To_x000D_
Documento κυκλοφόρησε_x000D_
μόλις πριν από δύο χρόνια, ως ώριμο τέκνο της ανάγκης που υπήρχε στην ελληνική_x000D_
πραγματικότητα. Ως τότε, διεφθαρμένα Μέσα Ενημέρωσης, εξουσία δίπλα και όχι απέναντι στις άλλες εξουσίες, αποτελούσαν τη βάση της διαπλοκής.
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση όλο αυτό. Στην κοινωνική συνείδηση η πραγματικότητα που επικρατούσε εκφράζεται με τη φράση «αν οι δημοσιογράφοι έπαιζαν το ρόλο τους δεν θα είχαμε φτάσει εδώ που φτάσαμε».Έτσι ακριβώς είναι. Κότερα δημοσιογράφων και εκδοτών έπλεαν πάνω στις θάλασσες των θαλασσοδανείων, βίλες χτίζονταν με τα δομικά υλικά της διαπλοκής και κατασκευασμένοι δράκοι με τη μορφή άρθρων και ρεπορτάζ απειλούσαν την απλή λογική με αντάλλαγμα κουπόνια για φέτα σε τιμή ευκαιρίας.
Η έκδοση του Documento απείλησε αυτή την ησυχία και τάξη που κατάφερε να γίνει κοινής αποδοχής , μετασχηματιζόμενη κατά καιρούς σε μετριοπάθεια και ευωχία με ημερομηνία λήξης. Όπως είναι φυσικό , τόσο η εφημερίδα όσο και οι δημοσιογράφοι και ο εκδότης της, δέχθηκαν μεγάλες επιθέσεις. Αφού δεν μπορούσαν να μας κάνουν να σωπάσουμε, προσπάθησαν να μας εμφανίσουν ως τα τέρατα που απειλούσαν την ειρηνική ζωή, ως τους συκοφάντες για τους οποίους μοναδική απόδειξη της συκοφαντίας ήταν ότι «μόνο αυτοί γράφουν όσα δεν γράφουν οι άλλοι».
Τα πρακτορεία διανομής έκαναν σαμποτάζ στην εφημερίδα, τα κανάλια αρνούνταν να παίξουν τα διαφημιστικά σποτ (ναι αυτά με των οποίων τα ελικόπτερα ταξιδεύει ο Κυριάκος Μητσοτάκης), ενώ μηνύσεις και αγωγές μπήκαν στην ημερήσια διάταξη. Κοινός στόχος η καταστροφή του Documento.
Απέναντι στις επιθέσεις στην εφημερίδα, τα θεσμικά όργανα, κάποια κόμματα, η ΕΣΗΕΑ, άλλες εφημερίδες, οι φιλελεύθεροι ευαίσθητοι περί των δικαιωμάτων της Ασιατικής λιβεντούλας σιωπούσαν, με γνώμονα την ανομολόγητη διάθεσή τους να χτυπηθεί το ενοχλητικό Documento.
Εμείς προειδοποιούσαμε πως η επίθεση στο Documento θα γενικευθεί, πως το διακύβευμα δεν είναι το Documento αλλά η ελευθερία του Τύπου, πως όσοι θέλουν Μέσα υποταγμένα δεν θα κάνουν διακρίσεις αλλά θα θελήσουν να επιβληθούν.
Μόλις δυο χρόνια μετά, η επιβεβαίωση ήρθε με τον πιο τραγικό τρόπο. Ο Τύπος στην Ελλάδα βιώνει πρωτοφανή κρίση για λόγους που δεν σχετίζονται με τις αντικειμενικές συνθήκες που απειλούν τον παραδοσιακό Τύπο σε όλο τον κόσμο.
Μεγάλο τμήμα των εφημερίδων ανήκει στον ολιγάρχη Βαγγέλη Μαρινάκη και είναι παραδομένο στις φιλοδοξίες του. Στα χέρια του είναι παραδομένο και το μοναδικό πρακτορείο διανομής Τύπου, το “Άργος”. Συνέταιροι στο πρακτορείο διανομής Τύπου φαίνονται το «Πρώτο Θέμα» και οι εκδότες των «Παραπολιτικών» αν και η Επιτροπή Ανταγωνισμού κάνει έρευνα για έμμεσα de facto έλεγχο του Μαρινάκη στο Πρακτορείο.
