Η οικονομία της Γερμανίας αναμένεται να μπει σε ύφεση αυτό το έτος και η κοινωνία τον χειμώνα αναμένεται να αντιδράσει. Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), το ακροδεξιό κόμμα με διασυνδέσεις με νεοναζιστικές οργανώσεις, προσβλέπει στην αναμενόμενη οικονομική δυσπραγία για να αποκομίσει πολιτικά οφέλη. Η σκληρή στάση του Βερολίνου απέναντι στην Κίνα δίνει λαβή στο AfD να αλλάξει την προηγούμενη επικριτική του στάση απέναντι στο Πεκίνο για να επωφεληθεί πολιτικά. Το φαινομενικά αφύσικο αυτό φλερτ, μεταξύ δηλαδή μιας ξένης χώρας και ενός εθνικιστικού –μεταξύ άλλων– κόμματος υπογραμμίζεται από το γεγονός ότι η Κίνα ξεπερνά τη Γερμανία σε οικονομικούς τομείς μέσα στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην τοπική οικονομία στις περιοχές της Γερμανίας που έχει τα μεγαλύτερα εκλογικά κέρδη…
«Ματάκια» στο Πεκίνο
Το AfD βλέπει με καλό μάτι την οικονομία της Κίνας ως γεωπολιτικό αντίβαρο στη νοούμενη ως εξάρτηση της Γερμανίας από τις ΗΠΑ. Θεωρεί τις ΗΠΑ ιμπεριαλιστικό παράγοντα, τα συμφέροντα του οποίου δεν ευθυγραμμίζονται με εκείνα της Γερμανίας. Σε αυτό το μήκος κύματος, δεν είναι τυχαίο που ενστερνίστηκε την πρόσφατη δήλωση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος ξάφνιασε το δυτικό στρατόπεδο λέγοντας ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να εμπλακεί σε «κρίσεις που δεν είναι δικές μας», αναφερόμενος στη διαμάχη του Πεκίνου με την Ταϊβάν. Ωστόσο δεν πάει πολύς καιρός που το AfD τηρούσε έντονα επικριτική στάση απέναντι στην Κίνα. Πριν από μόλις μερικούς μήνες το ακροδεξιό κόμμα προέτρεπε να αφαιρεθεί η ιδιότητα της αναδυόμενης οικονομίας από την Κίνα, καταδίκασε την κινεζική κατασκοπία στα γερμανικά πανεπιστήμια και απαίτησε να απαγορευτεί η επέκταση της κινεζικής εταιρείας Cosco στο λιμάνι του Αμβούργου. Τι έφερε όμως αυτή την κωλοτούμπα;
Καιροσκοπισμός
H αυξανόμενα σκληρή στάση της Γερμανίας απέναντι στην Κίνα επικρίνεται από το AfD, καθώς από τη μια πλευρά θεωρεί την εξωτερική πολιτική που βασίζεται στον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων οικονομικά λανθασμένη για ένα κράτος που υποτίθεται στηρίζεται στις εξαγωγές του. Από την άλλη, η πολιτισμική θεώρηση των πραγμάτων από το ακροδεξιό κόμμα δεν το ωθεί να αποστρέφεται την αυταρχικότητα του κινεζικού μοντέλου διακυβέρνησης, που καταπιέζει εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες (όπως οι Ουιγούροι στη Σιντζιάνγκ), ενώ απορρίπτει τις… ευαισθησίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα ως κουλτούρα του συρμού και πολυτέλεια.
