Εδώ και_x000D_
έναν µήνα κρατάµε στα χέρια µας µια συλλογή µε 123 ανέκδοτα ποιήµατα και τρία_x000D_
πεζά κείµενα του Παύλου Σιδηρόπουλου.
Το περιεχόµενο της έκδοσης προέρχεται από το αρχείο του δηµιουργού, το οποίο µε τη φροντίδα της κληρονόµου και διαχειρίστριας του πνευµατικού έργου του, της αδερφής του Μελίνας Σιδηροπούλου, παραδόθηκε αυτούσιο στο αναγνωστικό κοινό. Το βιβλίο κυκλοφόρησε χωρίς παρέµβαση στα χειρόγραφά του, εκτός της µεταγραφής των κειµένων στο µονοτονικό σύστηµα. Ο Παύλος Σιδηρόπουλος έγραφε από µικρή ηλικία. «Κλεινόταν µόνος του στο δωµάτιό του και έγραφε. Καµιά φορά έδειχνε µόνο στη µητέρα µας κάποιους στίχους του, όταν σκόπευε να τους κάνει τραγούδι, και ζητούσε τη γνώµη της. Γνώριζα το συγγραφικό του ταλέντο, αλλά όχι όπως το συνειδητοποίησα µετά τον θάνατό του» µας διηγείται η κ. Σιδηροπούλου στην κουβέντα που είχαµε µε αφορµή την παρούσα έκδοση.
Ποια εποχή ξεκινήσατε να µελετάτε το αρχειακό υλικό του αδερφού σας;
Αρκετό καιρό αφού έφυγε. Νωρίτερα, όποτε προσπαθούσα να ασχοληθώ, το συναίσθηµα που µου δηµιουργούσαν τα ποιήµατά του δεν µου επέτρεπε να τα κατατάξω και εντέλει να τα αξιοποιήσω. Χωνόµουν µέσα σε αυτά και χανόµουν. Ξεκίνησα την ταξινόµησή τους σιγά σιγά και αφού ολοκληρώθηκε το σκανάρισµα του αρχείου που ήταν το πρώτο το οποίο φρόντισα να κάνω, ώστε να µπορεί ευκολότερα να µπει σε διαδικασία επεξεργασίας. Το είχα σκεφτεί από την αρχή ότι έπρεπε να αξιοποιήσω αυτό το υλικό διότι έβλεπα ότι είναι αξιόλογο. Οταν άρχισα να ασχολούµαι πιο συγκεκριµένα µε τα ποιήµατα συνειδητοποίησα ότι για να ολοκληρώσω αυτήν τη δουλειά χρειαζόµουν βοήθεια. ∆ούλεψα µαζί µε τους στενούς µας φίλους, τη δικηγόρο και συγγραφέα Αννα Στάικου και τον εκπαιδευτικό και ποιητή ∆ηµήτρη Βέλλα, και τον σύντροφό µου Ηλία Καραλιά.
Σας απασχόλησε το αν θα ήθελε ο ίδιος να δηµοσιοποιηθούν τα γραπτά που βρήκατε στα συρτάρια του;
Εκατό τοις εκατό δεν το γνωρίζουµε και αυτό ήταν πολύ δύσκολο θέµα για µένα. Πιστεύω όµως ότι και ο αδερφός µου θα ήθελε να γίνει. Ο ίδιος άλλωστε χαρακτήριζε τον εαυτό του συγγραφέα. Οταν έβγαλε το πρώτο του διαβατήριο είχε δηλώσει επάγγελµα «συγγραφεύς». Θεωρούσε τον εαυτό του περισσότερο στιχουργό παρά µουσικό. Το έλεγε ο ίδιος όταν τον ρωτούσαν. Κάποια από τα ποιήµατα που έχουν συµπεριληφθεί στην έκδοση ήταν στο αρχείο δακτυλογραφηµένα, άρα ήταν µέσα στη σκέψη του αλλά δεν πρόλαβε να το κάνει.
Πόσα είναι συνολικά τα τετράδια του αρχείου του;
Πολλά τετράδια, σηµειωµατάρια αλλά και µεµονωµένες σελίδες που περιέχουν διάφορα. Οχι µόνο ποιήµατα και πεζά αλλά και προσωπικά σηµειώµατα, γράµµατα και οτιδήποτε άλλο είχε ο αδερφός µου στο µυαλό του το οποίο κατέγραφε σε οποιοδήποτε χαρτί έβρισκε µπροστά του. Θα µπορούσα να πω ότι είναι περίπου τριάντα µπλοκ µε στίχους, ιδεολογικές και πολιτικές σκέψεις του και διάφορα άλλα. Υπάρχει πολύ υλικό.
Υπάρχουν ποιήµατα που γνωρίζετε ότι σκόπευε να τα µελοποιήσει;
Πιθανώς, αλλά δεν το ξέρουµε µε βεβαιότητα. Από τη σελίδα 170 και µέχρι το τέλος του βιβλίου τα περισσότερα είναι οµοιοκατάληκτα ποιήµατα που µπορείς να πεις ότι ίσως και να γίνονταν τραγούδια. Στο «Χαµένο αγόρι» (στη σελίδα 176) υπάρχει στο χειρόγραφό του η σηµείωση «ρεφρέν», άρα αυτό µάλλον σκεφτόταν να γίνει τραγούδι.
