Η σπουδαία τραγουδίστρια Γλυκερία λίγο προτού ανέβει στη σκηνή του Παλλάς για να ερμηνεύσει τους ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας μιλάει για τη σχέση της με το τραγούδι, τη δημοσιότητα και την ανάγκη της να αναζητά τη φωτεινή πλευρά των πραγμάτων.
Για τους περισσότερους από εμάς οι ύμνοι της Εβδομάδας των Παθών έχουν συνδεθεί με δύο μεγάλες φωνές της Μεσογείου: της Γλυκερίας και της μυθικής Φαϊρούζ. Πέρα από τη θρησκευτική πίστη του καθενός, οι ύμνοι αυτοί αποτελούν σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ο συνδυασμός των προσεκτικά επιλεγμένων λέξεων που αποδίδουν το ανθρώπινο και το θείο δράμα και ο τρόπος που αυτές διαχέονται μέσα από το μουσικό μέλος δημιουργούν έργα σπάνιας αξίας. Με κεντρικό άξονα το σπαρακτικό μοιρολόι της Παναγίας αλλά και με τραγούδια της άνοιξης, η Γλυκερία θα βρεθεί τη Μεγάλη Δευτέρα στη σκηνή του Παλλάς. Στη μουσική παράσταση, που επιμελείται ο Στέλιος Φωτιάδης, θα συμμετάσχουν ο Παντελής Θαλασσινός, ο Λεωνίδας Κακούρης, ο Χάρης Μακρής και η παιδική χορωδία του Σπύρου Λάμπρου. Με αυτή την αφορμή μιλήσαμε με την τραγουδίστρια.
Ερμηνεύετε τους ύμνους της Εβδομάδας των Παθών εδώ και αρκετά χρόνια μπροστά σε κοινό. Με το πέρασμα του χρόνου τους νιώθετε διαφορετικά;
Οσο εξελισσόμαστε καθένας μας ψάχνει να βρει το πώς και το γιατί. Σίγουρα εξελίσσουμε τον εαυτό μας, αλλά βαθιά μέσα μας κρατάμε μια πίστη και αυτή είναι η παρηγοριά μας. Αυτό τον ρόλο έχουν οι συγκεκριμένες παραδόσεις. Ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να πιστεύει κάπου γιατί δεν γνωρίζει τι είναι το επέκεινα. Δεν είμαι φανατική, αλλά έχω βαθιά πίστη μέσα μου. Πιστεύω πως τίποτε δεν τελειώνει. Δεν θεωρώ πως τα πάντα σταματούν όταν παύει να υπάρχει το φθαρτό μας σώμα.
Οι συγκεκριμένοι ύμνοι έρχονται ως μνήμες που κουβαλάτε από τα παιδικά σας χρόνια στις Σέρρες;
Βεβαίως. Τους άκουγα από μικρή, καθώς ο πατέρας μου ήξερε βυζαντινή μουσική. Ετσι, έδινα προσοχή στα μελίσματα, στους ωραίους δρόμους τους βυζαντινούς που αγαπώ πάρα πολύ και σχετίζονται και με την εξέλιξη του τραγουδιού, του μικρασιάτικου και κατ’ επέκταση και του ρεμπέτικου και του λαϊκού. Τα πρώτα μου ακούσματα ήταν λοιπόν από την οικογένειά μου. Ο πατέρας μου έψελνε στο σπίτι γιατί ντρεπόταν. Από την πλευρά της μητέρας μου ο παππούς μου ήταν Kρητικός και είχε σχέση και με Μικρά Ασία. Είχα αρκετά ερεθίσματα.