Αλλωστε οι περιοχές στις οποίες το AfD καταγράφει τα μεγαλύτερα οφέλη του είναι στην αποβιομηχανοποιημένη και… ριγμένη στη μοιρασιά της ενοποίησης Ανατολική Γερμανία, όπου ο περισσότερος πληθυσμός είναι ευεπίφορος στην ξενοφοβική και λαϊκιστική ρητορική, μιας και ανησυχεί για την εύρεση φτηνής κατοικίας, τον υψηλό πληθωρισμό και την οικονομική υποβάθμιση. Ενας εκ των επικεφαλής του κόμματος, ο Τίνο Χρούπαλα, έγραψε στο Facebook στις 12 Απριλίου ότι «πολιτικές που επικεντρώνουν στις κοινές αξίες είναι εναντίον των συμφερόντων των πολιτών μας», αφού στερούν από τους Γερμανούς τα φτηνά καύσιμα της Ρωσίας και τα φτηνά προϊόντα τεχνολογίας της Κίνας. Ομως πόσο βοηθάει τη Γερμανία στην πραγματικότητα η στενότερη συνεργασία με την Κίνα;
Παράδοξα ομοσπονδιακά
Το Γερμανικό Οικονομικό Ινστιτούτο (IW Institut) με έδρα την Κολονία έδειξε σε πρόσφατη μελέτη του ότι από το 2020 μέχρι το 2022 η Κίνα αύξησε το μερίδιο των εξαγωγών της προς την ΕΕ σε πληθώρα οικονομικών τομέων. Ο τομέας στον οποίο αύξησε περισσότερο το μερίδιό της ήταν τα βιομηχανικά προϊόντα, στον οποίο η Γερμανία μέχρι πρότινος κυριαρχούσε. Το μερίδιο της Γερμανίας στον συγκεκριμένο τομέα μειώνεται σταθερά από το 2005, ενώ η ανταγωνιστικότητα της Κίνας οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι τα προϊόντα της είναι βαριά επιχορηγούμενα από το κράτος, μιας και το σύστημα του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού της ασιατικής χώρας επιτρέπει την πρακτική αυτή, η οποία έχει δεχτεί έντονη κριτική από τη νεοφιλελεύθερη Δύση. Ετσι, γίνεται πλήρως κατανοητή η ταξική στόχευση της ξενοφοβικής ρητορικής του ακροδεξιού μορφώματος, αφού παρατηρούμε το –κατ’ επίφαση, ουσιαστικά– παράδοξο ένα εθνικιστικό κόμμα να μιλά υπέρ ενός ανταγωνιστή της οικονομίας της χώρας του…
Παράδοξα και τοπικά
Η παραδοξότητα δεν τελειώνει εδώ όμως. Η πρόσφατη εκλογική επιτυχία του AfD να εκλέξει δήμαρχο σημειώθηκε στο ομόσπονδο κρατίδιο της Σαξονίας-Ανχαλτ. Η περιοχή φημιζόταν για την παραγωγή ημιαγωγών (ηλεκτρονικά τσιπ) από την εποχή της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Ο ταϊβανέζικος κολοσσός παραγωγής τσιπ TSMC ανακοίνωσε στις αρχές Αυγούστου ότι σκοπεύει να ανοίξει εργοστάσιο στη Δρέσδη της Σαξονίας. Το εργοστάσιο παραγωγής ημιαγωγών, που θα κοστίσει στην εταιρεία 3,5 δισ. ευρώ, θα λάβει επιπλέον χρηματοδότηση ύψους 5 δισ. ευρώ από τη γερμανική κυβέρνηση, στο πλαίσιο της δημιουργίας μιας ισχυρής –και ανεξάρτητης από την Κίνα– βιομηχανίας παραγωγής ημιαγωγών, επονομαζόμενης «Silicon Saxony» («Σαξονία του Πυριτίου» σε ελεύθερη μετάφραση, εμφανώς επηρεασμένη από τη Silicon Valley στις ΗΠΑ). Η αυξανόμενη επιρροή του AfD στην περιοχή και το φλερτ του με την Κίνα μπορεί να βάλουν σε κίνδυνο την επένδυση της ταϊβανέζικης TSMC. Παράλληλα, η ξενοφοβική ρητορική μπορεί να αναγκάσει τη γερμανική κυβέρνηση να σκληρύνει ακόμη περισσότερο τη στάση της απέναντι στους μετανάστες, από τους οποίους η περιοχή αντλεί εργατικό δυναμικό.
