Η μαύρη κάντρι της Μπιγιονσέ

Το όγδοο και πιο πολιτικό άλμπουμ της Μπιγιονσέ με τίτλο «Cowboy Carter» σπάει το ταμπού της λευκής κάντρι μουσικής.

Η Μπιγιονσέ βάλθηκε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους με το νέο της άλμπουμ «Cowboy Carter» που κυκλοφόρησε στις 29 Μαρτίου. Και να απαντήσει σε εκείνους που τη… στόλισαν με ρατσιστικά επίθετα το μακρινό 2016, όταν τόλμησε να τραγουδήσει κάντρι στα Country Music Association Awards. Κάποιοι τότε θεώρησαν προσβολή να τραγουδάει κάντρι μια μαύρη τραγουδίστρια, ακόμη κι αν είναι η Μπιγιονσέ. Το ότι η μουσική δεν γνωρίζει σύνορα δεν ισχύει για μεγάλο κομμάτι της συντηρητικής Αμερικής, που έχει καταπιεί το δόλωμα της λευκής υπεροχής και υπερασπίζεται τα πάτρια με πάθος ακροδεξιού νεοσύλλεκτου. Πώς λοιπόν μια μαύρη τραγουδίστρια, ακόμη κι αν είναι η Μπιγιονσέ, μπήκε στα χιλιοτραγουδισμένα χωράφια της αμερικανικής επαρχίας για να μιλήσει για τους καημούς και τις αγάπες της «καθαρής» Αμερικής;

Ομως η Μπιγιονσέ δεν είναι τυχαία. Είναι φαινόμενο. Και όσοι την αμφισβήτησαν τότε παίρνουν τώρα την απάντηση, αφού επέστρεψε πιο κάντρι από ποτέ, με καουμπόικο καπέλο και σπιρούνια σαν θηλυκός Τζον Γουέιν με το νέο της άλμπουμ «Cowboy Carter», προκαλώντας σάλο. Οχι μόνο επειδή είναι θεά και μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, αλλά επειδή ως γέννημα θρέμμα μαύρη Τεξανή διεκδικεί το μερίδιό της στον πολιτισμό του αμερικανικού νότου.

Από τις απαρχές του αμερικανικού ονείρου οι καουμπόηδες ήταν λευκές ηρωικές φιγούρες που δικαιολογούσαν την επέκταση της Δύσης όταν ο πρόεδρος Τόμας Τζέφερσον αγόρασε τη Λουιζιάνα από τη γαλλική κυβέρνηση (1803). Η παρουσία μαύρων καουμπόηδων στη νέα γη και στο χτίσιμο της Δύσης υποτιμήθηκε εσκεμμένα, όπως και το πόσο βαθιές είναι οι ρίζες της κουλτούρας τους στην ιστορία των ροντέο και στο εμπόριο των αλόγων. Ομοίως, η ιδιαίτερα δημοφιλής στις ΗΠΑ κάντρι των αγροτικών περιοχών του νότου, που χρησιμοποιεί το μπάντζο, τυπικό έγχορδο της αφροαμερικανικής παραδοσιακής μουσικής και της επαρχιώτικης φολκ, παραδόθηκε αμαχητί στους λευκούς καθώς θεωρήθηκε κάτι σαν τεστ πίστης του ακροδεξιού ακροατηρίου που εναρμονίζεται σήμερα με το τραμπικό μήνυμα «Make America great again». Ομως τα πράγματα δεν γυρίζουν πίσω, προχωρούν, αλλάζουν και μάλιστα γρήγορα. Η Μπιγιονσέ το δήλωσε ξεκάθαρα στο λανσάρισμα του «Cowboy Carter», σε μια εποχή που οι οπαδοί του Τραμπ ονειρεύονται νέα μεγαλεία. «Αυτό το άλμπουμ είναι η απάντηση σε μια εμπειρία που είχα χρόνια πριν, όταν δεν αισθάνθηκα καθόλου ευπρόσδεκτη ούτε αρκετά κάντρι». «Ομως τι σημαίνει αρκετά κάντρι;» αναρωτιέται η ίδια στο «American requiem», εναρκτήριο τρακ του άλμπουμ, για να δώσει μόνη της την απάντηση περιγράφοντας τις ρίζες της: «Αν αυτό δεν είναι κάντρι, πείτε μου τι είναι».

Το «Cowboy Carter» είναι το άλμπουμ που ακούστηκε περισσότερο στο Spotify μέσα σε μία μέρα και το πιο «κατεβασμένο» στο Amazon προτού κλείσει 24 ώρες. Δεν θεωρείται τυπικό κάντρι άλμπουμ αλλά μείξη που εμπλέκει διαφορετικά είδη μουσικής, όπως ποπ, χιπ χοπ, τραπ, φανκ, μπλουζ και φολκ μαζί με τους γνώριμους ήχους της θρυλικής ποπ σταρ που μεσουρανεί εδώ και τρεις δεκαετίες. Πρόκειται για ένα genre bending κάντρι άλμπουμ, με διαφορετικά στοιχεία που αλληλεπιδρούν αψηφώντας τους προηγούμενους περιορισμούς του είδους. Και οπωσδήποτε είναι ένα άλμπουμ εμπνευσμένο από την κάντρι, που σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, καθώς έχει ήδη τις υψηλότερες πωλήσεις από τότε που η Τέιλορ Σουίφτ λάνσαρε το «Speak now», και χάρισε στην Μπιγιονσέ την καλύτερη streaming εβδομάδα της καριέρας της, σύμφωνα με το Billboard.

«Δεν είναι ένα κάντρι άλμπουμ, είναι ένα Μπιγιονσέ άλμπουμ» δήλωσε πρόσφατα η τραγουδίστρια (που είναι και η καλύτερη image maker του εαυτού της), κλείνοντας το μάτι στο πιστό της ακροατήριο. Τυλιγμένη με την αμερικανική σημαία και με καουμπόικο εξοπλισμό έστειλε το μήνυμα ότι ήρθε η ώρα να αποκτήσουν την ορατότητα που τους αξίζει οι πιονέροι μαύροι μουσικοί στη λαϊκή κουλτούρα του γενέθλιου τόπου της. Το ερώτημα αν το «Cowboy Carter» προσθέτει κάτι ουσιώδες στην κάντρι μουσική της Αμερικής νομίζω πως δεν είναι έτσι κι αλλιώς το ζητούμενο.