Η Μαρία Ανδρεαδάκη Βλαζάκη, επίτιμη γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς και διευθύντρια Ανασκαφών στον λόφο Καστέλι, με παρέμβασή της στην εφημερίδα «Η Εποχή» τοποθετείται σχετικά με την αναζωπύρωση της συζήτησης σχετικά με την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα και το επικοινωνιακό σόου της κυβέρνησης για το θραύσμα Fagan.
Ακολουθεί η παρέμβαση:
Σημαντικό γεγονός και ένα ακόμη ενθαρρυντικό βήμα για τη διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο υπήρξε η απόφαση της UNESCO τον Σεπτέμβριο του 2021 για επίλυση του ζητήματος σε διακυβερνητικό επίπεδο. Μια απόφαση η οποία ήταν η κατάληξη σειράς συστάσεων της UNESCO που κερδήθηκαν με την άριστη συνεργασία των δύο ελληνικών υπουργείων Πολιτισμού και Εξωτερικών. Σπουδαιότερη όλων, αυτή του 2018, όταν για πρώτη φορά αναγνωρίζονται από την UNESCO οι ιστορικές, πολιτιστικές, νομικές και ηθικές διαστάσεις του ζητήματος της επιστροφής των γλυπτών. Όμως, από τον Σεπτέμβριο μέχρι σήμερα, ο τρόπος που η σημερινή κυβέρνηση υπερπροβάλλει και εκμεταλλεύεται το μέγα ζήτημα της επιστροφής και επανένωσης των Γλυπτών εμπεριέχει κινδύνους και προκαλεί θλίψη και ενίοτε θυμηδία.
Δημιουργείται η εντύπωση ότι απουσιάζει πλήρως η συναίσθηση της πραγματικής σημασίας του βίαιου τεμαχισμού και της κλοπής του μνημείου, όπως ακριβώς την ένοιωθε η Μελίνα Μερκούρη και όπως την νοιώθει ο Προκόπης Παυλόπουλος. Γιατί αν υπήρχε η παραμικρή συναίσθηση, δεν θα αποφάσιζε η κυβέρνηση, παραδείγματος χάρη, και δεν θα υποστήριζε με εμμονή τον τεμαχισμό του μείζονος αρχαιολογικού χώρου στον σταθμό Βενιζέλου στην Θεσσαλονίκη. Οι τελευταίες εσπευσμένες κινήσεις, κυρίως σε σχέση με το θραύσμα «Fagan» από το Παλέρμο, ερμηνεύονται ως μια προσπάθεια αποπροσανατολισμού του κόσμου από τα κυρίαρχα προβλήματα της πανδημίας και της ακρίβειας και τόνωσης του εθνικού αφηγήματος. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, εξάλλου, το 2019, χαλαρός και άνετος, ζητούσε από την Βρετανία και την Γαλλία να του δανείσουν τα Γλυπτά αναγνωρίζοντας έτσι την κυριότητα των δύο αυτών χωρών. Σήμερα, βαπτίζεται το δάνειο «κατάθεση» για τέσσερα χρόνια (με δυνατότητα ανανέωσης για άλλα τέσσερα χρόνια). Ποιον κοροϊδεύουν;
Χωρίς συναίσθηση της σημασίας αυτού του αγώνα
Το ζήτημα της επιστροφής και επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα, από όπου αυτά σήμερα είναι διασκορπισμένα, είναι πολύ ευαίσθητο και κρίσιμο. Απαιτεί λεπτούς και διακριτικούς χειρισμούς για να οδηγηθούμε στη νίκη. Οι χειρισμοί στην περίπτωση του θραύσματος «Fagan» δηλώνουν ακριβώς το αντίθετο. Με έναν κραυγαλέο τρόπο ανακοινώθηκε τον περασμένο Νοέμβριο με δελτίο τύπου του υπουργείου Πολιτισμού ότι το θραύσμα έρχεται ως δάνειο για τέσσερα χρόνια (με δυνατότητα ανανέωσης για άλλα τέσσερα) στέλνοντας μάλιστα στο Παλέρμο αντιδάνεια και αποκρύπτοντας το γεγονός ότι το