Πριν από δύο εβδομάδες έφτασαν στην Ελλάδα τα 6 δικινητήρια γαλλικά μαχητικά αεροσκάφη Rafale στο πλαίσιο της συμφωνίας με τη γαλλική κυβέρνηση. Η άφιξη προκάλεσε ντελίριο ενθουσιασμού στην κυβέρνηση Μητσοτάκη αλλά και στο σύνολο σχεδόν του φιλοκυβερνητικού Τύπου. Τα αποθεωτικά δημοσιεύματα έδιναν και έπαιρναν. Η ΝΔ έφτασε μάλιστα στο σημείο να φτιάξει και σποτ που ανήρτησε στον λογαριασμό του κόμματος στα social media. Πράγματι η αγορά των Rafale είναι μία θετική κίνηση στο κομμάτι των γεωπολιτικών ισορροπιών. Όμως και σε αυτή την περίπτωση επικράτησε η υπερβολή, σε ότι αφορά η απόκτηση των Rafale στο το Αιγαίο, στις σχέσεις της Ελλάδος με την Τουρκία και τη γενικότερη ισχύ της Ελλάδος στην περιοχή. Θέλω να πω ότι η γεωπολιτική όπως και η διπλωματία είναι σύνθετες εξισώσεις. Απαιτούνται σχεδιασμοί και στρατηγικές μακροπρόθεσμου χαρακτήρα για να πετύχει κανείς τα καλύτερα δυνατά εφικτά αποτελέσματα. Δεν είναι τόσο απλό όπως θέλησαν να το παρουσιάσουν τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ. Η αγορά κάποιων μαχητικών σίγουρα αποτελεί ένα ακόμη «όπλο στη φαρέτρα» αλλά όχι ικανό ώστε να αλλάξει από μόνο του ισορροπίες. Και σε αυτή την περίπτωση επικράτησε μια επικοινωνιακή υπερβολή, σαν αυτές που μας έχει συνηθίσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Προς επίρρωσιν όλων αυτών, θα θυμίσω μία ιστορία από τη χούντα του Ιωαννίδη. Όταν γράφτηκε μία από τις πιο μελανές σελίδες στην νεότερη ιστορία με την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο και τα γνωστά αποτελέσματα. Η βιβλιογραφία που περιγράφει τα ιστορικά πλέον αυτά γεγονότα είναι εκτενής και εύκολα προσβάσιμη σε όποιον ενδιαφέρεται να ενημερωθεί. Θα σταθώ όμως σε ένα βιβλίο που διάβασα πρόσφατα του δημοσιογράφου και διευθυντή της Καθημερινής Αλέξη Παπαχελά με τίτλο: «Ένα σκοτεινό δωμάτιο” για την επταετία 1967-1974».
Το ντελίριο ενθουσιασμού της χούντας με τα F4
Tον Απρίλιο του 1974 η χούντα κυβερνούσε ακόμη την Ελλάδα. Ο ταξίαρχος Ιωαννίδης, είχε ανατρέψει τον δικτάτορα Παπαδόπουλο και μονοπωλούσε την εξουσία. Στρατιωτικός, με επαφές με κατώτερα κλιμάκια τη CIA και όχι ιδιαίτερα ικανός όπως αποδείχτηκε, ζούσε ένα πρωτοφανές κύμα ευφορίας. Την περίοδο εκείνη, έρευνες στο Αιγαίο έδειχναν ότι υπήρχαν πετρέλαια. τα οποία πιθανώς η χώρα μας θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί. Ο Ιωαννίδης βέβαια, αρκετά χαμηλών δυνατοτήτων και τυφλωμένος από το εθνικιστικό του παραλήρημα αδυνατούσε να αντιληφθεί ότι ακόμη και να υπήρχαν πετρέλαια, δεν θα μπορούσε ποτέ η μικρή Ελλάδα να τα εκμεταλλευτεί από μόνη της.
Επίσης ο Ιωαννίδης, σχεδίαζε ένα μεγάλο εξοπλιστικό πρόγραμμα το οποίο συμπεριλάμβανε την αγορά 40 γαλλικών αεροσκαφών MIRAGE. Κατά τον Αλέξη Παπαχελά, ήταν μία «σαφή προσπάθεια του Ιωαννίδη» να δώσει ένα μήνυμα στους Αμερικανούς. Η τότε κυβέρνηση Ανδρουτσοπούλου είχε υπογράψει, λίγους μήνες πριν. συμφωνίες ύψους άνω των δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων για την προμήθεια MIRAGE, 60 αεροσκαφών βομβαρδιστικών Α-7 και 12 μεταγωγικών αεροσκαφών c 130.
Τον Απρίλιο του 1974 έφτασαν στην Ελλάδα τα πρώτα αεροσκάφη τύπου Φάντομ (F4). H άφιξη τους προκάλεσε κύμα «ευφορίας», επειδή ήταν αρκετά προηγμένα για την εποχή τους και η Ελλάδα αποκτούσε πλεονέκτημα σε σχέση με την Τουρκία. Ο Τύπος της εποχής αφιέρωσε «διθυραμβικά πρωτοσέλιδα», όπως έγινε και τώρα με τα γαλλικά Rafale.
Όπως γράφει ο Παπαχελάς, «η απόκτηση των F4 έπεισε τον Ιωαννίδη ότι η Ελλάδα είχε πλέον στη διάθεσή της ένα υπερόπλο σε σχέση με την Τουρκία, το οποίο για πρώτη φορά θα της έδινε τη δυνατότητα να μπορεί να επέμβει στην Κύπρο».
Η «μαύρη» σελίδα στην Κύπρο
Τελικά δύο μήνες μετά γράφτηκε μία από τις πιο «μαύρες» σελίδες στην ιστορία μας. Ο Ιωαννίδης ανέτρεψε το Μακάριο και η Τουρκία βρήκε αφορμή να εισβάλλει στην Κύπρο, σχεδόν ανενόχλητη. Ο ενθουσιασμός του Ιωαννίδη αποδείχτηκε καταστροφικός. Ο «αόρατος δικτάτωρ» δεν μπορούσε να αντιληφθεί ότι η γεωπολιτική και η διπλωματία είναι πολύ πιο σύνθετες εξισώσεις.
Προς Θεού δεν συγκρίνω την κυβέρνηση Μητσοτάκη, ούτε με τη Χούντα ούτε και τον πρωθυπουργό με τον Ιωαννίδη. Γράφω όλα αυτά γιατί καλό είναι να υπάρχει αυτοσυγκράτηση και ρεαλισμός και όχι ψευδαισθήσεις. Η ιστορία διδάσκει και καλό είναι η κοινωνία να θυμάται και να μην… πλανάται.
