Όταν ο Μάρκος Αντώνιος θέλησε να γοητεύσει την Κλεοπάτρα δεν της χάρισε ακριβά και σπάνια αντικείμενα – ούτως ή άλλως η ίδια είχε αρκετά. Ούτε προσπάθησε να της αποδείξει την ισχύ του. Τι νόημα είχε να το κάνει αυτό σε μια γυναίκα που εξουσίαζε το βασίλειο της Αιγύπτου; Αυτό που έκανε για να την κερδίσει ήταν να της χαρίσει 200.000 τίτλους για τη Μεγάλη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας.
Αυτή είναι μία από τις δεκάδες ιστορίες που αφηγείται η Ιρένε Βαγιέχο στο βιβλίο «Πάπυρος: Η περιπέτεια του βιβλίου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα» (εκδόσεις Μεταίχμιο, μτφρ. Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη). Η Ισπανίδα συγγραφέας η οποία σπούδασε Κλασική Φιλολογία και έκανε το διδακτορικό της στα Πανεπιστήμια της Σαραγόσα και τη Φλωρεντίας περιηγήθηκε για χρόνια σε βιβλιοθήκες ώστε να συγκεντρώσει στοιχεία για την ιστορία του βιβλίου από την αρχαία Αίγυπτο μέχρι σήμερα. Όταν πλέον τα τετράδιά της ξεχείλισαν από σημειώσεις άφησε να κυλήσουν αρκετές μέρες κατά τις οποίες –όπως περιγράφει στην εισαγωγή– δείλιαζε να αγγίξει το υλικό της, διότι δεν ήξερε από πού να το πιάσει. Αποφάσισε να γράψει την ιστορία όπως θα την έλεγε σε φίλους, αποφεύγοντας την ακαδημαϊκή προσέγγιση, καταφέρνοντας έτσι να προκαλεί συγκίνηση εφάμιλλη με εκείνη που είχαμε νιώσει όταν πρωτοδιαβάσαμε την «Ιστορία της ανάγνωσης» (εκδόσεις Λιβάνη, μτφρ. Λύο Καλοβυρνάς) του Αλμπέρτο Μανγκέλ.
Η Βαγιέχο γράφει για τα πρώτα βήματα της γραφής, για τους συγγραφείς που θέλησαν να νικήσουν τον θάνατο με τη δύναμη των ιστοριών τους· για την ειρηνική επανάσταση του αλφάβητου· για τον Ησίοδο, τον Όμηρο, τον Ευριπίδη· για τους Ρωμαίους ευγενείς που αγαπούσαν την ανάγνωση· για βιβλιοθήκες της αρχαιότητας και για εκείνες που η ίδια αγάπησε. Η κατά Βαγιέχο ιστορία του βιβλίου είναι η ιστορία των ανθρώπων που έπαιξαν ρόλο στην πορεία του στον χρόνο. Είναι η αφήγηση στην οποία συναντιούνται ο Μέγας Αλέξανδρος, ο βασιλιάς Πτολεμαίος Ε΄, ο Λεύκιος Καλπούρνιος, ο Βιργίλιος, οι Ευαγγελιστές, ο Γουτεμβέργιος, ο Όργουελ, ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε, ο Ουμπέρτο Έκο και δεκάδες άλλοι άνθρωποι το έργο ή για το έργο των οποίων τόσους και τόσους αιώνες διαβάζουμε σε πάπυρους, περγαμηνές, βιβλία από πέτρα, από λάσπη, από καπνό, από χαρτί, βιβλία ηλεκτρονικά. Αλήθεια, ποιος θα μπορούσε να φανταστεί την ιστορία της ανθρωπότητας χωρίς βιβλία;
