«Η γρίππη στη Σκύρο»: Επανακυκλοφορεί το χρονικό του Κώστα Φαλτάιτς

Η ισπανική γρίπη στη Σκύρο καταγράφηκε από τον Κώστα Φαλτάιτς σε μια εποχή κατά την οποία γίνονταν συντονισμένες προσπάθειες από τον ευρωπαϊκό Τύπο να αποσιωπηθεί η είδηση.

Τον Απρίλιο του 1918 καταγράφηκαν τα πρώτα κρούσματα της ισπανικής γρίπης στα βρετανικά συντάγµατα που στάθµευαν στη Ρουέν και στο Βιµερέ της Γαλλίας. Η νόσος διεσπάρη μέσω της μετακίνησης των συνταγμάτων, με αποτέλεσμα σύντομα να φτάσει μέχρι τις ΗΠΑ και την Ινδία και να αφήσει πίσω της 50-100 εκατομμύρια θύματα παγκοσμίως – δεν είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός. Το πρώτο κρούσμα στην Ελλάδα καταγράφηκε το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, ενώ μέχρι το δεύτερο επιδημικό κύμα (στην Ευρώπη η πανδημία εκδηλώθηκε σε τρία κύματα), το οποίο κράτησε από τα τέλη Σεπτεμβρίου έως τον Νοέμβριο του 1918, σημειώθηκαν οι περισσότεροι θάνατοι.

Από τις περιοχές που είχαν τα περισσότερα θύματα από τον ιό ήταν η Σκύρος. Το 1919 όταν η γρίπη θέριζε το νησί και τη στιγμή που στον ελληνικό και τον ευρωπαϊκό Τύπο εν γένει γίνονταν συντονισμένες προσπάθειες να υποβιβαστεί η σημασία του θέματος, ο δημοσιογράφος Κώστας Φαλτάιτς ταξίδεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του και κατέγραψε το χρονικό της νόσου. Τα πρώτα κρούσματα σημειώθηκαν στις 27 Οκτωβρίου 1918 και σε λιγότερο από έναν μήνα χτυπήθηκαν οι μισές οικογένειες.

«H αρρώστια που πέρασε σα κακή κατάρα το 1918 πάνω απ’ όλη τη Γη, κι’ άφησε τέτοια σημάδια καταστροφής στη δική μας την Ελλάδα, στο νησί της Σκύρου έσπασε μ’ όλη τη φρικαλεότητα που ξέρουμε μόνο στους μεσαιωνικούς λοιμούς. Ήρθεν απότομα, αναπάντεχα, κ’ έφυγε με τον ίδιο τρόπο. Μέσα σε λιγότερο από ένα μήνα, όλος ο κόσμος χτυπήθηκε από την αρρώστια, και τα μισά σπίτια του τόπου ρημάξανε και χαθήκανε» σημειώνει ο Φαλτάιτς.

Στο σπάνιο αυτό ντοκουμέντο αποτυπώνεται ο τρόπος που η ασθένεια επιδρούσε στο σώμα, η απόγνωση των ανθρώπων που βρέθηκαν ξαφνικά με χιλιάδες άταφους νεκρούς, οι επιπτώσεις σε οικονομικό και ανθρωπιστικό επίπεδο και οι μάταιες προσπάθειες της τοπικής διοίκησης να λύσει το πρόβλημα. «Ο Πρόεδρος τηλεγραφούσε κάθε μέρα στην Κυβέρνηση για φάρμακα και γιατρούς, που λείπανε ολότελα από τον τόπο και η Κυβέρνηση τού στελνε για απάντηση ανόητες και εξωφρενικές οδηγίες για σύσταση επιτροπών καθαριότητας των δρόμων και των σπιτιών, την ώρα που τρεις χιλιάδες άνθρωποι πεσμένοι κάτω χαροπαλεύανε […]. Ούτε φάρμακα, ούτε γιατρός, ούτε τρόφιμα σταλθήκανε σ’ όλο τον άναμμα του κακού, έξω από ένα βαρέλλι σόδα και λίγες ένεσες κινίνο που αρπαχτήκανε και ξοδευτήκανε από την ίδια στιγμή, κι ο τόπος απόμεινεν έτσι, να χάνει τους δικούς του, να φεύγει μέσα στο σπαραγμό μιας χωρίς όνομα εγκατάλειψης, το δρόμο που δεν έχει άλλο γυρισμό».

Σχεδόν έναν αιώνα μετά την πρώτη έκδοσή του και με αφορμή την πανδημία της Covid-19, το χρονικό του Φαλτάιτς επανακυκλοφορεί από το Εθνολογικό και Λαογραφικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς από όπου και διατίθεται (www.faltaits.gr).