Ένα από τα πιο ξεχωριστά αφιερώματα της Ταινιοθήκης είναι αυτό που ξεκινά σε λίγες μέρες και έχει ως αντικείμενο την εμβληματική ελληνίδα ηθοποιό, που ήταν η πρώτη μη αμερικανίδα που κατακτούσε το όσκαρ ερμηνείας το 1944 χάρη στο «Για ποιον χτυπά η καμπάνα».
Η Κατίνα Παξινού γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου του 1900 στον Πειραιά. Το πραγματικό της όνομα ήταν Κατερίνα Κωνσταντοπούλου και η οικογένειά της ήταν από τις εύπορες (ο πατέρας της ήταν αλευροβιομήχανος) αστικές οικογένειες του μεγάλου λιμανιού. Μαθήτευσε στις Ουρσουλίνες της Τήνου και τη σχολή Χιλλ πριν βρεθεί στη Γενεύη όπου έκανε μαθήματα μουσικής με σκοπό να γίνει τραγουδίστρια της όπερας. Αντί να την κερδίσει όμως το τραγούδι, επέλεξε να ακολουθήσει το ταλέντο της στην υποκριτική. Στα 25 της είναι ήδη παντρεμένη και μητέρα δύο παιδιών, όταν ζητάει διαζύγιο από τον πρώτο σύζυγό της για να ακολουθήσει το ένστικτο της. Το 1928 γνωρίζει και ερωτεύεται τον συνομήλικό της Αλέξη Μινωτή. Θα μείνουν μαζί μέχρι το θάνατο της το 1973.
Στα τέλη των 30ς όμως θα συμβούν γεγονότα που θα αλλάξουν ολοκληρωτικά τη ζωή της. Το 1938 η Παξινού βρίσκεται στην Αγγλία με το Εθνικό Θέατρο (χωρίς τον Μινωτή) παίζοντας στην παράσταση της «Ηλέκτρας». Εκεί την ξεχωρίζει κάποιος βρετανός θεατράνθρωπος που της προτείνει να παίξει στους “Βρικόλακες” του Ιψεν στα αγγλικά. Το έργο ανεβαίνει στο Λονδίνο το 1940 αλλά ο πόλεμος που κηρύχτηκε με τους Γερμανούς οδηγεί στον αποκλεισμό της ελληνίδας ηθοποιού στην Αγγλία. Η Παξινού θα κάνει μια προσπάθεια να επιστρέψει, όμως το καράβι που θα την μετέφερε πίσω στην Ελλάδα τορπιλίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο. Από εκεί θα ταξιδέψει στις ΗΠΑ το 1941 και θα επιχειρήσει να βρει δουλειά στο θέατρο (σ.σ. το 1931 σε μια περιοδεία στην Αμερική είχε ερμηνεύσει ρόλους τραγωδιών) όμως τελικά η πρώτη σοβαρή πρόταση έρχεται από τον χώρο του κινηματογράφου και το φιλμ του Σαμ Γουντ «Για ποιον χτυπά η καμπάνα» που ήταν μεταφορά του λογοτεχνικού έργου του Χέμινγουέι.
Θα της δώσουν να διαβάσει το σενάριο για το ρόλο της Πιλάρ και εκείνη θα τον αγαπήσει με την πρώτη («η Πιλάρ είμαι εγώ» θα πει) αλλά θα αρνηθεί να περάσει από οντισιόν. Τελικά πήρε όχι μόνο τον ρόλο αλλά και το βραβείο όσκαρ β ρόλου στην απονομή του 1944. Όταν το παρέλαβε στην οσκαρική τελετή αφιέρωσε το βραβείο στους συνεργάτες της και την πατρίδα της, που βρισκόταν υπό καθεστώς κατοχής.
Ήταν η πρώτη φορά που απονεμήθηκε το Όσκαρ ερμηνείας σε μη Αμερικάνο ηθοποιό και το πρώτο βραβείο της Ακαδημίας που λάμβανε έλληνας καλλιτέχνης.
Την επόμενη βδομάδα η Ταινιοθήκη της Ελλάδας διοργανώνει ένα αφιέρωμα στην Κατίνα Παξινού με αφορμή τα 80 χρόνια από εκείνη την ιστορική βράβευση. Σε συνεργασία με το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης θα προβληθούν τέσσερις από τις σημαντικότερες κινηματογραφικές επιτυχίες της μεγάλης τραγωδού: τα «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα», «Ο Ρόκο και τα αδέρφια του» και «Το νησί της Αφροδίτης».
Στο αφιέρωμα που ξεκινά την Πέμπτη 17 Οκτωβρίου και ολοκληρώνεται την Κυριακή 20 Οκτωβρίου η Ταινιοθήκη, θα προβάλει επίσης ένα ντοκιμαντέρ (δύο επεισόδια του Παρασκηνίου αφιερωμένα στην Κατίνα Παξινού), δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει μια άλλη όψη της κορυφαίας ερμηνεύτριας και να ξαναθυμηθεί σπουδαία έργα της έβδομης τέχνης στα οποία συμπρωταγωνίστησε δίπλα σε ιερά τέρατα του κινηματογράφου όπως τον Αλέν Ντελόν, την Κλαούντια Καρντινάλε, την Ίνγκριντ Μπέργκμαν και τον Γκάρι Κούπερ.
Η ιστορία του φιλμ «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», μας πηγαίνει πίσω στο 1937, όταν ο Αμερικανός Ρόμπερτ Τζόρνταν φτάνει στη μαστιζόμενη από τον Εμφύλιο Πόλεμο Ισπανία προκειμένου να πολεμήσει για τη δημοκρατία. Ο ειδικός στα εκρηκτικά ήρωας ενώνεται στα βουνά με την ομάδα των παρτιζάνων του Πάμπλο (ο Ακίμ Ταμίροφ στο ρόλο) και της Πιλάρ και αναλαμβάνει την επικίνδυνη αποστολή να ανατινάξει μια στρατηγικής θέσης γέφυρα που βρίσκεται υπό τον έλεγχο των φασιστών. Φυσικά δεν λείπει το απαραίτητο ρομάντζο καθώς ο χαρακτήρας του Κάρι Γκραντ ερωτεύεται την Μαρία της Ίνγκριντ Μπέργκμαν. Υποψήφιο για εννέα συνολικά Όσκαρ, το φιλμ προσαρμόζει στην οθόνη το φημισμένο μυθιστόρημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, γραμμένο στα 1939 στην Κούβα. Θυμίζουμε ότι ο αμερικανός συγγραφέας είχε ήδη πάρει μέρος στον Ισπανικό Εμφύλιο με τις διεθνείς ταξιαρχίες. Στην κανονική της εμπορική διανομή, η ταινία προβλήθηκε περικομμένη στα 134 λεπτά από τα αρχικά 170, κάτι που ίσχυε μέχρι την αποκατάστασή της τη δεκαετία του 1990. Στην Ισπανία το φιλμ φυσικά ήταν απαγορευμένο μέχρι το 1978.
Διαβάστε επίσης
Η χρυσή παράγκα της Μενδώνη – Στο Documento που κυκλοφορεί – Μαζί το Docville
Η πρώτη αντίδραση Κασσελάκη μετά την απόφαση της ΚΕ: «Η φωνή μας είναι το συνέδριο»
ΣΥΡΙΖΑ για Μαρινάκη: Ντροπιαστική η αναφορά του στη συναυλία για τα Τέμπη