Τι κρύβει η ξαφνική αγάπη του Σκάι για τον γιαλαντζί πρόεδρο της Βενεζουέλας Χουάν Γκουαϊδό.
Ως «μαύρη Πέμπτη» αναφέρεται μέχρι και σήμερα η 28η Φεβρουαρίου του 1997 από τους κατοίκους και τους ψαράδες της λίμνης Μαρακαΐμπο της Βενεζουέλας και μάλλον και από τον εφοπλιστή και ιδιοκτήτη του Σκάι Γιάννη Αλαφούζο. Το βράδυ εκείνης της ημέρας το δεξαμενόπλοιο μονού τοιχώματος «Νήσος Αμοργός», ιδιοκτησίας ναυτιλιακής εταιρείας του Γ. Αλαφούζου, προσπαθούσε να διασχίσει το κανάλι πλοήγησης της λίμνης Μαρακαΐμπο της Βενεζουέλας, όπου εντέλει έσπασε το κύτος του. Το δεξαμενόπλοιο μετέφερε περίπου 25 χιλιάδες βαρέλια αργού πετρελαίου, συνολικού βάρους 75 χιλιάδων τόνων. Μέσα σε λίγη ώρα τα βαρέλια χύθηκαν στη λίμνη και διέρρευσαν περίπου 3.600 τόνοι αργού πετρελαίου, προκαλώντας ανυπολόγιστη οικολογική, οικονομική και κοινωνική καταστροφή. Το 2015, ύστερα από πολύχρονη και πολύκροτη δικαστική διαμάχη, διατάχθηκε να αποζημιωθούν το κράτος της Βενεζουέλας και ντόπιοι ψαράδες με το ποσό των 160 εκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Σκάι, το πραξικόπημα… και η οικολογία
Πρόκειται για αποζημίωση δυσθεώρητου ύψους, από τις μεγαλύτερες που έχουν επιδικαστεί για ζητήματα ασφαλιστικής κάλυψης πλοίων, και θεωρείται διεθνές ορόσημο για το σύστημα αποζημιώσεων αναφορικά με τις πετρελαιοκηλίδες. Παρά την τεράστια οικολογική καταστροφή που προκάλεσε το δεξαμενόπλοιο, ο καναλάρχης Γ. Αλαφούζος προσπαθεί να προσδώσει τα τελευταία χρόνια στον Σκάι έντονο οικολογικό προφίλ. Η «μαύρη Πέμπτη» της Βενεζουέλας έχει μετατραπεί πλέον σε «Κυριακή αναδάσωσης» στην Πάρνηθα.
Πέρα όμως από τη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, ο τηλεοπτικός σταθμός του Φαλήρου το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει καταπιαστεί και με το εν εξελίξει πραξικόπημα στη Βενεζουέλα εναντίον του εκλεγμένου ήδη από το 2013 προέδρου της χώρας Νικολάς Μαδούρο μέσω της αυτοανακήρυξης του Χουάν Γκουαϊδό ως προέδρου της λατινοαμερικάνικης χώρας. Ενα πραξικόπημα που έχει τη συγκατάθεση –αν όχι την υποστήριξη– των Ηνωμένων Πολιτειών κι ενώ πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της αναγνώρισης του Χουάν Γκουαϊδό ως «προσωρινού προέδρου».
Στις 28 Ιανουαρίου 2019 ο Γκουαϊδό παραχώρησε συνέντευξη στον Σκάι, κατά την οποία στη μάλλον άγαρμπη ερώτηση του δημοσιογράφου αν «είναι ανησυχητική η στάση της ελληνικής κυβέρνησης» ο αυτοανακηρυχθείς πρόεδρος απάντησε πως «είναι ανησυχητική, ναι». Εντυπωσιακή ήταν και η… αισθητική της συγκεκριμένης συνέντευξης, καθώς ο δημοσιογράφος εμφανιζόταν μπροστά από μια φωτογραφία που απεικονίζει άδεια ράφια –στο πίσω μέρος της φωτογραφίας βέβαια όλα τα ράφια είναι γεμάτα, ενώ παραμένει άγνωστο αν η φωτογραφία είναι τωρινή– προκειμένου να αναδείξει την όντως δύσκολη οικονομική κατάσταση που επικρατεί στη Βενεζουέλα, τη χώρα που κέρδισε δυσθεώρητη αποζημίωση από την πλοιοκτήτρια εταιρεία του Αλαφούζου για την καταστροφή που προκάλεσε το δεξαμενόπλοιό του.
