Σε µια χώρα που γερνάει η ροή προς τη σύνταξη επηρεάζει την οικονοµία, καθώς όσοι φεύγουν δεν αντικαθίστανται
Το… ποτάµι των συνταξιοδοτήσεων δεν γυρίζει πίσω και ειδικά στον δηµόσιο τοµέα αφήνει µαύρες τρύπες στις ήδη υπολειτουργούσες λόγω των µνηµονιακών πολιτικών υπηρεσίες. Πρόκειται για τη φυγή των baby boomers από την εργασία. Είναι µια ροή που πλέον πήρε διάσταση όπου φύγει φύγει µετά το 2020 και έκτοτε µετράµε πάνω από 200.000 συνταξιοδοτήσεις κατ’ έτος. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 30% των συνταξιοδοτήσεων αφορά πρόωρη συνταξιοδότηση, το οποίο σηµαίνει ότι ακόµη και στο καθεστώς ακραίας αισχροκέρδειας που έχει εγκαθιδρυθεί στη χώρα από τα µέσα του 2021 οι µεγάλοι σε ηλικία εργαζόµενοι επιλέγουν τη συνταξιοδότηση έστω κι αν δεν επαρκεί το εισόδηµα για τη διαβίωσή τους. Αν κάποιος αθροίσει όλους όσοι αποχώρησαν από την εργασία τους µέσα στην τρέχουσα δεκαετία, θα διαπιστώσει ότι αγγίζουν τις 800.000.
Σε µια Ελλάδα που γηράσκει αυτή η ροή προς τη σύνταξη αφήνει µαύρο αποτύπωµα στην οικονοµία, καθώς όσοι φεύγουν δεν αντικαθίστανται µε άλλους εµπειρότερους. Αυτό προέκυψε κατά την περασµένη µνηµονιακή δεκαετία (2010-19) λόγω της φυγής εκατοντάδων χιλιάδων έµπειρων µισθωτών στο εξωτερικό (εκτιµάται περισσότεροι από 600.000), οι οποίοι προτίµησαν την ξενιτιά από το ξεχαρβάλωµα της ποιότητας ζωής λόγω της µισθολογικής καθίζησης. Ετσι προκύπτει ένα τεράστιο κενό µεταξύ των πείρας εκείνων που συνταξιοδοτούνται και της απειρίας όσων νέων σε ηλικία καλούνται να αναλάβουν τις κενές θέσεις, καθότι οι ενδιάµεσες ηλικίες έχουν φύγει στο εξωτερικό.
Πέραν αυτών, επιβαρύνονται τα µέγιστα τα οικονοµικά του ΕΦΚΑ δεδοµένου ότι καταβάλλει όλο και περισσότερες συντάξεις, ενώ την ίδια στιγµή οι θέσεις των αποχωρούντων καταλαµβάνονται ειδικά στον ιδιωτικό τοµέα από εργαζοµένους µε καταφανώς χαµηλότερο µισθό – πολλές φορές γίνεται και αντικατάσταση θέσεων πλήρους µε µερικής απασχόλησης. Είναι προφανής η επιβάρυνση των οικονοµικών, δεδοµένου ότι τα ασφάλιστρα που καταβάλλουν ο εργοδότης και ο εργαζόµενος εξέρχονται ποσοστιαία επί τη βάσει του ύψους του µισθού.
∆ιπλασιάζεται ο ρυθµός συνταξιοδότησης
Οταν γηράσκει ο πληθυσµός ασθµαίνει η αγορά εργασίας. Τούτο είναι σαφές αν λάβουµε υπόψη την παραγωγικότητα ενός νεότερου όσο και τη δυσκολία προσαρµογής στις νέες τεχνολογίες ενός παλιότερου. Βέβαια το χάσµα γεφυρώνεται αν κάποιος προσθέσει στο µείγµα την πείρα. Οµως εδώ εισέρχεται η βούληση του παλαιότερου. Πρόκειται για το όνειρο της σύνταξης που συµµερίζεται σχεδόν το σύνολο του εργατικού δυναµικού της Ελλάδας.
Οποιος λοιπόν έχει δικαίωµα συνταξιοδότησης το εξασκεί. Μπορεί τον Αύγουστο του 2015 στο πλαίσιο του τρίτου µνηµονίου να πάγωσαν οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις διά των ετήσιων επιµηκύνσεων των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, ωστόσο αυτό που επιτεύχθηκε τότε ήταν µια µικρή παράταση χρόνου. Ολες οι προβολές έδειχναν τότε ότι το πρόβληµα µαζικής εξόδου προς τη συνταξιοδότηση απλώς µετατέθηκε για επτά έτη αργότερα. Αυτό λοιπόν που θα έσκαγε ως «έκρηξη συνταξιοδοτήσεων» την επταετία 2016-22 µετατέθηκε για την επταετία 2022-29.