Ξεκινήσατε την πορεία σας με μικρασιάτικα και λαϊκά. Αν ξεκινούσατε σήμερα τι τραγούδια θα λέγατε;
Δεν γνωρίζω. Και πραγματικά είμαι ευγνώμων που μεγάλωσα στην εποχή της Lyra και του Πατσιφά, την εποχή του καλού λαϊκού τραγουδιού, που ό,τι κάναμε γινόταν με πολλή αγάπη. Προχωρούσαμε με βάση την καρδιά και την ψυχή μας. Χαίρομαι που δεν είχαμε έναν παραγωγό που θα μας πίεζε να επιλέξουμε κάτι άλλο για να φτάσουμε στην επιτυχία. Ακολουθήσαμε και τις τάσεις κάθε εποχής, αλλά προσωπικά έχω ρεπερτόριο πολύ γενικό, δεν έχω επικεντρωθεί σε κάτι συγκεκριμένο. Κάποιες φορές αυτό μπορεί να είναι «λάθος» καλλιτεχνικά γιατί ο κόσμος μαθαίνει να ακούει έναν καλλιτέχνη σε ένα είδος. Δεν θέλω όμως να περιοριστώ. Μπορώ και θέλω να λέω όλα τα είδη του τραγουδιού γιατί καθένα έχει τη δική του αξία ό,τι κι αν αντιπροσωπεύει, όπου κι αν απευθύνεται. Και η πρόθεσή μου είναι πάντα καλή απέναντι στους ανθρώπους. Μέσα από το τραγούδι θέλω να επικοινωνήσουμε. Φεύγοντας οι άνθρωποι να έχουν πάρει κάτι, να παρηγορηθούν, να χαρούν, να καταπραΰνουν τη θλίψη τους.
Είναι αρκετά ανταγωνιστική η εποχή μας. Παρ’ όλα αυτά, είναι εμφανές ότι επιλέγετε έναν άλλο δρόμο.
Ναι, γιατί δεν με ενδιαφέρουν όλα αυτά. Δεν μου αρέσει ο ανταγωνισμός, μου αρέσει ο συναγωνισμός. Πιστεύω ότι όταν υπάρχει ταλέντο πρέπει να αναδεικνύεται, όταν υπάρχει κάποιος που έχει να πει κάτι πρέπει να ακούγεται. Εχουμε γεμίσει με ψέμα, είναι καιρός να ακουστούν οι αλήθειες. Είναι καλό ο καθένας από το μετερίζι του να προσπαθεί να είναι αληθινός, με ό,τι κι αν ασχολείται.
Πώς διατηρείτε τις ισορροπίες σας σε έναν χώρο όπου είναι εύκολο να χαθούν τα όρια;
Πιστεύω πως παίζoυν ρόλο η ειλικρίνεια, η αλήθεια και η καλή πρόθεση. Από εκεί και πέρα κάθε άνθρωπος κουβαλάει τη ζωή του και όσα έχει μάθει. Οποιος μαθαίνει νωρίς κατανοεί καλύτερα. Οσοι έχουν να μάθουν πάρα πολλά ίσως κάνουν περισσότερα λάθη. Ωστόσο, δεν μπορώ να κατηγορήσω ανθρώπους που κάνουν λάθη και μπαίνουν σε διάφορες καταστάσεις. Κι αυτό γιατί ίσως να μην έχουν καταλάβει ακόμη κάποια πράγματα. Πιστεύω ότι αξίζει να έχουμε κατανόηση, αλλιώς δεν εξελισσόμαστε, δεν φωτιζόμαστε, μένουμε σκοτεινοί.