Η τεράστια αποζημίωση
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο «TradeWinds», ένα από τα πλέον έγκυρα εφοπλιστικά περιοδικά παγκοσμίως, πρόκειται για «τεράστια πληρωμή που έγινε στη Βενεζουέλα σε μια πλήρη και τελική διευθέτηση των αξιώσεων από το δεξαμενόπλοιο “Νήσος Αμοργός”». Ενδεικτικό της σημασίας που δόθηκε στην υπόθεση από τις αρχές της Βενεζουέλας είναι ότι ο καπετάνιος του πλοίου Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος προφυλακίστηκε για περίπου έναν χρόνο κι έπειτα καταδικάστηκε σε δεκαέξι μήνες φυλάκιση.
Η αποζημίωση, σύμφωνα με το περιοδικό, «ανέρχεται σε περισσότερα από 160 εκατ. δολάρια και είναι σημαντικά μεγαλύτερη από αυτήν που αναμενόταν, παρόλο που ο λογαριασμός δεν θα επηρεάσει το οικονομικό αποτέλεσμα για την Gard». Η Gard, η ασφαλιστική εταιρεία του επίμαχου δεξαμενόπλοιου, έχει ήδη πληρώσει «το μέγιστο ποσό για το οποίο είναι υπόλογη για την ασφάλιση του δεξαμενόπλοιου που ανήκει στον Αλαφούζο, με τους αντασφαλιστές κυρίως από την αγορά Lloyd’s του Λονδίνου να καλούνται να πληρώσουν τον υπόλοιπο λογαριασμό». Αξίζει να σημειωθεί πως η συνολική αποζημίωση ξεπερνάει τα 160 εκατ. δολάρια, αφού η Βενεζουέλα είχε λάβει αποζημίωση 24 εκατ. δολαρίων από την Gard και από το Διεθνές Ταμείο Αποζημιώσεων για Ρύπανση Πετρελαίου, οπότε η συνολική αποζημίωση για τη διαρροή του «Νήσος Αμοργός» φαίνεται πως ανέρχεται σε 184 εκατ. δολάρια, σύνολο εξαιρετικά υψηλό, που μεταφράζεται σε 44 δολάρια για κάθε χυμένο λίτρο πετρελαίου.
Τα δικαστήρια της Βενεζουέλας «αρνήθηκαν τόσο στον ιδιοκτήτη του πλοίου όσο και στην Gard το δικαίωμα να περιορίσουν την ευθύνη τους. Η Gard και ο ιδιοκτήτης του πλοίου αντιμετώπισαν δύο ίδιες αξιώσεις από το κράτος της Βενεζουέλας καθεμία αξίας 60 εκατ. δολαρίων, ενώ υπήρχαν επίσης εκκρεμείς απαιτήσεις από εταιρείες μεταποίησης ιχθύων που άγγιζαν τα 30 εκατ. δολάρια, οπότε φαίνεται πως το συνολικό ποσό αποζημιώσεων κάλυπτε όλα τα παραπάνω». Οσον αφορά το σκεπτικό της απόφασης, στο περιοδικό αναφέρεται ότι «οι αρχές της Βενεζουέλας υπέδειξαν ότι η αποζημίωση δίνεται κυρίως για περιβαλλοντική μόλυνση στη λίμνη Μαρακαΐμπο, για το Ινστιτούτο για τον Ελεγχο και την Προστασία της Λεκάνης της Λίμνης του Μαρακαΐμπο [Instituto para el Control y la Conservacion de la Cuenca del Lago de Maracaibo – ICLAM], κρατική υπηρεσία προστασίας του περιβάλλοντος, και για το ναυτικό της Βενεζουέλας σε αναγνώριση της ανταπόκρισής του στην πετρελαιοκηλίδα του “Νήσος Αμοργός”».
