Η «Καρδιά του σκότους» του Τζόζεφ Κόνραντ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δώμα σε μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου
Στα τέλη του 19ου αιώνα και συγκεκριμένα το 1884, στο Συνέδριο του Βερολίνου, οι μεγάλες δυνάμεις μοίρασαν μεταξύ τους την Αφρική. Κάπως έτσι το Κονγκό πέρασε στα χέρια του βασιλιά Λεοπόλδου Β΄ του Βελγίου. Στην ουσία ο Λεοπόλδος καρπώθηκε μια τεράστια έκταση της Αφρικής, έχοντας εξαναγκάσει τους φύλαρχους να υπογράψουν την παραχώρησή της με αντίτιμο μερικές χάντρες ή λίγα τόπια υφάσματος. Οπως έδειξε η Ιστορία, στόχος δεν ήταν η συγκρότηση ενός κράτους για λογαριασμό μιας χώρας (του Βελγίου) που δεν είχε πρότερη εμπειρία στις αποικίες, αλλά μιας ανώνυμης εταιρείας με στόχο την αφαίμαξη των φυσικών και ανθρώπινων πόρων. Στο Κονγκό εφαρμόστηκε η πιο σκληρή μορφή αποικιοκρατίας, που στοίχισε τη ζωή σε 10 εκατομμύρια ανθρώπους μέσα σε 23 χρόνια, κατά τα οποία η χώρα ήταν προσωπική ιδιοκτησία του Λεοπόλδου.
Ο Τζόζεφ Κόνραντ εκείνη την εποχή ήταν ναυτικός. Το 1890 υπηρέτησε για έξι μήνες στο Κονγκό ως υποπλοίαρχος και στη συνέχεια ως καπετάνιος σε ποταμόπλοιο. Εκείνη η εμπειρία του τον ώθησε να γράψει την «Καρδιά του σκότους», παρότι στο βιβλίο δεν αναφέρει τον τόπο στον οποίο συμβαίνουν όσα περιγράφει. Αφηγητής της ιστορίας είναι ο Τσάρλι Μάρλοου, κυβερνήτης του ατμόπλοιου το οποίο ανήκει σε αποικιακή εταιρεία. Η ιστορία εκτυλίσσεται σε ένα ποτάμι (αν και δεν τον αναφέρει ο Κόνραντ, πρόκειται για τον ποταμό Κονγκό). Εκεί έρχεται σε επαφή με τη φήμη του Κουρτς, ενός διορισμένου από την κυβέρνηση πράκτορα προμηθειών ελεφαντόδοντου ο οποίος έχει χάσει τα λογικά του.
Ο Μάρλοου στο ταξίδι αυτό έρχεται σε απευθείας επαφή με τον παραλογισμό της αποικιοκρατίας, την εκμετάλλευση των «αγρίων» από τους «πολιτισμένους» και τη μεγαλομανία της Δύσης. Η πυκνή, άναρχη και σκοτεινή ζούγκλα στην οποία θα βρεθεί θα λειτουργήσει ως προβολή στον χώρο του σκότους με τον οποίο λειτουργεί ένας ολόκληρος μηχανισμός που βασίζεται στον πόνο και στη βία. Κυρίως όμως το έργο του Κόνραντ αποτελεί ένα πικρό σχόλιο πάνω στην κοινοτοπία του κακού.
Η «Καρδιά του σκότους» δημοσιεύτηκε σε τρεις συνέχειες στο «Blackwood’s Magazine» το 1899 και συνέβαλε στο κίνημα διαμαρτυρίας για την κατάσταση στο Κονγκό. Το 1979 ενέπνευσε την ταινία «Αποκάλυψη τώρα» του Φράνσις Φορντ Κόπολα, με τη δράση να έχει μεταφερθεί στο Βιετνάμ και τον Μάρλον Μπράντο να υποδύεται τον συνταγματάρχη Κουρτς.
