Η πτώση της ισχυρής πολιτικής οικογένειας Ρατζαπάκσα, από αποχώρησε από την –τυπικά- λόγω μιας άνευ προηγουμένου λαϊκής εξέγερσης στη Σρι Λάνκα, είναι μια χρυσή ευκαιρία για την Ινδία να ανακτήσει την επιρροή της στο νησί. Και αυτό στηρίζεται στο γεγονός ότι τώρα που οι Ρατζαπάκσα, γνωστοί για τις καλές σχέσεις που είχαν συνάψει με την Κίνα, έχουν φύγει από την μέση, η Ινδία μπορεί κάλλιστα να παίξει το ρόλο του εγγυητή της σταθερότητας της νέας κατάστασης στη χώρα.
Η Σρι Λάνκα, της οποίας η σχέση με την Ινδία είναι παραδοσιακά στενή, είχε αποτελέσει ένα σημαντικό «πολεμικό έπαθλο» για το Πεκίνο στο πλαίσιο του ανταγωνισμού του με το Νέο Δελχί. «Αυτή η κρίση είναι αναμφίβολα ένας τρόπος για να βελτιώσουμε τη σχέση μας με τη Σρι Λάνκα», επιβεβαιώνει μια ινδική διπλωματική πηγή στη Le Monde που χαιρετίζει το γεγονός ότι η χώρα του αυτή τη στιγμή απολαμβάνει «μια θετική εικόνα στο Κολόμπο».
Η κυβέρνηση του Ναρέντρα Μόντι έσπευσε στις αρχές του έτους να βοηθήσει την οικονομία της Σρι Λάνκα που βρισκόταν στο χείλος του γκρεμού: το Νέο Δελχί έδωσε πιστωτική γραμμή ύψους 3,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το νησιωτικό κράτος, για αγορές βασικών αγαθών, καυσίμων και λιπάσματα. Η Ινδία έχει επίσης παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια.
Χείρα βοηθείας από Ινδία
Αυτή η βοήθεια που προσφέρει η Ινδία είναι μέρος της πολιτικής «Πρώτα η Γειτονιά» που επιιδιώκει το Νέο Δελχί, με στόχο να ανακτήσει την επιρροή του στην περιοχή της νοτιοανατολικής και νότιας Ασίας, ιδιαίτερα στη Σρι Λάνκα, όπου η Κίνα έχει επιβληθεί μέσω έργων υποδομής στο πλαίσιο της οικονομικής πρωτοβουλίας Belt and Road (BRI), ο περίφημος «νέος δρόμος του μεταξιού».
Υπό την προεδρία του Μαχίντα Ρατζαπάκσα (2005-2015) –ο οποίος έγινε πρωθυπουργός του αδερφού του Γκοταμπάγια μετά τη νίκη του τελευταίου στις προεδρικές εκλογές του 2019– η Σρι Λάνκα κατέστη χρεωμένη και εξαρτημένη στο Πεκίνο. Έτσι, τα άστοχα έργα ενός αρχηγού κράτους που έπασχε από αυταπάτες μεγαλείου οδήγησαν σε ένα ηχηρό φιάσκο. Το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα αυτών των ακριβών επενδύσεων με μικρά ανταλλάγματα ήταν η κατασκευή ενός λιμενικού τερματικού σταθμού και ενός διεθνούς αεροδρομίου στις ιδιόκτητες εκτάσεις της οικογένειας Ρατζαπάκσα, στα νότια της χώρας.
Το λιμάνι δεν προσέλκυσε ποτέ φορτηγά πλοία, ούτε το αεροδρόμιο αεροπλάνα. Ως εκ τούτου, η Σρι Λάνκα αναγκάστηκε να παραχωρήσει τον τερματικό σταθμό του λιμανιού, για περίοδο ενενήντα εννέα ετών, στην κινεζική κρατική εταιρεία China Merchants Port Holdings, με αντάλλαγμα την ακύρωση ενός δανείου στην Κίνα λίγο πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια. Όταν η κρίση έφτασε στο αποκορύφωμά της στα μέσα Ιουλίου, με την φυγή του προέδρου Γκοταμπάγια Ρατζαπάκσα, που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την κατοικία του μετά την εισβολή εξαγριωμένων πολιτών σε αυτήν, η Κίνα παρέμεινε σιωπηλή. Αφήνοντας, προς το παρόν, το γήπεδο ανοιχτό στην Ινδία και δίνοντας την τελευταία την ευκαιρία να σπρώξει τα πιόνια της στη σκακιέρα του περιφερειακού «μεγάλου παιχνιδιού».
Το χρέος ως μοχλός πίεσης
Ωστόσο, η Κίνα απέχει πολύ από το να έχει πει την τελευταία της λέξη. Μέρος του χρέους του Κολόμπο κατέχεται από τη Λαϊκή Δημοκρατία -ύψους 7,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων- και το Πεκίνο σίγουρα θα είναι απρόθυμο να υποστηρίξει μια παύση πληρωμών, αφού αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει προηγούμενο και για άλλες χώρες που είναι χρεωμένες στην Κίνα. Ως αποτέλεσμα, η δεύτερη παγκόσμια δύναμη είναι υπομονετική, κάτι που θα μπορούσε να την εξυπηρετήσει μακροπρόθεσμα.
Μια περιφερειακή στρατιωτική και στρατηγική δύναμη, με δημογραφικό βάρος, η Ινδία, η οποία τόσο συχνά επικρίνεται από τους μικρούς γείτονες που την κατηγορούν ότι τους αντιμετωπίζει ως υποτελείς, πρέπει τώρα να επιδείξει μεγαλοψυχία. Στη Σρι Λάνκα, προειδοποιεί ο ανώτερος Ινδός διπλωμάτης, «πρέπει να προσέχουμε να μην προκαλέσουμε κανένα αίσθημα εχθρότητας απέναντί μας».