Σφοδρές αντιδράσεις για την πετρελαιοκηλίδα
Ο αντίκτυπος από την καταστροφή που προκάλεσε η διάχυση του ιδιαιτέρως τοξικού αργού πετρελαίου ήταν μεγάλος. Μάλιστα, την περίοδο εκείνη είχε οδηγήσει την κυβέρνηση της Βενεζουέλας στη σκέψη να διακόψει τη μεταφορά πετρελαίου από τη χώρα στον υπόλοιπο κόσμο. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε έκθεση που συνέταξε για το περιστατικό ο Χούλιο Σέσαρ Σεντένο, πανεπιστημιακός και μετέπειτα σύμβουλος του ΟΗΕ σε ζητήματα περιβαλλοντικής πολιτικής: «Το ατύχημα δεν προκάλεσε ρήγμα μόνο στο κύτος του πλοίου. Εσπασε ακόμη την ασπίδα ασυδοσίας και ανικανότητας μέσω της οποίας οι γραφειοκράτες της κυβέρνησης διαχειρίζονταν αυτό το ζωτικής σημασίας κανάλι πλοήγησης μέσω του οποίου εξαγόταν περίπου το 70% του πετρελαίου της Βενεζουέλας».
Μολονότι μεταξύ Φεβρουαρίου 1996 και Φεβρουαρίου 1997 σημειωνόταν ένα ατύχημα κάθε περίπου σαράντα ημέρες στο επίμαχο κανάλι πλοήγησης της λίμνης Μαρακαΐμπο, εντούτοις η έκταση της καταστροφής που προκάλεσε το δεξαμενόπλοιο «Νήσος Αμοργός» ήταν τέτοια που προκάλεσε την άνευ προηγουμένου αντίδραση των ψαράδων της περιοχής. Κι αυτό γιατί, όπως αναφέρεται και στα –λιγοστά– ελληνικά δημοσιεύματα: «Οι ντόπιοι ισχυρίστηκαν ότι οι ζημιές στην αλιευτική βιομηχανία ξεπέρασαν τα σαράντα εκατομμύρια δολάρια αφού η αλιεία στη λίμνη μετά το ατύχημα μειώθηκε κατά 50%».
Ως αποτέλεσμα, δύο ημέρες μετά το ατύχημα σχεδόν 20 χιλιάδες ψαράδες έκλεισαν το κανάλι πλοήγησης στις 15 Μαΐου 1997. Οπως χαρακτηριστικά αναγράφεται στην έκθεση του κ. Σεντένο: «Πρόκειται για δράση που έχει στόχο να τραβήξει την προσοχή της διεθνούς κοινότητας στον επαναλαμβανόμενο και δραματικό αντίκτυπο των διαρροών πετρελαίου στη μεγαλύτερη λίμνη της Νότιας Αμερικής, η οποία εκτείνεται σε περίπου 13.280 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Στις 15 Μαΐου 3 με 5 χιλιάδες αλιευτικές βάρκες αναμένεται να εμποδίσουν την πρόσβαση των πλοίων από και προς τη λίμνη Μαρακαΐμπο. Κάθε πλοίο θα μεταφέρει μια μαύρη σημαία, ως ένδειξη πένθους για τις μη αναστρέψιμες καταστροφές που έχουν προκληθεί στους ανθρώπους και στο περιβάλλον».
Εμπλοκή μυστικών υπηρεσιών
H οικολογική καταστροφή στη λίμνη Μαρακαΐμπο της Βενεζουέλας φαίνεται δύσκολο να ξεπλυθεί, ακόμη και με την κυριακάτικη αναδάσωση του Σκάι στην Πάρνηθα.