Επί ένα και πλέον χρόνο το Documento δημοσιεύει αποδείξεις για περιστατικά μη διανομής της εφημερίδας στα περίπτερα ενώ αποχώρησε αμέσως μετά την Καθημερινή από τις “προβλέψεις κυκλοφορίας Τύπου”. Αφού το Άργος καθιέρωσε με κάθε τρόπο την κυριαρχία του, τώρα αλλάζει μονομερώς τις συμβάσεις που έχει υπογράψει με τις εφημερίδες. Πρόσφατα δημοσιοποιήσαμε πως παρακρατά από εφημερίδες (όχι μόνο το Documento) κρατήσεις για ασφαλιστικά ταμεία που έχουν καταργηθεί. Κλέβει δηλαδή τμήμα των χρημάτων που εισπράττει από την πώληση των εφημερίδων.
Στα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε, απευθυνθήκαμε πολλές φορές δημόσια στους θεσμούς και την κυβέρνηση. Είπαμε πως χρειάζεται να παρθούν μέτρα ελέγχου του μονοπωλίου στον Τύπο και δεν βαρεθήκαμε να λέμε πως οι εφημερίδες δεν είναι εμπόρευμα αλλά όχημα της Δημοκρατίας, ακόμη και αυτές που δεν μας αρέσουν ή διαφωνούμε μαζί τους.
Σήμερα η αντίδραση ενάντια σε όσα συμβαίνουν μοιάζει να είναι καθολική. Από τις αντιδράσεις που υπάρχουν εξαιρούνται ο Μαρινάκης και οι συνέταιροί του για ευνόητους λόγους. Τιμολόγια μαζικής αγοράς εφημερίδων επιστρατεύονται για να αποδείξουν πωλήσεις σε αυτούς που άλλοτε ήταν κραταιοί αλλά καταρρέουν.
Είναι η ώρα για αποφάσεις και για τους ανθρώπους του Τύπου και για την κυβέρνηση.
Καταθέτουμε για μια ακόμη φορά, προτάσεις για συζήτηση
1. Να δημιουργηθεί
με ευθύνη του Υπουργείου ΨΗΠΤΕ οργανισμός ελέγχου «Διαφάνειας και
απρόσκοπτης κυκλοφορίας του Τύπου». Η αρχή αυτή θα φροντίζει για την
ελεύθερη κυκλοφορία του Τύπου, θα εξετάζει καταγγελίες για την παρεμπόδιση
της κυκλοφορίας και θα έχει δικαίωμα ελέγχου σε κάθε σημείο όπου υπάρχει
και διανέμεται έντυπο. Θα μπορεί να παραβρεθεί ανά πάσα στιγμή στις
καταμετρήσεις επιστροφών των εντύπων και να κάνει έκτακτο έλεγχο στις
τιμολογήσεις για να διαπιστώσει εικονικότητα ή περίεργες συμπεριφορές. Θα
διατυπώνει προτάσεις για τη διανομή του Τύπου και (σε συνδυασμό με την
καθιέρωση του barcode)
να προχωρήσει σε εναλλακτικό τρόπο απόσυρσης μη διανεμημένων εντύπων κατά
τα πρότυπα του εξωτερικού
2. Να προβλεφθούν επιτέλους
ποινικές και άλλες κυρώσεις σε όποιον
παρεμποδίζει την κυκλοφορία του Τύπου. Αυτή τη στιγμή συμβαίνει το
τραγελαφικό, ενώ το Σύνταγμα κατοχυρώνει την ελευθερία του Τύπου, αν για
παράδειγμα εντοπιστεί πως ένας υποπράκτορας κρύβει εφημερίδες ενώ
εμφανίζεται να τις μοιράζει στα περίπτερα, δεν έχει καμία κύρωση. Οι
“ατελείς νόμοι” (νόμοι χωρίς πρόβλεψη τιμωρίας) για τον Τύπο πρέπει να προβλέψουν
και ποινικές κυρώσεις. Δεν μπορεί ο δημοσιογράφος να οδηγείται στο
αυτόφωρο με (ακόμη και ανυπόστατη) μήνυση για συκοφαντική δυσφήμηση αλλά
όποιος εμποδίζει την κυκλοφορία των εφημερίδων να μένει ατιμώρητος.