Εχετε θητεύσει δίπλα σε πολύ μεγάλους δασκάλους, ένας από τους σημαντικότερους ήταν ο Απόστολος Καλδάρας. Πώς τον θυμάστε;
Ηταν αυστηρός δάσκαλος γιατί ήταν πάρα πολύ καλός μουσικός. Την εποχή που βγήκε ο Καλδάρας οι περισσότεροι συνθέτες και μουσικοί ήταν εμπειρικοί. Εκείνος γνώριζε μουσική και τους μουσικούς δρόμους. Θυμάμαι μάλιστα ότι τους έλεγε με τα αρχαιοελληνικά τους ονόματα και όχι με τα τουρκόφωνα. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση η επιμονή του στις λεπτομέρειες, γιατί αυτοί οι δρόμοι περνούν από κάποιες νότες που δεν μπορείς να παρακάμψεις. Αυτό ήταν μεγάλο σχολείο για μένα γιατί κι εγώ αγαπώ τη λεπτομέρεια στη μουσική, γι’ αυτό και έμαθα τα λαϊκά τραγούδια. Το λαϊκό τραγούδι δεν είναι εύκολο, είναι μεγάλη ιστορία. Αν ειπωθεί σωστά και δεν είναι κάτι επιφανειακό, περνάει κατευθείαν στο συναίσθημα. Αυτός ήταν ο Καλδάρας, αυστηρός δάσκαλος και πολύ μεγάλος συνθέτης. Και μαζί με άλλους σπουδαίους συνθέτες άφησε μεγάλη κληρονομιά. Το λαϊκό τραγούδι και το δημοτικό είναι η βάση της ελληνικής μουσικής.
Το δημοτικό τραγούδι, παρότι παραγνωρισμένο για δεκαετίες, τα τελευταία χρόνια ξαναέρχεται στην επιφάνεια μέσα από τα πανηγύρια που γεμίζουν από νέους.
Πολύ σημαντικό αυτό. Ο κόσμος επιστρέφει στις σταθερές, όπως συμβαίνει κάθε φορά που υπάρχουν προβλήματα. Πολλοί νέοι επίσης ακούν ρεμπέτικο, το βλέπεις στα ταβερνάκια όπου δύο τρία άτομα παίζουν αυτά τα τραγούδια. Είναι πολύ αισιόδοξο αυτό γιατί, βλέπετε, η ανάγκη μας μάς οδηγεί στις βάσεις μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει εξέλιξη, αλλά σήμερα οδηγούμαστε σε ένα παγκόσμιο τραγούδι, που είναι σχεδόν παντού το ίδιο. Προσωπικά δεν με αφορά τόσο. Θα πω μια σύγχρονη μπαλάντα, ένα ερωτικό τραγούδι, αλλά αυτά που γράφουν στην ψυχή του ανθρώπου είναι όσα γράφτηκαν μέσα από αληθινές ιστορίες. Και οι άνθρωποι την εποχή εκείνη έπαιζαν για ελάχιστα χρήματα, όμως έγραψαν τις ιστορίες τους, περιέγραψαν τη ζωή τους, μίλησαν για τα καταγώγια όπου ζούσαν, την απαγόρευση που υφίσταντο, τις διώξεις, τις ουσίες. Κατέγραψαν το βίωμά τους και γι’ αυτό προέκυψε αληθινό τραγούδι, με ζωή και με ψυχή.
Γράφεται σήμερα λαϊκό τραγούδι;
Με τη μορφή που γραφόταν παλιά, όχι. Υπάρχει εξέλιξη όμως. Υπάρχουν άνθρωποι που ακόμη μπορούν να γράψουν λαϊκό τραγούδι, βεβαίως προσαρμοσμένο στα ακούσματα του σήμερα. Οι μουσικοί που ξέρουν καλά τη λαϊκή μουσική και είναι και συνθέτες μπορούν. Δεν θα είναι Τσιτσάνης, δεν θα είναι Μητσάκης ή Βαμβακάρης, αλλά θα είναι σημερινό. Εχουμε συνθέτες που στη σύγχρονη εποχή έχουν γράψει καταπληκτικά λαϊκά τραγούδια, όπως ο Πολυκανδριώτης, ο Νικολόπουλος, ο Σούκας, ο Μουσαφίρης, που ήταν παρεξηγημένος μια περίοδο.