Ποια χρονική περίοδο της ζωής του έγραψε τα ποιήµατα που συµπεριλαµβάνονται στην έκδοση;
Θα µπορούσαµε να πούµε ότι είναι περίπου µιας εικοσαετίας. ∆εν ξέρουµε όµως πότε γράφτηκε το καθένα. Σε όσα υπήρχαν ηµεροµηνίες από τον ίδιο στα χειρόγραφά του υπάρχουν και στο βιβλίο. Ούτε ξέρουµε πότε ακριβώς άρχισε να γράφει, ίσως από το ’65 που ήταν ακόµη µαθητής. Το ποίηµα που βρίσκεται στη σελίδα 24, για παράδειγµα, µάλλον δεν είχε τελειώσει ακόµη το σχολείο όταν το ’γραψε. Λέει: «Ενα σκυλί µεσ’ στη νύχτα αλυχτάει/ Και το παιδί φοβήθηκε/ φοβήθηκε και κλαίει./ Μα το σκυλί συνέχισε/ και το παιδί συνέχισε/ διαµαρτυρίες να λέει./ Και τότε ο πατέρας του/ του βούλωσε το στόµα/ κι αυτό επνίγηκε/ επέθανε και πάει». ∆εν δείχνει καταπίεση πατέρα; Σε έφηβο ταιριάζει αυτό. Η οποία υπήρχε, όχι βέβαια όπως µας τη δίνει ποιητικά, αλλά υπήρχε.
Τι θυµάστε πιο έντονα από την κοινή σας ζωή;
Την αγάπη και το παιχνίδι µε τον µεγάλο αδερφό. Παίζαµε πόλεµο, µε έπαιρνε στη πλάτη του, χορεύαµε µαζί. Μαθαίναµε ροκ εν ρολ! Με πέταγε στον αέρα, µε περνούσε κάτω από τα πόδια του. Πιο πολύ αυτά θυµάµαι. Οταν ήµουν στην εφηβεία, εκείνος µπήκε στο πανεπιστήµιο και έφυγε για τη Θεσσαλονίκη. Οταν γύρισε, µπήκα κι εγώ στο πανεπιστήµιο. Ηταν διαφορετική η ζωή µας.
Νιώσατε ποτέ θυµό;
Θυµό για τον αδερφό µου; Οσο ζούσε ναι. Τον µάλωνα. ∆ιότι έκανε πολλά πράγµατα ανάποδα. Αλλά πρέπει να σας πω ότι εγώ του έβαζα τις φωνές κι αυτός γελούσε. Ηµουν και µικρότερη και µε είχε πάντοτε σαν κούκλα, µε το χάδι του µεγάλου αδερφού.
∆ιαβάζοντας τα ποιήµατά του νιώσατε να τον γνωρίζετε καλύτερα;
Βεβαίως. Και συνειδητοποίησα το µέγιστο ταλέντο του και τη µεγάλη ευαισθησία του. Ηταν εξαιρετική ψυχή. Μπορεί να ζούσαµε το ίδιο γεγονός δέκα άνθρωποι µαζί αλλά ο Παύλος έπιανε εκείνο το σηµείο που τον οδηγούσε στο δωµάτιό του για να γράψει. Οσες φορές έχω κλάψει για τον αδερφό µου έχω κλάψει διαβάζοντας τα ποιήµατά του και νιώθοντας ψυχική ανάταση, ένα συναίσθηµα µεγαλείου, µια ώθηση προς τη ζωή, προς το να πλησιάζεις τον άλλο άνθρωπο αποδεχόµενος τη διαφορετικότητά του και προς το να συνειδητοποιείς την ιδιαιτερότητα του καλλιτέχνη που δεν έχει να κάνει µόνο µε το περιβάλλον στο οποίο ζει. Είναι ιδιαίτερες προσωπικότητες οι καλλιτέχνες, αυτό είναι µια άλλη µεγάλη αλήθεια που συνειδητοποίησα.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Opportuna που εδρεύουν στην Πάτρα. Γιατί δεν επιλέξατε έναν µεγάλο εκδοτικό οίκο των Αθηνών;
Τον Νίκο Παπαχριστόπουλο και τις συγκεκριµένες εκδόσεις µού τους σύστησε η Θέκλα Τσελεπή, την οποία αφενός εκτιµώ και αφετέρου ήταν στενή φίλη του Παύλου και τον αγαπούσε πολύ. Ηταν τόσο θετικά τα λόγια της που, ενώ µου είχε προτείνει και άλλους δυο τρεις, είπα καταρχάς να συναντήσω αυτόν. Με το που βρεθήκαµε τον εκτίµησα πολύ, ένιωσα µαζί του σαν να τον ήξερα χρόνια και δεν επισκέφτηκα κανέναν άλλον. Είναι άνθρωπος καθαρός, µε αγάπη για τον αδερφό µου, ο οποίος χωρίς να διεκδικεί τίποτε θεωρούσε τιµή του να το αναλάβει. Οι συγκεκριµένες εκδόσεις απέχουν από κάθε είδος εµπορευµατοποίησης της δουλειάς τους και για µένα αυτό είναι πολύ σηµαντικό.
