη στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής και η κυβέρνηση ως παραγωγός και σκηνοθέτης της ενημέρωσης βάζει τα ντόμπερμαν της επικοινωνίας να κάνουν διαχωρισμό των ειδήσεων διογκώνοντας ασήμαντα γεγονότα για να αποπροσανατολίσουν τους πολίτες. Τα φιλικά προς την κυβέρνηση μέσα ενημέρωσης με γλώσσα περιττολογική δημιουργούν ένα θόρυβο γύρω από γεγονότα τα οποία ανήκουν στη δευτερότριτη γραμμή ενδιαφέροντος. Όπως για παράδειγμα ο γάμος τηλεπερσόνας και η εκτεταμένη φοροδιαφυγή, η οποία προήλθε από τον συγκεκριμένο γάμο.
Αποτελεί ο παραπάνω χειρισμός της ενημέρωσης προπαγάνδα; Ή είναι ο μοντέρνος τρόπος της πολιτικής επικοινωνίας; Ακόμη καλύτερα, θα λέγαμε η νέα διάσταση της πολιτικής επικοινωνίας ως έκσταση; Να πούμε ότι ο όρος προπαγάνδα χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον πάπα Γρηγόριο ΙΕ’ στην περίφημη εγκύκλιο «de propaganda fide». Σύμφωνα με τον Ζακ Ελλύλ η πολιτική προπαγάνδα διαθέτει κλίμακες. Υπάρχει η προπαγάνδα αναταραχής, η προπαγάνδα ολοκλήρωσης, η οριζόντια προπαγάνδα καθώς και η κάθετη προπαγάνδα και η κοινωνιολογική προπαγάνδα.
Στις μέρες μας η ειδησεογραφική ενημέρωση έχει εγγύτητες με εκείνο που αποκαλούσε ο Ζακ Ελλύλ κοινωνιολογική προπαγάνδα. Είναι το επίπεδο εκείνο όπου η προπαγάνδα εκφράζεται μέσα από την προβολή των δευτερότριτων γεγονότων προκειμένου να αποσιωπήσει ή να υποβαθμίσει τα επείγοντα γεγονότα.
Η πλεοναστική ανάλυση και η καταιγίδα των δευτερότριτων γεγονότων έχει ως στόχο τη νοθεία της ενημέρωσης. Δημιουργεί θορύβους, ακαταστάλακτες εντυπώσεις και κατ’ επέκταση ευνουχίζει τα κριτήρια αξιολόγησης των πολιτών. Η ενημέρωση γίνεται καταναλωτικό είδος, που σημαίνει ότι δεν παρέχεται το νόημα των γεγονότων έτσι όπως αναδύεται από την εξέλιξη τους, αλλά σκηνοθετείται ώστε να λειτουργήσει φυγοκεντρικά. Τα ενημερωτικά γεγονότα ανακλώνται διαπερνούν τους πολίτες και φεύγουν σε μια άγνωστη τροχιά.
Για παράδειγμα η ακρίβεια των προϊόντων «πακετάρεται» ως θέαμα από τα ενημερωτικά ειδησεογραφικά κέντρα και ψαλλιδίζεται από τις επιπτώσεις της. Η έλλειψη φαρμάκων δεν αποκτά την κίνηση της ενημέρωσης της, γιατί εμφανίζεται ως μύθος δίχως τεκμηρίωση. Ενώ το μέτρο της τραγικότητας από τις καταθέσεις στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τη δολοφονία στα Τέμπη εξουθενώνεται και εκμηδενίζεται ως στιγμιαία συγκινησιακή επιτάχυνση που θα χαθεί στη διογκωμένη ανισομέρεια της ενημέρωσης.
Αυτό είναι το άσεμνο της ενημέρωσης το οποίο λειτουργεί όπως ακριβώς το άσεμνο εμπόρευμα που μας περιέγραφε ο Κ. Μαρξ μέσα από μια θωρακισμένη υπεραξία. Αυτή είναι η μοντέρνα διάσταση της ενημέρωσης, να γίνονται όλα τα γεγονότα μια μεγάλη φάρσα που θα καταρρέουν στην συρρίκνωση τους και στην αδιαφορία τους. Και ως αναρίθμητες φούσκες να μετατίθενται προς μια πιθανή μελλοντική ολοκλήρωση, αν ποτέ εξεταστούν από κάποια αναστημένη μνήμη ενός ιστορικού. Και αυτό γιατί μόλις γεννιούνται πεθαίνουν από δημοσιογραφική κατάχρηση ή παραχάραξη. Οι ειδήσεις σήμερα πεθαίνουν χωρίς να ζήσουν. Ζουν για λίγο μόνο αν συντάσσονται με τα δοξαστικά ιερογλυφικά της νικηφόρου εποχής.
Να γιατί καμιά απορία δεν πολιόρκησε τα δημοσιογραφικά κυνάρια, τους μαϊντανούς και τους άνηθους των τηλεοπτικών λιβαδιών, με όσα κατέθεσε η πρόεδρος του συλλόγου οικογενειακών θυμάτων που έχασε τη κόρη της στη τραγωδία των Τεμπών στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής. Κεραυνοβολημένοι οι διαμεσολαβητές της ενημέρωσης από όσα είπε η πρόεδρος (για τις ευθύνες του αρμόδιου υπουργού, για όσες κάλπικες δικαιολογίες καταθέτουν οι αρμόδιοι στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής) μετέφεραν (οι διαμεσολαβητές της ενημέρωσης) ελάχιστα και αποσιώπησαν τα περισσότερα για να μη ξυπνήσει το ένστικτο της αλήθειας των πολιτών. Να καταλάβουμε ότι η νέα μορφή προπαγάνδας δεν θέλει να μας αποπλανήσει, ούτε να μας πείσει, επιδιώκει να μας δείχνει την ανοστανάλατη ζωή μας, τα σκουπίδια που εκδικούνται τις αξίες της ζωής, εκείνη τη φτυσιά που θα έλεγε και ο Σιοράν και να μας καλεί να συνταχθούμε σε όλα εκείνα.
Απόστολος Αποστόλου. Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας
