Την περασμένη Τρίτη διέρρευσε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης από τη ΔΕΗ ότι η επιχείρηση κατέθεσε αίτημα για πιλοτική δίκη στον Αρειο Πάγο με αφορμή τις συλλογικές προσφυγές των καταναλωτικών οργανώσεων κατά της διαβόητης ρήτρας αναπροσαρμογής. Στόχος της κίνησής της ήταν, κατά την εταιρεία, να ξεκαθαρίσει τάχα γρήγορα το τοπίο αναφορικά με τις συλλογικές αγωγές που έχουν υποβάλει οι ενώσεις καταναλωτών εναντίον της σχετικά με την καταχρηστικότητα της ρήτρας αναπροσαρμογής. Οι ίδιες πηγές πρόσθεταν ότι η εταιρεία προβληματίζεται ιδιαίτερα για τις τέσσερις δικαστικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί μέχρι στιγμής και διατάσσουν να μην κόβεται το ρεύμα σε καταναλωτές που πληρώνουν μεν τον λογαριασμό ρεύματος αλλά όχι τη ρήτρα αναπροσαρμογής και φοβάται ότι όλο αυτό θα καταλήξει με μια νέα φουρνιά απλήρωτων λογαριασμών που θα πλήξουν τα οικονομικά αποτελέσματα της επιχείρησης.
Στόχος η ματαίωση των αγωγών
Ο πραγματικός στόχος της κίνησης της ΔΕΗ, ωστόσο, ήταν να ματαιώσει την εκδίκαση των συλλογικών αγωγών των καταναλωτικών ενώσεων ΙΝΚΑ και ΕΚΠΟΙΖΩ που θα διεξαγόταν στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών την Τετάρτη 1η Ιουνίου. Για τον λόγο αυτό άλλωστε, παρότι είχε καταθέσει το αίτημα πιλοτικής δίκης από τις 25 Μαΐου, το δημοσιοποίησε 24 ώρες μόλις πριν από την έναρξη της δίκης και έστειλε τους δικηγόρους της στο Πρωτοδικείο Αθηνών να ζητήσουν αναβολή ενόψει της συζήτησης για πιλοτική δίκη στον Αρειο Πάγο που θα γίνει στις 14 Ιουνίου.
Η αναβολή δόθηκε για τις 6 Ιουλίου, προς μεγάλη ικανοποίηση των δικηγόρων της ΔΕΗ, που απογοητεύτηκαν όμως στη συνέχεια όταν ΙΝΚΑ και ΕΚΠΟΙΖΩ κατέθεσαν αίτημα για τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων και πράγματι την επόμενη μέρα το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών εξέδωσε προσωρινή διαταγή –την πρώτη επί συλλογικής αγωγής που ασκήθηκε στην Ελλάδα– που απαγορεύει στη ΔΕΗ να κόβει το ρεύμα στους ευάλωτους καταναλωτές που πληρώνουν το ρεύμα αλλά όχι τη ρήτρα μέχρι να τελεσιδικήσει η υπόθεση.
Αν κάτι θα μείνει πάντως από το δικαστήριο της Τετάρτης, αυτό είναι η απόλυτη αδυναμία των δικηγόρων της ΔΕΗ να υποστηρίξουν με νομικά επιχειρήματα τη νομιμότητα της ρήτρας αναπροσαρμογής και η από μέρους τους προσφυγή σε ξεκάθαρη πολιτική επιχειρηματολογία – και δη του αίσχιστου είδους.
Προκλητικοί και ψεύτες
Εχοντας ως αντίδικους ολόκληρη την κοινωνία των πολιτών, όπως εκφράστηκε με τις καταναλωτικές ενώσεις, τις ενώσεις αναπήρων, τους δικηγορικούς συλλόγους, τον φορέα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ΓΣΕΒΕΕ αλλά και τον πρόεδρο της ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ Γιώργο Αδαμίδη, που κατέθεσε υπέρ της κοινωνίας εκπροσωπώντας επάξια την ιστορική κληρονομιά της δημόσιας ΔΕΗ, οι δικηγόροι του Γιώργου Στάσση κατέληξαν να υποστηρίξουν ότι η ρήτρα αναπροσαρμογής δεν πρέπει να κριθεί καταχρηστική ώστε να την πληρώνουν οι καταναλωτές. Διότι αν δεν την πληρώσουν, θα υπάρξει αναταραχή στην αγορά ενέργειας, μπορεί να χρεοκοπήσει η ΔΕΗ και να πέσει η κυβέρνηση. Είπαν κι άλλα, όλα βγαλμένα μέσα από τα τηλεοπτικά παράθυρα, για τον «πόλεμο στην Ουκρανία που φταίει για τις αυξήσεις» (μεγάλο ψέμα, όπως αποδεικνύει και η μαρτυρία του πρώην εργαζόμενου στην Ηρων), για «τζαμπατζήδες», «στρατηγικούς κακοπληρωτές» και «νέο κίνημα Δεν Πληρώνω». Και ήταν τόσο προκλητικοί που έκαναν τον πρόεδρο της ΓΕΝΟΠ Γ. Αδαμίδη να αναφωνήσει: «Με πεντέμισι εκατομμύρια πελάτες η ΔΕΗ δεν χρεοκοπεί» και «δεν περίμενα ποτέ να δω τέτοια αναλγησία κερδοσκοπίας σε βάρος των πολιτών από τη ΔΕΗ».