3. Να επισπευστεί
η εφαρμογή του barcode
και
να συμπληρωθεί ο νόμος και από κυρώσεις οι οποίες δεν υπάρχουν. Κυρίως
όμως να προβλεφθεί πως ο έλεγχος barcode θα γίνεται σε κάθε σημείο της διανομής Τύπου (πρακτορείο,
υποπρακτορείο, κατάστημα). Διαφορετικά δεν έχει νόημα η εφαρμογή. Αν
δηλαδή η εφαρμογή του barcode
δείχνει
πόσες εφημερίδες πουλήθηκαν αλλά όχι πόσες διανεμήθηκαν στο σημείο
πώλησης, τότε δεν αποφεύγεται η πιθανότητα απόκρυψης εφημερίδων στις αποθήκες
του υποπρακτορείου.
4. Να ενισχυθεί
οικονομικά ο Τύπος. Πρόσφατα η κυβέρνηση νομοθέτησε την καταβολή 2% επί
του τζίρου από τις εφημερίδες για τη στήριξη του ΕΔΟΕΑΠ. Δηλαδή εφημερίδες
όπως το Documento
οι
οποίες δεν υπήρχαν καν όταν κάποιοι έριχναν έξω τα ασφαλιστικά ταμεία ,
πρέπει να καταβάλουν το 2% του τζίρου τους για να σωθεί ο ΕΔΟΕΑΠ. Αυτό
είναι ένα δυσβάσταχτο βάρος που αν δεν ισορροπηθεί με ανταποδοτικές
επιδοτήσεις θα οδηγήσει στο κλείσιμο των εφημερίδων. Για την ακρίβεια στο
κλείσιμο όσων εφημερίδων δεν έχουν
άλλες γκρίζες λειτουργίες και γι
αυτό είναι διατεθειμένες να λειτουργούν για εξυπηρέτηση αυτών των
λειτουργιών . Εφημερίδες που δεν κυκλοφορούν για να στηρίζουν τις σοβαρές
υποδικίες όσων τις εκδίδουν θα κλείσουν.
Η κυβέρνηση πρέπει να επιδοτήσει τον Τύπο και αυτό δεν είναι χάρη. Συμβαίνει στη Γαλλία και σε άλλες ευρωπαικές χώρες. Δεν επιδοτείται ο εκδότης αλλά η εφημερίδα ως θεσμική λειτουργία. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ο παραλογισμός να επιδοτούνται πλοία και αεροσκάφη που εκτελούν δρομολόγια σε άγονες γραμμές αλλά οι εφημερίδες που χρησιμοποιούν αυτή τη μεταφορική διαδικασία να πληρώνουν κανονικά στον μεταφορέα. Σκεφθείτε τι θα γίνει αν οι εκδότες αποφασίσουν για λόγους βιωσιμότητες να κόψουν τις αποστολές στις ακριτικές περιοχές.
Απ ό,τι φαίνεται το Υπουργείο ΨΗΠΤΕ έχει διατυπώσει επανειλημμένα αιτήματα στο Υπουργείο Οικονομικών για την ανεύρεση τρόπων ενίσχυση του Τύπου χωρίς αποτέλεσμα. Πρόσφατα ο Υπουργός Ευκλείδης Τσακαλώτος, νομοθέτησε να απαλλάσσεται από το ΦΠΑ η πώληση κινητών τηλεφώνων και κονσόλες παιγνιομηχανών (!) όταν η αγορά γίνεται από εταιρείες . Αναμφίβολα σημαντική ώθηση για τις πωλήσεις των πολυεθνικών όπως η Apple και η Samsung και ανεξήγητη η βραδυπορία για τα θέματα ενίσχυσης Τύπου που είναι πιο σχετικά με τη Δημοκρατία απ ό,τι το playstation.
- Πρέπει
επιτέλους η Επιτροπή Ανταγωνισμού να εξετάσει όσα γίνονται στην διανομή
Τύπου και να στείλει στην Εισαγγελία τα συμπεράσματα. Να ελεγχθεί κατά
πόσο είναι εικονικά τα δάνεια που
έχουν δοθεί σε εκδότες από το πρακτορείο ως προκαταβολές μελλοντικών
πωλήσεων, με σκοπό τη πτώχευση του πρακτορείου και την είσπραξη τεράστιων
ποσών από συγκεκριμένα πρόσωπα. - Να νομοθετηθούν
όροι λειτουργίας και πιστοποίησης για τις εταιρείες διανομής Τύπου.