Η διαμάχη για τις εμπορικές σχέσεις Βρετανίας – ΕΕ έφερε σύννεφα στη σύνοδο των G7.
Στο περιθώριο της συνάντησης των επτά πιο αναπτυγμένων οικονομικά χωρών έμελε να παιχτεί άλλο ένα επεισόδιο της διαμάχης για το Brexit, που λίγο έλειψε να επισκιάσει τα θέματα της συνόδου. Αφορμή αυτήν τη φορά στάθηκαν τα βρετανικά… λουκάνικα.
Μια σειρά από μονομερείς ενέργειες εκ μέρους της Βρετανίας απειλούν να τινάξουν στον αέρα τη συμφωνία για το Brexit και το πολύπαθο Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας, απειλώντας την ευαίσθητη ισορροπία στην περιοχή.
Προειδοποιητικές βολές
Όλα ξεκίνησαν στις 6 Ιουνίου, όταν ο επικεφαλής της βρετανικής αποστολής για τη διαπραγμάτευση του Brexit Ντέιβιντ Φροστ σε άρθρο του στους «Financial Times» κάλεσε την ΕΕ να «δείξει κοινή λογική» και να συναινέσει στην επαναξιολόγηση και ουσιαστικά την αναθεώρηση του Πρωτόκολλου της Βόρειας Ιρλανδίας. «Η ΕΕ χρειάζεται ένα νέο εγχειρίδιο για τις συναλλαγές με τους γείτονές της που να περιέχει ρεαλιστικές λύσεις μεταξύ φίλων, όχι την επιβολή των κανόνων της μιας πλευράς στην άλλη και νομικές καθαρολογίες» έγραψε χαρακτηριστικά.
Με αυτές τις προϋποθέσεις, στις 9 Ιουνίου επήλθε η αναμενόμενη κατάρρευση των συνομιλιών μεταξύ Βρετανίας και ΕΕ για το τέλος της αναστολής του ελέγχου κατεψυγμένων προϊόντων κρέατος στις 30 Ιουνίου στα λιμάνια της Βόρειας Ιρλανδίας. Το κλίμα ήταν κακό: ο αντιπρόεδρος της ΕΕ Μάρος Σέφκοβιτς είπε ότι η υπομονή λιγοστεύει, ενώ ο Φροστ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να ενεργοποιήσει το άρθρο 16 της συμφωνίας, που προβλέπει τη μονομερή αθέτηση των συμφωνημένων από όποια πλευρά θεωρεί ότι αδικείται, ώστε να διατηρήσει τη ροή των προϊόντων από τη Βρετανία προς τη Βόρεια Ιρλανδία.
Το Λονδίνο είχε ήδη αναβάλει μονομερώς τον Μάρτιο την καθιέρωση ελέγχων για τα προϊόντα που καταλήγουν στα ράφια των σουπερμάρκετ, πράξη για την οποία η ΕΕ έχει ήδη κινηθεί νομικά. Στο τέλος Ιουνίου μπορεί να κάνει το ίδιο και για τα κατεψυγμένα προϊόντα κρέατος.
Αντιδράσεις
Στις 10 Ιουνίου, μια ημέρα πριν από τη σύνοδο των G7, σε συνάντηση με τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον ο Τζο Μπάιντεν εξέφρασε την ανησυχία του για τις ειρηνευτικές συνομιλίες στη Βόρεια Ιρλανδία που επηρεάζονται αρνητικά από την ένταση σχετικά με το Brexit.