Υπάρχει θετικό προηγούμενο
Κατά συνέπεια, θα περιμένουμε πια την απόφαση του Αρειου Πάγου, που στις 14 Ιουνίου θα αποφανθεί καταρχάς αν αποδέχεται το αίτημα της ΔΕΗ ότι έχει αρμοδιότητα να διεξαγάγει πιλοτική δίκη επί της νομιμότητας της ρήτρας αναπροσαρμογής με το σκεπτικό ότι αποτελεί «νέο δυσχερές οικονομικό ζήτημα». «Το επιχείρημα δεν στέκει» εξήγησε στο Documento o Μάριος Μαρινάκος, εκ των δικηγόρων της συλλογικής αγωγής του ΙΝΚΑ, «γιατί τα δικαστήρια έχουν αποφανθεί πολλές φορές επί όρων συμβάσεων, π.χ. τραπεζών, και η ρήτρα αναπροσαρμογής δεν είναι ούτε νέο ζήτημα (σ.σ.: κατά τα προπαγανδιστικά σποτ της ΝΔ υπάρχει νομοθετημένη και στα τιμολόγια των ιδιωτών παρόχων από το 2013) ούτε τόσο δυσχερές».
Βεβαίως δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πως η πραγματική στόχευση της επιλογής για πιλοτική δίκη της ΔΕΗ –και της κυβέρνησης πίσω από τη διοίκηση Στάσση– είναι να αποφύγει την εκδίκαση της υπόθεσης σε πρώτο και δεύτερο βαθμό στα δικαστήρια που είναι περισσότερα ωσμωμένα με την κοινωνία των πολιτών και φοβάται ότι θα βγάλουν τη ρήτρα καταχρηστική. Προφανώς, πρυτανεύει η εκτίμηση πως το σώμα των δικαστικών του Αρειου Πάγου, ως συντηρητικότερο, θα ακούσει πιο θετικά τα πολιτικά επιχειρήματα περί χρεοκοπίας της ΔΕΗ και αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης.
Ενδεχομένως αυτό να ισχύει. Πάντως ο Αρειος Πάγος πρέπει πρώτα να αποφανθεί αν αποδέχεται την αρμοδιότητα και το αίτημα της ΔΕΗ περί πιλοτικής δίκης. Αυτό δεν έχει γίνει ακόμη, και αναμένεται στις 14 Ιουνίου.
Εξοργισμένοι καταναλωτές στην… Αγρια Δύση των λογαριασμών
Το Documento, όπως και τα περισσότερα ΜΜΕ, μήνες τώρα λαμβάνει καταγγελίες καταναλωτών που επιχειρούν να μας περιγράψουν τη μία ή την άλλη καταχρηστική πρακτική των παρόχων ηλεκτρικού ρεύματος ή απλώς αναφέρονται στα αδιανόητα ποσά που καλούνται να πληρώσουν λόγω των αυξήσεων που τους επιβλήθηκαν με τη ρήτρα αναπροσαρμογής. Καταγγελίες που όσο περνούν οι μήνες τόσο πυκνώνουν.
Άλλοι μας έχουν γράψει για τις πρακτικές παραπλανητικής διαφήμισης που έχουν ακολουθήσει και ακολουθούν ακόμη οι πωλητές τους («Θέλουμε να σας βοηθήσουμε να μειώσετε τον λογαριασμό της ΔΕΗ»), π.χ. υποστηρίζοντας ότι η εταιρεία θα τους δώσει ρεύμα με 6 λεπτά την κιλοβατώρα, αλλά μετά ανακαλύπτουν ότι η πραγματική χρέωση είναι 6+22 λεπτά λόγω της ρήτρας αναπροσαρμογής, της οποίας η ύπαρξη βεβαίως υπάρχει στα ψιλά γράμματα αλλά αποκρύπτεται από τους πωλητές.
