Η Φιόρη Ζαφειροπούλου είναι συγγραφέας, ακτιβίστρια, ακαδημαϊκή ερευνήτρια και παγκόσμια ομιλήτρια στην καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων στη βιομηχανία της μόδας και στην ενδυνάμωση γυναικών θυμάτων εμπορίας και γυναικών σε κίνδυνο εκμετάλλευσης. Στο μυθιστόρημά της «Η άχρονη παραλία» περιγράφει τον τρόπο που συνδέεται η ζωή μιας γυναίκας του ευρωπαϊκού Νότου με εκείνες γυναικών που προέρχονται από χώρες των Βαλκανίων και της Αφρικής, με αφορμή το πέρασμα ενός κυκλώματος τράφικινγκ από τα ελληνικά παράλια. Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου, η συγγραφέας απαντά στο Ερωτηματολόγιο του Docville.
Πού γεννηθήκατε και πού μεγαλώσατε;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα, δίπλα στη θάλασσα. Δεν το εκτιμούσα τότε γιατί ήμουν μακριά από τους φίλους μου που έμεναν στα βόρεια προάστια των Αθηνών. Τώρα καταλαβαίνω τον μπαμπά μου που ήθελε να βλέπει τη θάλασσα, έχει μια ευεργετική ενέργεια πάνω σου. Δεν μπορώ να την εγκαταλείψω πια. Σε όσες χώρες έχω ζήσει αναζητώ πάντα το υδάτινο στοιχείο για να προσανατολιστώ και να νιώσω την ύπαρξη μιας αφετηρίας.
Όταν ακούτε τη λέξη σπίτι τι σας έρχεται στο μυαλό;
Το σπίτι για εμένα δεν είναι κτίσματα, ούτε τόπος. Ταξιδεύαμε πολύ με την οικογένεια μου και είχαμε συνεχή εναλλαγή σκηνικών. Ήμασταν πάντα με μεγάλα σχήματα παρέας. Το σπίτι μας ήταν ανοιχτό, φίλοι δικοί μας και των γονιών μας μπαινόβγαιναν, άλλοι διανυκτέρευαν. Ο μπαμπάς μου τις Κυριακές τα πρωινά έκανε φάρσες σε φίλους του. Υπήρχε πολύ γέλιο, ανεμελιά και εξερεύνηση. Υπήρχε ενδυνάμωση, αγάπη και ελευθερία.
Μια ανάμνηση από τα παιδικά σας χρόνια.
Πολλές ευχάριστες αναμνήσεις, τόσο στο σχολείο μου όσο και με την οικογένεια μου. Εμείς ζούσαμε στο κόσμο των παιδιών και οι μεγάλοι στον δικό τους, χωρίς να ενοχλεί ή να εμποδίζει ο ένας την απόλαυση του άλλου.
Πότε ήταν η πρώτη φορά που βυθιστήκατε σε ένα βιβλίο;
Από πάντα διάβαζα βιβλία. Στο δημοτικό θυμάμαι να δανείζομαι μυθιστορήματα από την βιβλιοθήκη του Σχολείου μου, μέχρι να τελειώσω το σχολείο είχα διαβάσει όλους τους κλασικούς μεγάλους συγγραφείς. Τα καλοκαίρια θυμάμαι να βυθίζομαι στις εξερευνήσεις των 5 λαγωνικών και να ταυτίζομαι μαζί τους. Θυμάμαι τον «Μάγκα», τα «Ψάθινα Καπέλα»…
Ποιος ήταν ο άνθρωπος που σας μύησε στο διάβασμα;
Η μαμά μου, μας διάβαζε από όταν ήμασταν βρέφη βιβλία. Θυμάμαι τη μυθολογία, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Μας πήγαινε σε παιδικά θέατρα. Η πρώτη νταντά που θυμάμαι στα πέντε μου ήταν φοιτήτρια της Νομικής, μας μάθαινε τραγούδια και μας διάβαζε βιβλία. Ο πατέρας μου μας μιλούσε για ιστορία και ποίηση. Έκανα πολλές αναλύσεις ποίησης με τον μπαμπά μου.
Τι σας ώθησε στη συγγραφή;
Λένε ότι έγραφα ποιήματα από πολύ μικρούλα και τα αφιέρωνα στους γονείς μου και τις γιαγιάδες μου. Δεν θα ξεχάσω όμως πως ένιωσα όταν ο νονός και θείος μας έφερε δώρο -εμένα και της ξαδέρφης μου- από μια επαγγελματική γραφομηχανή. Πρέπει να ήμουν τότε οκτώ εννιά χρόνων. Άνοιξα το μεγάλο μαύρο βαλιτσάκι, την απίθωσα στο γραφείο μου και ξεκίνησα να δακτυλογραφώ το πρώτο μου μυθιστόρημα. Τη θυμάμαι ακόμη αυτή την αίσθηση και τον ήχο των πλήκτρων.