Αυτό συµβαίνει διότι ωρίµασαν τα συνταξιοδοτικά δικαιώµατα εκείνων που έχουν ονοµαστεί baby boomers, όσων δηλαδή γεννήθηκαν δηλαδή ανάµεσα στα έτη 1960-65. Ηταν τότε που η Ελλάδα εξερχόταν τελευταία από τον υπόλοιπο δυτικό κόσµο από τις πληγές του Β΄ Παγκόσµιου Πολέµου και του Εµφυλίου που ακολούθησε. Σε αυτή την πενταετία σηµειώθηκε στην Ελλάδα έκρηξη γεννήσεων (εξού και baby boomers). Είναι χαρακτηριστικό ότι εκείνο το διάστηµα οι κατ’ έτος γεννήσεις ξεπερνούσαν τις 170.000, όταν εντός της τρέχουσας δεκαετίας δεν ξεπερνούν τις 90.000. Ολοι αυτοί που γεννήθηκαν τότε όταν ενηλικιώθηκαν στελέχωσαν την αγορά εργασίας σε ιδιωτικό και δηµόσιο τοµέα και πλέον ύστερα από 40 χρόνια ήρθε η ώρα της συνταξιοδότησης.
Αυτό το γεγονός σε συνδυασµό κυρίαρχα µε το τι συµβαίνει στην αγορά εργασίας από τις νεοφιλελεύθερες επεµβάσεις από το 2019 –επικινδυνότητα στα ύψη, ελαχιστοποίηση των ελέγχων που συνεπικουρούν την έκρηξη της υποδηλωµένης εργασίας, µείωση του εισοδήµατος ειδικά µέσα από το ελαστικό οκτάωρο που καθιερώθηκε το 2021 και γεννά δωρεάν υπερωρίες κ.λπ.– αλλά και το όνειρο της συνταξιοδότησης που διακατέχει γενεές εργαζοµένων φέρνουν διπλασιασµό των αιτήσεων συνταξιοδότησης σε σχέση µε την προηγούµενη δεκαετία.
Μείωση του πέναλτι στην εργασία συνταξιούχων
Είναι τέτοιες οι συνθήκες στην ελληνική αγορά εργασίας που όσοι εξέρχονται δεν αντέχουν να εργαστούν περαιτέρω. Αυτό αποδεικνύεται από τους ελάχιστους συνταξιούχους που εργάζονταν µε το προηγούµενο καθεστώς (είχε καθιερωθεί πέναλτι 30%). Με τον νόµο Κατρούγκαλου (4387/2016) είχε θεσπιστεί ποινή µείωσης 60% επί του συντάξιµου µισθού οριζόντια για όλους, ανεξάρτητα από τις ηµέρες απασχόλησης. Αυτό σήµαινε ότι ακόµη και µία ηµέρα απασχόλησης επέφερε µείωση κατά 60%. Κατόπιν το 2020 και ενόψει της έκρηξης των συνταξιοδοτήσεων µε τον νόµο Βρούτση (4073/2020) παρέµεινε το ίδιο καθεστώς, δηλαδή µείωση ακόµη και για µία ηµέρα απασχόλησης τον µήνα, πλην όµως το ποσοστό µειώθηκε στο 30% επί του συντάξιµου µισθού.
Οπως προκύπτει από τα αρχεία του ΕΦΚΑ, παρά τη µείωση από το 60% στο 30%, αυτοί που εργάζονται ενώ λαµβάνουν σύνταξη είναι µόλις 50.000 σε σύνολο 2,45 εκατ. συνταξιούχων (ποσοστιαία µόλις το 2%). Πλέον ισχύει ο ν. 5078/23 για το καθεστώς απασχόλησης των συνταξιούχων. Με βάση το νέο καθεστώς καταργείται το 30% επί της σύνταξης και θεσµοθετείται εισφορά 10% επί του µισθού.
Η κυβερνητική προσδοκία είναι αφενός να αυξηθούν οι συνταξιούχοι που εργάζονται, αφετέρου να γεφυρωθεί το χάσµα εµπειρίας. Ωστόσο και δεδοµένου ότι πρόκειται για πρόσφατο µέτρο, ουδείς γνωρίζει αν θα µεγεθυνθεί η συγκεκριµένη κατηγορία, δεδοµένης και της παγίδας τριπλής φορολόγησης προς αντικατάσταση του πέναλτι του 30% που έχει στήσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Διαβάστε επίσης: Πάµε ολοταχώς για σύνταξη στα 70
Σύνταξη-φιλοδώρημα στους μη μισθωτούς με χρέη στον ΕΦΚΑ
Στους δρόμους ξανά οι συνταξιούχοι – Οργή για τα «ψίχουλα» της κυβέρνησης Μητσοτάκη
Στα 72 από τα 67 το όριο ηλικίας για σύνταξη