Άλλοι, σε απόγνωση, μας έχουν στείλει τους λογαριασμούς της τάξης των 600 ευρώ που έχουν λάβει χωρίς να έχουν αυξήσει την κατανάλωση και μας εξηγούν ότι με έναν άνεργο, έναν αμειβόμενο με τον κατώτατο μισθό και δυο παιδιά στο σπίτι απλώς αδυνατούν να πληρώσουν.
Άλλοι μας έχουν αναφέρει ότι ενώ είχαν υπογράψει συμβάσεις με σταθερά τιμολόγια, λίγους μήνες μετά οι εταιρείες τούς τα κατήγγειλαν με αναφορές στα ψιλά γράμματα των λογαριασμών τους και χωρίς εκείνοι να το αντιληφθούν άρχισαν να τους χρεώνουν με τη ρήτρα αναπροσαρμογής.
Τελευταία έχουν μαζευτεί αρκετές καταγγελίες για τις μπαγαποντιές της NRG. Για παράδειγμα, ένας αναγνώστης μάς είπε ότι ενώ έκλεισε συμβόλαιο σταθερού τιμολογίου με την εταιρεία με έκπτωση συνέπειας, ούτε ο πωλητής του είπε ότι η NRG δίνει την έκπτωση συνέπειας μόνο μετά την πληρωμή τεσσάρων λογαριασμών ούτε όμως του έστειλε το συμβόλαιό του, παρεκτός όταν άρχισε να διαμαρτύρεται. Αλλος πάλι μας ανέφερε ότι ανακάλυψε στους λογαριασμούς του ότι η εταιρεία κατά συρροή και κατ’ εξακολούθηση δεν έχει αφαιρέσει από τους εκκαθαριστικούς τις κιλοβατώρες που είχε ήδη πληρώσει με τους έναντι.
Αλλος πάλι αναγνώστης διαμαρτυρήθηκε για «απάτη και κλοπή» αναφορικά με τους λογαριασμούς της Ηρων, εξηγώντας πως ο συγκεκριμένος πάροχος, υπολογίζοντας τις αφαιρέσεις των πληρωμένων έναντι από τους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς σε ευρώ και όχι σε κιλοβατώρες όπως κάνουν οι περισσότεροι άλλοι πάροχοι, χρεώνει περισσότερα, βάζοντας στα ταμεία του μέρος της κρατικής επιδότησης.
Για να είμαστε ειλικρινείς, στάθηκε αδύνατο να βγάλουμε άκρη μέσα από όλα τα χαρτιά που λάβαμε από τους αναγνώστες και να διαπιστώσουμε πόσο ακριβώς πληρώνουμε τα κόλπα των εταιρειών αλλά τελικά ίσως εκεί ακριβώς είναι η ουσία της υπόθεσης. Μέσα στο δημιουργικό χάος των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος όπου ο κάθε πάροχος χρεώνει ό,τι θέλει, όπως θέλει –και βέβαια κανείς τους δεν θέλει τα κοινά πρότυπα λογαριασμών που έχει ζητήσει η ΡΑΕ γιατί τάχα περιορίζουν την ελευθερία της Αγριας Δύσης– να καθίσταται αδύνατο για τους καταναλωτές να βγάλουν άκρη, παρεκτός κι αν έχουν απεριόριστο ελεύθερο χρόνο, ψηφιακή εγγραματοσύνη, κατάρτιση και κάποια χρήματα ώστε να ασχοληθούν με τις ώρες και τις μέρες σκαλίζοντας τις χρεώσεις, ψάχνοντας συμβάσεις, κάνοντας καταγγελίες, πηγαίνοντας σε καταναλωτικές ενώσεις ώστε να τους πιάσουν στα πράσα και να τους πιέσουν. Εκεί οι εταιρείες υποχωρούν και κάνουν τις απαραίτητες διορθώσεις. Πόσοι καταναλωτές όμως μπορούν να το κάνουν αυτό; Λίγοι. Η πλειονότητα παραμένει στο έλεος των εταιρειών σαν αγελάδα για άρμεγμα και εύκολος στόχος.
Μαρτυρία πρώην εργαζομένου στην Ηρων: Ειδικά σεμινάρια για τη διαχείριση των παραπόνων
«Ποιος πόλεμος φταίει για την αύξηση των τιμών της ενέργειας; Εμείς στην Ηρων κάναμε σεμινάρια για τις επικείμενες αυξήσεις και πώς θα αντιμετωπίσουμε την γκρίνια των πελατών από τον Ιανουάριο του 2021».