Ηταν δύσκολη η διαδικασία για την επιλογή του περιεχοµένου της συγκεκριµένης έκδοσης;
Αρκετά δύσκολη θα έλεγα. Γιατί αυτό που ήθελα να επιτύχω ήταν να γίνει γνωστή η συγγραφική διάσταση του Παύλου, να είναι καθαρά λογοτεχνικό βιβλίο. Ανέλαβα όλο αυτό το έργο βεβαίως επειδή επρόκειτο για τον αδερφό µου, αλλά πιστεύω ότι αξίζει και ότι θα αξιολογηθεί ως ένα βιβλίο που κατά τη γνώµη µου έχει αντικειµενική λογοτεχνική αξία.
Τι πρόκειται να συµβεί στην παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα την προσεχή Παρασκευή;
Θα µιλήσουν ο Οδυσσέας Ιωάννου, ένας εξαιρετικός άνθρωπος και ποιητής που θέλαµε να τον προσκαλέσουµε γνωρίζοντας την αγάπη του για τον αδερφό µου, η φίλη µας η Αννα Στάικου, δικηγόρος και συγγραφέας, µε την οποία δουλέψαµε µαζί γι’ αυτό το βιβλίο, η Θέκλα Τσελεπή, την οποία, όπως σας είπα, εκτιµώ πολύ και έζησε αρκετό καιρό µε τον Παύλο και στις δύσκολες εποχές και, όπως µου είπε, µαζί της θα είναι µάλλον και ο Νίκος Σπυρόπουλος, ο κιθαρίστας από το συγκρότηµα Σπυριδούλα. Στο τέλος, εάν χρειαστεί, θα πω και εγώ δυο λόγια. Επίσης θα ακουστούν κάποια τραγούδια του αδερφού µου από τον κιθαρίστα Αντώνη ∆ανέζη και θα παρουσιάσουµε ένα ηχητικό µε τη φωνή του από πρόβα που έκανε για το κοµµάτι «Ερωτικό» µόνος του στο δωµάτιό του µε την κιθάρα του. Είναι το µοναδικό ανέκδοτο ηχητικό αρχείο που έχουµε εµείς µε τη φωνή του Παύλου. Θυµίζει κατά κάποιον τρόπο τα «Μπλουζ του πρίγκιπα». Από κει και πέρα θα ήθελα πολύ να µιλήσει για τον Παύλο ο κόσµος που θα έρθει και οποιοσδήποτε θελήσει να διαβάσει ένα ποίηµά του που του άρεσε. Είναι µια ανοιχτή πρόσκληση προς όλους.
Γνώμη: Θέκλα Τσελεπή, dj και ραδιοφωνικός παραγωγός
Ρωγμές στο στερέωμα κάθε σύμβασης
Ο Παύλος δεν υπήρξε και δεν έζησε ποτέ ως ιδιώτης. Ως άστεγος μοναχικός πρίγκιπας, από το βασίλειο της βαθιάς μελαγχολίας, εξέπεμψε και συντονίστηκε μέσω της μουσικής και του λόγου του με χιλιάδες περιπλανώμενες ψυχές διασχίζοντας ακαριαία και δημιουργώντας ρωγμές στο στερέωμα κάθε προκαθορισμένης σύμβασης. Οταν πριν από κάτι μήνες μου τηλεφώνησε η Μελίνα και μου μίλησε για τα ποιήματα του Παύλου, με ρώτησε μεταξύ άλλων που κουβεντιάσαμε αν έχω να της προτείνω έναν εκδοτικό οίκο να αναλάβει τη φροντίδα της έκδοσης. Της απάντησα αμέσως προτείνοντάς της τον Νίκο Παπαχριστόπουλο –με τον οποίο την έφερα σε επαφή– και τις Εκδόσεις Οpportuna που εκδίδουν κυρίως πολιτικά βιβλία εκφράζοντας τον διαχρονικό στοχασμό και την παγκόσμια αναζήτηση της ελεύθερης σκέψης και της ανατροπής αλλά και της underground ανένταχτης φωνής.
INFΟ
«Εχω μια θλίψη για τα μακρινά αριστουργήματα», Παύλoς Σιδηρόπουλος, Εκδόσεις Opportuna. Το βιβλίο θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 1 Φεβρουαρίου στην Αθήνα στο Polis Αrt Café (Πεσμαζόγλου 5, Αίθριο Στοάς Βιβλίου). Θα ακολουθήσουν παρουσιάσεις στη Θεσσαλονίκη και στο Ηράκλειο Κρήτης
