Τι μπορεί να οδηγήσει μια γυναίκα στο φόνο; Μπορεί μια κόρη να κατανοήσει και να συγχωρέσει τη μάνα της για το φόνο του πατέρα της;
Αυτά είναι τα ερωτήματα στα οποία προσπαθεί να απαντήσει η συγγραφέας Rona Munro στο έργο της το «Ατσάλι» σε σκηνοθεσία της Νάντιας Φώσκολου με την Γιασεμί Κηλαηδόνη στον ρόλο της μάνας. Μιλήσαμε μαζί της για την παράσταση και τα θέματα που θίγει, τις γυναικοκτονίες και την έμφυλη βία, την ακρίβεια στην κοινωνία και την απώλεια του Λουκιανού Κηλαηδόνη.
Το «Ατσάλι» της Rona Munro επιστρέφει για δεύτερη χρονιά στο θέατρο. Πόσο επίκαιρα είναι τα ζητήματα που θίγει η παράσταση σε μία εποχή που το γυναικείο ζήτημα αναδύεται όλο και περισσότερο στον δημόσιο λόγο;
Το έργο είναι εξαιρετικά επίκαιρο για όλους τους λόγους που αναφέρατε αλλά και γιατί βγάζει στο φως το ζήτημα της βίας που ενυπάρχει στις ενδοοικογενειακές σχέσεις και που συχνά είναι αθέατη. Η συγγραφέας κάνει μια τολμηρή ανάλυση για την γυναικεία βία και τα στερεότυπά της.
Τι σας γοήτευσε στο θέμα του έργου, αλλά και στη γραφή; Υπάρχουν ταυτίσεις και συνδέσεις με όλα όσα βιώνουν οι γυναίκες σήμερα;
Με γοήτευσε το γεγονός ότι το ‘’Ατσάλι’’ είναι ένα έργο με ποικίλες πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις που παράγονται στο σωφρονιστικό σύστημα και τις φυλακές και κυρίως το γεγονός ότι διερευνά τη σχέση μάνας –κόρης μέσα από το πρίσμα της διαβρωτικής φύσης του
ποινικού συστήματος. Η γραφή της Munro αποφεύγει την ‘’πολιτική ορθότητα’’ και τις δογματικές δηλώσεις. Ζώντας σε μια εποχή όπου οι οικονομικές συνθήκες πιέζουν και συνθλίβουν τις ανθρώπινες σχέσεις, οι γυναίκες είναι τα πιο εύκολα θύματα. Πάνω τους ξεσπά η ανδρική βία σε όλες τις μορφές της. Από τον σύζυγο, τον πατέρα και τον εργοδότη.
Στο «Ατσάλι» μία γυναίκα σκοτώνει τον άνδρα της και συναντάει την κόρη της δέκα χρόνια μετά μέσα στη φυλακή. Τι μπορεί να οδηγήσει μία γυναίκα στον φόνο;
Η γυναίκα είναι πάντα υποχρεωμένη, μας λέει η Munro, να παίζει έναν ρόλο, να έχει «γυναικείο» κίνητρο σε ό,τι διαπράττει. Κι όταν μια γυναίκα προβαίνει σε μια καθαρά αντικοινωνική ενέργεια, όπως το έγκλημα, το πρώτο που η κοινωνία σκέφτεται είναι πως δεν μπορεί να είναι πια τόσο γυναίκα.
Η παράσταση θίγει και το ζήτημα του εγκλεισμού, τους νόμους και τις συνθήκες της φυλακής. Με ποιον τρόπο το έργο προσεγγίζει αυτό το θέμα και ποιες είναι οι δικές σας σκέψεις;
Το ενδιαφέρον στο έργο είναι ότι δεν ασχολείται μόνο με την ψυχολογία και τα συναισθήματα της ισοβίτισσας Φέη, αλλά προσεγγίζει και την ψυχολογία των σωφρονιστικών υπαλλήλων.