Η πλημμυρίδα των καταγγελιών για τους λογαριασμούς ρεύματος που φτάνουν στο Documento προέρχεται από καταναλωτές, ωστόσο πριν από λίγες μέρες λάβαμε ένα διαφορετικό και πολύ ενδιαφέρον mail από αναγνώστη, πρώην εργαζόμενο στην Ηρων το διάστημα από τα τέλη του 2020 έως και το καλοκαίρι του 2021 (πολύ προτού αρχίσουν η άνοδος των τιμών φυσικού αερίου και ο πόλεμος στην Ουκρανία), με γενικό τίτλο «Οχι άλλα ψέματα ότι για την άνοδο των τιμών του ρεύματος φταίει ο πόλεμος στην Ουκρανία». Οπως μας είπε ο εργαζόμενος, τα στοιχεία του οποίου διαθέτει το Documento:
«Από τον Νοέμβριο του 2020 εργαζόμουν στην εξυπηρέτηση πελατών και στις τηλεφωνικές πωλήσεις της Ηρων. Τον Ιανουάριο 2021 εγώ και άλλοι πωλητές κληθήκαμε να συμμετάσχουμε σε διαδικτυακό σεμινάριο της εταιρείας. Σε αυτό μια εισηγήτρια, περιχαρής, ανέλαβε να μας εξηγήσει την αλλαγή του τρόπου λειτουργίας της χονδρικής τιμής της ενέργειας. Με δυο λόγια μας είπε ότι η αγορά ενέργειας άλλαζε ως εξής: το “βαλκανικό καζάνι” όπου έπεφτε όλη η παραγόμενη ενέργεια κι από όπου όλοι αγόραζαν κι ανάλογα με τη ζήτηση διαμορφώνονταν οι τιμές, θα διευρυνόταν με διασυνδέσεις σε ένα πιο μεγάλο, “ευρωπαϊκό καζάνι”. Αλλά αυτό» συνέχισε «θα οδηγούσε αρχικά σε αύξηση των τιμών γιατί ήταν αδύνατο να ξεκινήσουν προσφορές και πακέτα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να έρθουν κι ευρωπαϊκές εταιρείες με την τιμή της κιλοβατώρας στα 5 και τα 6 λεπτά του ευρώ. Οι τιμές λοιπόν αρχικά θα ανέβαιναν και αργότερα, όταν θα λειτουργούσε ο ανταγωνισμός, θα άρχιζαν ξανά να πέφτουν.
Κεντρικός στόχος της ενημέρωσης ήταν βέβαια να πάρουμε οδηγίες όσοι δουλεύαμε στην εξυπηρέτηση σχετικά με το πώς θα διαχειριστούμε την γκρίνια των πελατών που θα έβλεπαν τις αυξήσεις στον λογαριασμό τους. Η εισηγήτρια μας είπε ότι θα πρέπει να χειριστούμε τα παράπονα με αναφορά στη ρήτρα αναπροσαρμογής που ήταν υπογεγραμμένη από όλους, να τους λέμε ότι είναι στα ψιλά γράμματα μεν αλλά εύκολα εντοπίσιμη σε όποιον ασχολιόταν να τα διαβάσει. Πρέπει να λέμε στους πελάτες ότι τώρα θα αυξηθεί η τιμή του ρεύματος μέσω της ρήτρας αναπροσαρμογής αλλά αργότερα θα πέσει, ότι είναι κάτι που δεν μπορεί να το αποφύγουν γιατί την έχουν όλοι οι πάροχοι. Υπήρχε ήδη προγραμματισμός προσλήψεων για την αύξηση των κλήσεων για την αντιμετώπιση των παραπόνων.
Γιατί επικοινώνησα μαζί σας; Γιατί με ενοχλούν όλα αυτά τα ψέματα που ακούγονται παντού σήμερα. Ακούω σήμερα την κυβέρνηση, τη ΡΑΕ και όλους παντού να λένε ότι για τις αυξημένες τιμές στο ρεύμα φταίει ο πόλεμος. Ε λοιπόν, αυτό δεν είναι αλήθεια, οι αυξήσεις στο ρεύμα είναι ένα πράγμα γνωστό εδώ και πολύ καιρό και καλά οργανωμένο. Γιατί αν κάναμε σεμινάρια εμείς στην Ηρων, προφανώς έκαναν κι οι άλλες εταιρείες, άρα το ήξερε η ΡΑΕ, το ήξερε και η κυβέρνηση».