θραύσμα είχε ξανάρθει στα τέλη της δεκαετίας του 2000. Αφού η απόκρυψη αποκαλύφθηκε και κατηγορήθηκαν για τον δανεισμό, βάπτισαν το δάνειο «κατάθεση» και πρόσθεσαν ότι γίνεται προσπάθεια για να αλλάξει ο νόμος στη Σικελία και να παραμείνει το θραύσμα στην Ελλάδα εσαεί. Μακάρι! Όμως δεν θα ήταν συνετότερο αντί να μας κοροϊδεύουν, αντί να θριαμβολογούν και να κομπάζουν με ψεύτικες δηλώσεις για ανύπαρκτες επιτυχίες, όπως ότι το θραύσμα ήρθε «μετά από δύο αιώνες» (όταν είχε ξανάρθει το 2008) ή «καλή αρχή» για επαναπατρισμό των Γλυπτών (όταν η αρχή είχε γίνει το 2006 με το θραύσμα από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, γεγονός το οποίο τεχνηέντως αποσιωπούν), να είχαν προηγουμένως ολοκληρώσει επιτυχώς αυτή την προσπάθεια αλλαγής του νόμου, χωρίς να κινδυνεύει η όλη υπόθεση των Γλυπτών να καταλήξει σε αυτογκόλ;
Πρωτοφανής υπαναχώρηση από την πάγια ελληνική διεκδίκηση
Διεκδίκηση των Γλυπτών και όχι δανεισμό έθεσαν εμφατικά όλοι, μαζί με τις Διεθνείς Επιτροπές, στην Διεθνή Ημερίδα στο Μουσείο της Ακρόπολης τον Απρίλιο του 2019. Η διεκδίκηση σήμερα μετατρέπεται σε δανεισμό και αντιδάνεια. Σηματοδοτείται μια πρωτοφανής υπαναχώρηση από την πάγια ελληνική διεκδίκηση και το διαχρονικό αίτημα όλων των ελληνικών κυβερνήσεων. Με τον βρετανικό Τύπο να επαναλαμβάνει τώρα για αντίστοιχο με τους Σικελούς δανεισμό που τον αποκαλεί μάλιστα «συμφωνία-ορόσημο» και να φτάνει μέχρι την πρόταση της αγοράς των Γλυπτών από την Ελλάδα, νομιμοποιώντας πάντα τον Έλγιν και την κλοπή και υποστηρίζοντας έτσι τη βρετανική κυριότητα.
Προς τι η ζέση σε μια στιγμή που στην Βρετανία κυριαρχούν πολύ σοβαρά προβλήματα; Προς τι το καθημερινό σίριαλ για τα Γλυπτά; Προς τι η φιέστα με τα γνωστά σπαράγματα από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ως εάν ήταν κλεμμένα; Αυτή η προσφιλής τους κίνηση μας θυμίζει το δεύτερο εξάμηνο του 2014 με τον ερχομό της Αμάλ Αλαμουντίν και την αλλαγή της στάσης της χώρας μας από τους διπλωματικούς χειρισμούς στη δικαστική διεκδίκηση, στάση που κατέληξε άδοξα στον δανεισμό του ποτάμιου θεού Ιλισού στο Ερμιτάζ και στην άρνηση της βρετανικής πλευράς για συμμετοχή στη διαδικασία της διαμεσολάβησης στην UNESCO! Και μετά ξεκινήσαμε από την αρχή…
Οι πρόσφατες επικοινωνιακές κινήσεις μας θυμίζουν, πάλι στο 2014, το καθημερινό σίριαλ της ανασκαφής του μνημείου Καστά στην Αμφίπολη, που κατέληξε σε τραγωδία στο αμφιθέατρο του υπουργείου Πολιτισμού. Δεν συνετίστηκαν; Δεν παραδειγματίστηκαν από τους λανθασμένους χειρισμούς στην Αμφίπολη και πρόσφατα στην Ακρόπολη των Αθηνών;
Η υπόθεση των Γλυπτών απαιτεί επιμονή και υπομονή, όπως γίνεται στην UNESCO, ειλικρίνεια και όχι απόκρυψη και παραποίηση γεγονότων, διορατικότητα, μεθοδικότητα, νηφαλιότητα και προπαντός σύνεση. Δεν πρέπει να συνδέεται με πρόσκαιρα πολιτικά οφέλη. Και πρέπει να το συνειδητοποιήσουν πριν να είναι πολύ αργά.