Η συγγραφέας ενδιαφέρεται και για την άσκηση εξουσίας σε προσωπικό επίπεδο.
Θεωρώ ότι το σωφρονιστικό σύστημα στην Ελλάδα παραμένει τιμωρητικό, άδικο και ανεπαρκές.
Τι αλλάζει κατά τη γνώμη σας στο θέατρο μετά την εποχή του #MeToo; Υπήρξε δικαίωση για τα θύματα;
Το θετικό είναι ότι για πρώτη φορά μιλήσαμε ανοιχτά για θέματα τα οποία βασάνιζαν το χώρο μας διαχρονικά και κανείς δεν τολμούσε να τα αγγίξει. Οι ουσιαστικές αλλαγές θέλουν ακόμα χρόνο για να φανεί αν έχουν πραγματικά συντελεστεί. Μόνο εφόσον υπάρξει η οριστική δικαίωση των θυμάτων θα μπορούμε να μιλάμε για ένα νέο τοπίο στο χώρο του ελληνικού θεάτρου.
Η φετινή θεατρική σεζόν ξεκινάει με τη βαριά σκιά της ακρίβειας. Τι πιστεύετε για την περίοδο που διανύουμε σήμερα;
Όσον αφορά το θέατρο αυτό κινδυνεύει να είναι πια ‘’είδος πολυτελείας’’ για τον μέσο θεατή, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με τον κίνδυνο της φτωχοποίησης. Είναι μια δύσκολη και σκοτεινή περίοδος για την κοινωνία και διαφέρει από αντίστοιχες περιόδους στο παρελθόν γιατί η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και ηθική.
Ποιες αναμνήσεις σας συντροφεύουν πιο έντονα από τον πατέρα σας Λουκιανό Κηλαηδόνη; Πώς συμφιλιώνεται – αν συμφιλιωθεί ποτέ κανείς – με την απώλεια;
Με την απώλεια δεν συμφιλιώνεται νομίζω κανείς ποτέ, απλώς μαθαίνει να ζει με αυτή και
να την διαχειρίζεται. Μου λείπουν αφάνταστα οι ώρες που κουβεντιάζαμε με τον Λουκιανό και όλα όσα είχε να μου πει. Καταφεύγω πολύ συχνά στα λόγια του και μεγαλώνοντας ταυτίζομαι μαζί του όλο και περισσότερο!
Έχετε διανύσει μία πορεία δύο δεκαετιών στο θέατρο. Ποια είναι για εσάς η μαγεία του και ποια είναι τα υλικά με τα οποία επιδιώκετε να πορεύεστε μέσα στα χρόνια;
Το θέατρο για μένα είναι μια διαρκής συνάντηση. Είναι η συνύπαρξη ζωών, ιδεών, εμπειριών που αποτυπώνεται μέσα σε μια παράσταση. Υπήρξα πολύ τυχερή στις συναντήσεις μου αυτά τα 22 χρόνια και εύχομαι να διατηρήσω και στο μέλλον τον ενθουσιασμό και την περιέργεια που είχα όταν πρωτοξεκίνησα.
Ποια φράση του έργου θα μείνει βαθιά χαραγμένη στο μυαλό σας;
Είναι πολλές οι φράσεις που αγαπώ από το κείμενο, ξεχωρίζω μία που λέει κάποια στιγμή η ηρωίδα που ενσαρκώνω στην κόρη της:
’‘’ Κανείς δεν μπορεί να σε πληγώσει όσο εκείνος που αγαπάς.
Μας οδηγεί όλους στην τρέλα και καταλήγουμε να πληγώνουμε τον ίδιο μας τον εαυτό.’’
INFO:
Θέατρο «Μεταξουργείο», Ακαδήμου 14, Μεταξουργείο, τηλ.: 210 5234382
Κάθε Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 19:00 μέχρι 8 Ιανουαρίου
Προπώληση: https://bit.ly/3qGx2bd
