Ο νέος κορονοϊός Covid-19 που εμφανίστηκε στα τέλη του 2019 στην Κίνα έχει προκαλέσει πανδημία με 40 εκατομμύρια κρούσματα μέχρι σήμερα και πολλές χιλιάδες νεκρούς σε όλο τον πλανήτη.
Η πανδημία εκδηλώθηκε μέσω ενός οξέος συνδρόμου της αναπνευστικής οδού [severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2)], είχε προκαλέσει lockdowns σε πολλές χώρες τον περασμένο Μάρτιο και αυτή η προσέγγιση ακολουθείται και σήμερα. Η επίδραση του ιού στην υγεία αλλά και στις οικονομικές δραστηριότητες είναι ιδιαίτερα σοβαρή. Η αντιμετώπιση της πανδημίας είναι εξαιρετικής σοβαρότητας και επείγουσα. Τα lockdowns όμως φέρνουν αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική μας υγεία, άρα δεν μπορούν να εκληφθούν ως πανάκεια.
Παράλληλα, όλες οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες συμμετέχουν σε έναν αγώνα δρόμου για την ανακάλυψη εμβολίου κατά του ιού. Τα αποτελέσματα των δοκιμών μέχρι σήμερα είναι τουλάχιστον αμφιλεγόμενα! Είναι αξιοσημείωτο ότι το 90-95% των νεκρών από Covid-19 έχουν υποκείμενες ασθένειες (underlying diseases). Γιατί να γίνεται όμως αυτό;
Η φλεγμονή σχετίζεται με μια πλειάδα περιβαλλοντικών, γενετικών και διατροφικών παραγόντων. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να εμποδίσουν ή να επιταχύνουν τη θνησιμότητα. Από τις προηγούμενες δεκαετίες με την ανάπτυξη της βιομηχανίας και της τεχνολογίας έχουμε καλύτερα τρόφιμα και φάρμακα, τα οποία είναι προσβάσιμα σε μεγάλη μερίδα του πληθυσμού. Με αυτή την ανάπτυξη το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί σημαντικά, αλλά παράλληλα έχουν αυξηθεί και οι μη μεταδοτικές ασθένειες (ΜΜΑ), ειδικά ο καρκίνος και οι καρδιαγγειακές παθήσεις (cardiovascular diseases, CVDs).
Βιώσιμη ανάπτυξη
Παράλληλα με την τεχνολογική ανάπτυξη έχει αυξηθεί και η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα, του αέρα που αναπνέουμε και των οικοσυστημάτων με τοξικές ενώσεις όπως διοξίνες και βαρέα μέταλλα. Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι πλέον το ζητούμενο στις αναπτυγμένες χώρες, μιας και σήμερα η τροφή παράγεται με τρόπο μη βιώσιμο. Αυτός ο μη βιώσιμος τρόπος προκαλεί μόλυνση (με μικροοργανισμούς) και ρύπανση (με χημικές ενώσεις) στον αέρα που αναπνέουμε και στο νερό που χρησιμοποιεί η βιομηχανία τροφίμων, με αποτελέσματα νέοι διατροφικοί κίνδυνοι να έχουν εμφανιστεί στην τροφική αλυσίδα. Αντί λοιπόν να έχουμε μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής χωρίς ασθένειες, παρατηρείται το φαινόμενο να έχουμε νέους ανθρώπους οι οποίοι πάσχουν από νέες επιθετικές μορφές καρκίνου και άλλων ΜΜΑ.
Ας σκεφτούμε το ζήτημα της ασθένειας και της υγείας ως δυναμική ισορροπία. Συνήθως αυτή η ισορροπία είναι προς την κατεύθυνση της υγείας. Υπό την επήρεια όμως διάφορων παραγόντων η ισορροπία αυτή μπορεί να διαταραχτεί και να μετατοπιστεί προς την κατεύθυνση της ασθένειας. Είναι χρήσιμο να θυμόμαστε αυτήν τη δυναμική ισορροπία μεταξύ υγείας και ασθένειας σε περιπτώσεις κακής διατροφής, μη ισορροπημένου τρόπου διαβίωσης ή ιικών ασθενειών όπως η γρίπη και η Covid-19.
Σύμφωνα με τη δική μας προσέγγιση, οι ασθένειες είναι πολύπλοκες βιοχημικές διαδικασίες που καταλύονται από εξωτερικούς παράγοντες και/ή από λανθάνουσες βιοχημικές και κυτταρικές διαδικασίες. Αυτές οι διαδικασίες μπορεί να επιταχυνθούν από εξωτερικούς ή εσωτερικούς παράγοντες και να οδηγήσουν σε διαταραχές της καλής κυτταρικής λειτουργίας, βλάβη κάποιων ιστών ή ακόμη και κυτταρικό θάνατο. Σε περίπτωση μακράς κυτταρικής δυσλειτουργίας οι ιστοί και τα όργανα επηρεάζονται, εμφανίζεται μια πλειάδα συμπτωμάτων και αυτό λέγεται χρόνια φλεγμονή.
Στην περίπτωση της Covid-19 ο ιός σκοτώνει προκαλώντας οξεία φλεγμονή σε έναν άνθρωπο που ήδη πάσχει από χρόνια φλεγμονή και μία τουλάχιστον ΜΜΑ. Σχηματικά είναι σαν να έχουμε ένα γεμάτο ποτήρι και ο ιός με την προσβολή του προσθέτει λίγες σταγόνες και ξεχυλίζει το ποτήρι.
Αντιφλεγμονώδη τρόφιμα
Τα αντιφλεγμονώδη τρόφιμα είναι αυτά που καταπολεμούν τη χρόνια (συστημική) φλεγμονή. Τρόφιμα όπως τα φρούτα και τα λαχανικά, το ελαιόλαδο, οι ελιές, τα γαλακτοκομικά, οι ξηροί καρποί, το τσάι, τα θαλασσινά, τα ψάρια δεν πρέπει να λείπουν από το τραπέζι μας. Ο λόγος είναι απλός: αυτά τα τρόφιμα μειώνουν τη φλεγμονή, καταπολεμούν τις ΜΜΑ και είναι η καλύτερη ασπίδα μας κατά του ιού. Πρέπει να ξαναθυμηθούμε αυτήν τη διατροφή αλλά παράλληλα να ασκούμαστε (ήπια) τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα. Καλό είναι επίσης να θυμηθούμε τους εννέα παράγοντες που βοηθούν στη μακροημέρευση χωρίς ασθένειες, όπως έχουν βρεθεί στις λεγόμενες μπλε ζώνες (https://www.bchd.org/power-9principles). Ονομαστικά είναι: φυσική άσκηση, να έχουμε σκοπό στη ζωή μας, να χαλαρώνουμε, να τρώμε μέχρι να νιώσουμε κατά 80% πλήρεις, να τρώμε πολλά φρούτα και λαχανικά, κρασί στις 5 μμ, να ανήκουμε σε μια κοινότητα, να έχουμε πίστη και να βάζουμε σε βασική προτεραιότητα τους ανθρώπους που αγαπάμε. Αλλά για τις μπλε ζώνες θα μιλήσουμε πιο αναλυτικά σε επόμενο άρθρο.