Οι ενωτιστές στη χώρα έχουν αρχίσει ήδη τις κινητοποιήσεις. Την ίδια μέρα ο Εμανουέλ Μακρόν σε συνέντευξη Τύπου στο Ελιζέ τόνισε ότι δεν υπάρχει τίποτε το διαπραγματεύσιμο στο πρωτόκολλο. Προειδοποίησε ότι η Γαλλία δεν είναι διατεθειμένη να διαπραγματευτεί καμία πτυχή της συμφωνίας.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ιρλανδίας Σάιμον Κόουβνι σε συνέντευξή του στη δημόσια τηλεόραση RTE είπε ότι δεν παίρνει στα σοβαρά τις δηλώσεις των Βρετανών. Προειδοποίησε όμως ότι «θα υπάρξουν συνέπειες» αν ο Τζόνσον ακολουθήσει μονομερείς ενέργειες. Επίσης, πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να διαπραγματευτούν μια εμπορική συμφωνία ακόμη κι αν η Βρετανία ευθυγραμμιστεί με τα πρότυπα της ΕΕ, πράγμα που θα εξαφάνιζε την ανάγκη για ελέγχους στην Ιρλανδική θάλασσα.
Ένταση στην Κορνουάλη
Το κακό κλίμα μεταφέρθηκε και στη σύνοδο. Οι ηγέτες της Γαλλίας και της Βρετανίας φέρονται να λογόφεραν σε ιδιωτική τους συνάντηση. Αφορμή για την ένταση ήταν ένα λάθος που έκανε ο Μακρόν όταν ρωτήθηκε από τον Τζόνσον πώς θα αντιδρούσε αν τα γαλλικά δικαστήρια του απαγόρευαν να μεταφέρει λουκάνικα από την Τουλούζη στο Παρίσι. Εκείνος φέρεται να αποκρίθηκε ότι το παράδειγμα είναι άσχετο καθώς οι δύο πόλεις βρίσκονται στην ίδια χώρα.
Εκπρόσωπος του Ελιζέ διευκρίνισε αργότερα ότι ο πρόεδρος εννοούσε ότι το Παρίσι και η Τουλούζη βρίσκονται στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, που δεν χωρίζεται από θάλασσα όπως η βρετανική ενδοχώρα από τη Βόρεια Ιρλανδία. Ήταν όμως ήδη αργά.
Το περιστατικό έδωσε το έναυσμα για μια σειρά από δηλώσεις του Μπόρις Τζόνσον και του υπουργού Εξωτερικών Ντόμινικ Ράαμπ για την προσβλητική στάση της ΕΕ σχετικά με την ελλιπή γνώση των βασικών, πόσο μάλλον των ευαίσθητων λεπτομερειών που διέπουν τη σχέση της Βόρειας Ιρλανδίας με την υπόλοιπη Βρετανία.
Ο Τζόνσον έφτασε μέχρι το σημείο να εκστομίσει εθνικιστικές κορόνες για ενδεχόμενη υπεράσπιση της εδαφικής κυριαρχίας της χώρας! Οι Ευρωπαίοι απάντησαν από την Κορνουάλη ότι πρέπει να πέσουν οι τόνοι και να ενεργήσουν όλοι προς την εύρεση λύσης.
Τι είναι το πρωτόκολλο
Το Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας συμφωνήθηκε το 2019 μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας έτσι ώστε να ρυθμίσει τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δυο μερών. Αποτελεί σημαντικό μέρος της συμφωνίας για το Brexit, αφού διαμορφώθηκε με τέτοιον τρόπο ώστε να ληφθεί υπόψη το ευαίσθητο καθεστώς στα σύνορα με την Ιρλανδία και να είναι ευθυγραμμισμένο με τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, που έθεσε τέρμα σε δεκαετίες βιαιοπραγιών.
Γι’ αυτό τον λόγο το πρωτόκολλο θέλει να αποφύγει την καθιέρωση «σκληρού» συνόρου ανάμεσα σε Ιρλανδία και Βόρεια Ιρλανδία. Έτσι, η Βρετανία συμφώνησε να κάνει τους ελέγχους των εξαγόμενων προϊόντων της στην Ιρλανδική θάλασσα εντός της επικράτειάς της.
Το νέο όμως σύνορο έχει δημιουργήσει ανησυχία στην κοινότητα των ενωτιστών, που θεωρούν ότι υπονομεύει τη βρετανική τους ταυτότητα. Η Ντάουνινγκ Στριτ τροφοδότησε αυτούς τους φόβους κάνοντας ανοιχτά έκκληση για επαναδιαπραγμάτευση.