Στη Γαλλία, από τον περασμένο Ιανουάριο – στο πλαίσιο των διαμαρτυριών κατά της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού που προτείνει η κυβέρνηση – έχουν ξεκινήσει απεργίες, αποκλεισμοί και διαδηλώσεις. Μια κατάσταση που έχει ενταθεί τις τελευταίες εβδομάδες, αφού η γίνεται όλο και πιο πιθανή η εφαρμογή της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης που προβλέπει την αύξηση του ορίου ηλικίας από τα 62 στα 64 χρόνια. Πριν από λίγες εβδομάδες, ο πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν αποφάσισε να περάσει τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού χωρίς να ζητήσει ψηφοφορία στη Βουλή. Αν και αυτή η δυνατότητα προβλέπεται στο άρθρο 49.3 του Συντάγματος, η αντιπολίτευση κατήγγειλε επιβολή της ενέργειας αυτής του προέδρου. Μετά από αυτή την απόφαση, η «Εθνική Συσπείρωση» της Μαρίν Λε Πεν και η ομάδα Liot κατέθεσαν πρόταση μομφής με στόχο να ρίξουν την κυβέρνηση της Ελιζαμπέτ Μπορν και να εμποδίσουν τη μεταρρύθμιση. Η ψηφοφορία, η οποία διεξήχθη στις 20 Μαρτίου στην Εθνοσυνέλευση έδωσε αρνητικό αποτέλεσμα: η πρόταση μομφής απορρίφθηκε με διαφορά εννέα ψήφων.
Η αποτυχία της θεσμικής αυτής προσπάθειας να εμποδίσει τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού προκάλεσε σειρά αντιδράσεων και κινητοποιήσεων σε ολόκληρη τη Γαλλία. Την επομένη της ψηφοφορίας -ενώ ο Μακρόν δήλωνε στον Τύπο την πλήρη εμπιστοσύνη του στην Ελιζαμπέτ Μπορν και την πρόθεσή του να συνεχίσει τη μεταρρύθμιση- συνδικάτα, σωματεία και άλλες ενώσεις οργάνωναν μια νέα φάση διαμαρτυρίας: κατά τη διάρκεια των διαφόρων δημόσιων πρωτοβουλιών που επακολούθησαν εκφράστηκε η πρόθεση να συνεχίσουν και να εντατικοποιήσουν τις απεργίες ώστε να ενταθεί ο αγώνας με τη συμμετοχή όλων των εργαζομένων.
«Χθες δεν ήσασταν παρά ένα πλήθος, σήμερα είστε ο λαός», ήταν ο τίτλος στο εξώφυλλο της εφημερίδας «l’Humanité» της 23ης Μαρτίου. Τα λόγια αυτά είναι δανεισμένα από τον Βίκτορ Ουγκώ και χρησιμοποιήθηκαν ως απάντηση στη δήλωση που έκανε πριν από μερικές εβδομάδες ο Μακρόν, ο οποίος είπε: «το πλήθος δεν έχει καμία νομιμότητα ενάντια στον λαό που εκφράζεται κυρίαρχος μέσω των εκλεγμένων αντιπροσώπων του». Οι προηγούμενες εβδομάδες φαίνεται να έδειξαν ότι, στην πραγματικότητα, πίσω από τις διαδηλώσεις υπάρχει ένας συνειδητοποιημένος και αποφασισμένος λαός που σκοπεύει να συνεχίσει αυτή τη μάχη μέχρι το τέλος: στις 22 Μαρτίου τρεισήμισι εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους στη Γαλλία, αυτή είναι η εκτίμηση του συνδικάτου CGT (λίγο πάνω από ένα εκατομμύριο σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές). Περίπου 12.000 αστυνομικοί κινητοποιήθηκαν σε όλη τη χώρα για την περίσταση, 5.000 εκ των οποίων μόνο στην πρωτεύουσα.