Είναι το χιπ χοπ το λαϊκό τραγούδι της νέας εποχής;
Θα μπορούσαμε να το πούμε μόνο με τον τρόπο που λέμε ότι τα μπλουζ συνδέονται με το ρεμπέτικο. Το χιπ χοπ δεν είναι πλούσιο ως μελωδία, βασίζεται κυρίως στον λόγο. Υπάρχουν μερικά χιπ χοπ κομμάτια που έχουν φοβερό λόγο, μεγάλο ενδιαφέρον. Ετσι εκφράζονται σήμερα αρκετοί νέοι οι οποίοι παράλληλα ακούν και ρεμπέτικο.
Είστε πολλά χρόνια ζευγάρι στη ζωή και συνεργάτες με τον Στέλιο Φωτιάδη. Ηταν πάντα εύκολη η συμπόρευση;
Στο ίδιο αντικείμενο τόσα χρόνια, είμαστε ήρωες νομίζω. Ο Στέλιος είναι πολύ ταλαντούχος συνθέτης. Κάναμε πάρα πολλά πράγματα μαζί, πολλά τραγούδια και επιτυχίες. Αφοσιώθηκε πολύ σε μένα. Με στήριξε και με στηρίζει μέχρι σήμερα. Δεν ξέρω αν χωρίς τη βοήθειά του θα μπορούσα να έχω κατακτήσει ό,τι κι αν έχω κατακτήσει. Γεννήθηκα με το δώρο αυτό, γιατί περί δώρου πρόκειται, αλλά όλα θέλουν τον τρόπο τους. Προσωπικά δεν έχω τρόπο, είμαι άνθρωπος της καθημερινότητας, δεν είμαι των ΜΜΕ, δεν είμαι του φαίνεσθαι. Είμαι νοικοκυρά, το λέω με την καλή έννοια. Μου αρέσει να κάθομαι στο σπίτι μου. Δεν θέλω να σκορπιέμαι, προτιμώ να βλέπω τα εγγονάκια μου, να διαβάζω. Δεν με νοιάζει πόσο ψηλά θα φτάσω ή πόσο χαμηλά θα πέσω ή πού θα είμαι στο τέλος. Με ενδιαφέρει αυτό που θα κάνω να έχει ουσία και να ζω αληθινά. Δεν θέλω ψεύτικη ζωή.
Τι είναι αυτό που σας ανησυχεί όταν σκέφτεστε το μέλλον;
Αν κοιτάξουμε τι συμβαίνει γύρω μας και με όσα μαθαίνουμε πλέον από το διαδίκτυο, νιώθουμε ότι ζούμε μια φρίκη. Ο κόσμος περνάει από σαράντα κύματα, πάντα έτσι γινόταν. Ωστόσο, τα καλά πράγματα συμβαίνουν και θα εξακολουθήσουν να συμβαίνουν. Αρκεί να έχουμε ανοιχτά τα μάτια μας, την ψυχή και την καρδιά μας. Αλλάζουν οι καταστάσεις, αλλάζει το σκοτεινό – μου αρέσει να βλέπω τα πράγματα και λίγο μεταφυσικά. Πιστεύω πάντως ότι ο άνθρωπος θα εξελιχθεί πάρα πολύ. Κι αυτό γιατί αποτελεί κομμάτι του δημιουργού του, αυτής της φοβερής ενέργειας. Δεν ξέρω τι είναι ο δημιουργός, πάντως δεν τον αντιλαμβάνομαι σαν έναν παππούλη με γένια. Πιστεύω πως είναι η τεράστια δύναμη της φύσης κι αυτό είναι κάτι πνευματικό. Ο άνθρωπος εξελίσσει την πνευματικότητά του, αλλάζει και έχει ανάγκη να φύγει από τα σκοτεινά. Πιστεύω στους φωτεινούς ανθρώπους.
ΙΝFO
Θέατρο Παλλάς, Δευτέρα 14 Απριλίου, στις 20.30