Στην έκθεση αναφέρεται μάλιστα πως το ατύχημα κινητοποίησε τις μυστικές υπηρεσίες της Βενεζουέλας, λόγω και της εμπλοκής ενός ακόμη πλοίου που φερόταν να ανήκει «στους ίδιους ιδιοκτήτες» με το «Νήσος Αμοργό»: «Το περιστατικό σημειώθηκε σχεδόν στο ίδιο σημείο όπου τρυπήθηκε το κύτος και ενός άλλου ελληνικού δεξαμενόπλοιου, του “Olympic Sponsor”, στις 10 Μαρτίου του περασμένου έτους (σ.σ.: 1996). Παρ’ όλα αυτά, το γεγονός ότι και τα δύο πλοία φαίνεται να ανήκουν στους ίδιους ιδιοκτήτες τράβηξε την προσοχή των μυστικών υπηρεσιών, όπως και το ότι ένας από τους ανώτερους υπαλλήλους που βρίσκονταν εν ώρα υπηρεσίας στο δεξαμενόπλοιο “Olympic Sponsor” όταν έσπασε το κύτος του ήταν επίσης εν ώρα καθήκοντος όταν ένα άλλο δεξαμενόπλοιο, το “Corellis”, είχε παρόμοιο ατύχημα στην ίδια περιοχή έναν μήνα αργότερα, στις 10 Απριλίου. Η θεωρία του βρόμικου παιχνιδιού εξετάζεται, ενισχυμένη από το λόμπινγκ που αναφέρεται ότι πραγματοποιείται σε Λονδίνο και Ουάσινγκτον για την άρση της πιστοποίησης αυτού του καναλιού πλοήγησης, ενός μεγάλου κινδύνου για την ήδη θρυμματισμένη οικονομική και πολιτική σταθερότητα της χώρας».
«Η περιβαλλοντική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου από το “Νήσος Αμοργός” είναι τεράστια. Αναμένεται να επιδεινωθεί, αφήνοντας ένα ίχνος ερήμωσης και απελπισίας που έπληξε σοβαρά την αναπαραγωγική και βιολογική ανάπτυξη στην περιοχή. Αυτή η διαρροή πετρελαίου μπορεί να καταγραφεί ως τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή, που επηρεάζει το οικοσύστημα καθώς και τα ζωτικά ενδιαφέροντα των ντόπιων. Παρ’ όλα αυτά, το υπουργείο Περιβάλλοντος και άλλες συναφείς κυβερνητικές αρχές έχουν επιχειρήσει ανοιχτά να υποβαθμίσουν τη σημασία της υπόθεσης και έχουν αποτύχει να ενημερώσουν το ευρύ κοινό σχετικά με το μέγεθος και τις συνέπειές της. Επομένως η πράξη των ψαράδων έχει πολιτική σημασία. Αποτελεί το ξύπνημα των ανθρώπων που υπερασπίζονται τα νόμιμα δικαιώματά τους έπειτα από δεκαετίες κακοποίησης και ταυτόχρονα μια πρόκληση για την απρέπεια και τη διαφθορά των κυβερνητικών αρχών που έχουν χάσει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων τους οποίους υποτίθεται πως εκπροσωπούν».
Κι άλλο ατύχημα σε πλοίο του Αλαφούζου
Δεν ήταν όμως η πρώτη φορά που πλοίο συμφερόντων του Γ. Αλαφούζου ενεπλάκη σε αντίστοιχο ατύχημα αφού, σύμφωνα με την ιστοσελίδα Info-war.gr: «Τον Νοέμβριο του 2000 ένα ακόμη δεξαμενόπλοιο μονού τοιχώματος άδειασε 13.500 βαρέλια αργού πετρελαίου στον Μισισιπή, σε σχετικά μικρή απόσταση από τη Νέα Ορλεάνη. Πρόκειται για το “Westchester”, με σημαία από τις Μπαχάμες, το οποίο είχε μισθωθεί από την Ermis Maritime του Γιάννη Αλαφούζου. Οι αρχές αναγκάστηκαν να εκκενώσουν μια ζώνη περίπου τριάντα χιλιομέτρων στον Μισισιπή καθώς τα συνεργεία καθαρισμού έδιναν μάχη για να σώσουν πελεκάνους και άλλα ζώα που πνίγονταν στον βούρκο του αργού πετρελαίου. Οπως έγραφαν τότε οι “Los Angeles Times”, το πετρέλαιο που χύθηκε στην περιοχή θα μπορούσε να γεμίσει τα δύο τρίτα μιας πισίνας ολυμπιακών διαστάσεων. Ο μόνος λόγος για τον οποίο η Νέα Ορλεάνη δεν θρήνησε μια κολοσσιαία περιβαλλοντική καταστροφή ήταν ότι ο βράχος στον οποίο χτύπησε το πλοίο λειτούργησε σαν πώμα, εμποδίζοντας τα σχεδόν εκατομμύρια λίτρα αργού πετρελαίου να βγουν στην επιφάνεια».