Εν τω μεταξύ, την περασμένη Τρίτη πραγματοποιήθηκε η δέκατη μέρα κινητοποίησης ενάντια στη μεταρρύθμιση: η συμμετοχή των νέων στις διαδηλώσεις φαίνεται να παρουσιάζει αύξηση, όπως σημειώνει η «Libération» σε άρθρο που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη 29 Μαρτίου: «η διαμαρτυρία ήταν ιδιαίτερα ενισχυμένη από τη συμμετοχή νέων ανθρώπων που εξοργίστηκαν από τη χρήση του άρθρου 49.3 και από την αστυνομική βία». Η διαδήλωση της Τρίτης, που ξεκίνησε από την πλατεία Place de la République και κατευθύνθηκε προς την πλατεία Place de la Nation, διεξήχθη χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα σε μεγάλο μέρος της διαδρομής. Στις πύλες όμως της πλατείας Place de la Nation σημειώθηκαν σφοδρά επεισόδια που είχαν ως αποτέλεσμα συγκρούσεις μεταξύ των διαδηλωτών και των δυνάμεων της τάξης. Μετά από αυτές τις στιγμές έντασης, η πορεία συνεχίστηκε φτάνοντας στον τελικό της προορισμό. Στη συνέχεια, για περίπου μισή ώρα επικράτησε πανηγυρική ατμόσφαιρα: εν μέσω μουσικής και χορού παρέλασε ακόμη και μια ομάδα πυροσβεστών με στολή, προκαλώντας το χειροκρότημα του συγκεντρωμένου πλήθους. Αρκετοί νέοι συγκεντρώθηκαν γύρω από το μνημείο στο κέντρο της πλατείας κυματίζοντας σημαίες και φωνάζοντας συνθήματα. Η πλατεία περιφρουρούνταν συνεχώς από εκατοντάδες αστυνομικούς με πλήρη εξοπλισμό για την αντιμετώπιση ταραχών. Σε κάθε δρόμο που οδηγούσε προς την πλατεία η παρουσία τους ήταν έντονη και ενίοτε εμπόδιζαν και την έξοδο από αυτή. Λίγο μετά, και για περίπου τρεις ώρες, σφοδρότατες επιθέσεις διαδέχονταν η μία την άλλη συνοδευόμενες από εκτεταμένη ρίψη δακρυγόνων. Μετά από πολλές ώρες μάχης, η πορεία διαλύθηκε σταδιακά.
Τις τελευταίες εβδομάδες διαδηλώσεων, διαδηλωτές, συνδικάτα και οργανώσεις όπως η Διεθνής Αμνηστία επέκριναν έντονα τις μεθόδους που χρησιμοποίησε η αστυνομία για την καταστολή των διαδηλωτών. Υπήρξαν αναφορές για καταχρήσεις στη χρήση δακρυγόνων που, σε ορισμένες περιπτώσεις, εκτοξεύτηκαν απευθείας σε διαδηλωτές και για καταχρηστικές συλλήψεις που σαν μοναδικό σκοπό έχουν τον εκφοβισμό των διαδηλωτών.
Γενικά, σε πολιτικό επίπεδο, δεν φαίνεται να υπάρχουν νέες ενδείξεις για διαπραγματεύσεις: Ο Ολιβιέ Βεράν, κυβερνητικός εκπρόσωπος, δήλωσε ότι η συνάντηση με τα συνδικάτα θα πραγματοποιηθεί μόνο αφού το Συνταγματικό Συμβούλιο αποφανθεί για τη νομιμότητα του νομοθετικού κειμένου. Μια στάση που ουσιαστικά αποκλείει κάθε δυνατότητα διαλόγου. Στο μεταξύ, σύμφωνα με τη «Le Monde», πολλοί ψηφοφόροι του Μακρόν εκφράζουν αμφιβολίες για την ικανότητα του προέδρου να βγει από αυτή την κατάσταση. Προς το παρόν, η πιθανότητα ενός δημοψηφίσματος, μια λύση που θα ενέπλεκε άμεσα τον λαό, δεν φαίνεται να έχει ληφθεί υπόψη. Για πόσο καιρό ακόμα μπορεί ο Μακρόν να αγνοεί τον λαό του;
Την Πέμπτη αναμένεται ακόμη μια ημέρα κινητοποίησης που θα δραστηριοποιήσει τους πολίτες σε ολόκληρη τη χώρα. Θα υπάρξει περαιτέρω ενημέρωση.
Μετάφραση πρωτότυπου κειμένου: Νίκη Αρματά.
Οι φωτογραφίες είναι από τη διαδήλωση που έγινε την Τρίτη 28 Μαρτίου στο Παρίσι.