Η συγγραφή είναι τρόπος ζωής;
Είναι διέξοδος ζωής, είναι απόλαυση, δημιουργία. Είναι ίαση της ψυχής καθώς αδειάζει τα βάρη της και ταξίδι του πνεύματος καθώς βυθίζεται στη μυθοπλασία. Μπαίνεις σε μια ροή όταν γράφεις, ξεχνάς χρόνο και τόπο. Συνδέεσαι με έννοιες και αλήθειες που δεν είχες ανακαλύψει, τουλάχιστον όχι τόσο συνειδητά.
Η ζωή του συγγραφέα είναι μοναχική;
Πόσο μοναχική μπορεί να είναι η παρέα με όλο τον κόσμο που ανοίγεται μέσα σου; Η συγγραφή της «Άχρονης παραλίας» έγινε παράλληλα με τα επαγγελματικά μου ταξίδια. Αρχικά ξέκλεψα κάποιες μέρες για να τριγυρίσω στη Ρώμη αγκαλιά με το λάπτοπ μου. Οι χαρακτήρες μου γεννήθηκαν στα Aperitivo στην αιώνια αρχαία πόλη, παρέα με Vino Rosso Montepulciano στη Via Dei Condotti. Αγίου Βαλεντίνου βρέθηκα στο Παρίσι, μπήκα με θράσος μόνη μου στο Hotel Costes κρατώντας παραμάσχαλα το λάπτοπ μου και επιβεβαίωσα στους έκπληκτους concierge ότι ήμουν μόνη μου. Μετά το φαγητό μου ενέδωσα σε ένα ολόκληρο truffle camembert μαζί με ένα μπουκάλι κόκκινο Boulogne, όπως ενέδωσα στη γοητεία του χαρακτήρα του Mr. Smith. Δεν υπήρχε πιο μεθυστική παρέα για να περάσω την ημέρα του Έρωτα. Η επόμενη ευκαιρία ήρθε σύντομα, με έφερε η δουλειά μου στο Πράτο οδηγώντας με χωρίς δεύτερη σκέψη για λίγες μέρες στη γειτονική Φλωρεντία.
Από τη Φλωρεντία πέταξα για το Λονδίνο με τη δουλειά μου, εκεί στις λονδρέζικες pub μαζί με υπέροχα Ben Cookies και Brownies έζησα στιγμές με τους φίλους της ηρωίδας μου της Αρτέμιδας. Τα αεροπλάνα, πάντα δίπλα στο παράθυρο, και τα αεροδρόμια στις transit πτήσεις μου αποδείχτηκαν ειδυλλιακά σημεία καμπής της ιστορίας μου. Εκεί πάνω από τα σύννεφα, δίπλα σε συνταξιδιώτες μπόρεσα να ελευθερωθώ από κάθε άλλη σκέψη και να απολαμβάνω τις ανατροπές παρέα με το κόκκινο κρασί που σέρβιραν οι αεροσυνοδοί και τις λιχουδιές που έβγαζα από τη τσάντα μου. Σε μια τέτοια στιγμή συνταξίδεψα με τον επικίνδυνο Άγγελο.
Το τελευταίο μου ταξίδι καλοκαίρι και πάλι, στη Σαρδηνία μου επέτρεψε να κινηθώ στις άγριες ομορφιές του Παλέρμο σε μια μεγάλη στάση transit. Εκεί μέσα από το φόβο που ένιωσα στα στενά δρομάκια οδηγήθηκα στη κατανυκτική Santa Maria dell’ Ammiraglio προσευχόμενη για τη σωτηρία του Mamadou που τυχαία συνάντησα στα πρόσωπα των φτωχών μεταναστών και κατοίκων του Παλέρμο. Το τέλος του συγγραφικού αυτού οδοιπορικού με βρήκε στο Μικρό Λιβάδι με τις Λεμονιές σε ένα κήπο της Βουλιαγμένης να ολοκληρώνω ένα υπέροχο ταξίδι, ίσως ό,τι πιο ευχάριστο έχω βιώσει μέχρι σήμερα.
Υπάρχουν ιδανικές συνθήκες για τη συγγραφή ενός βιβλίου;
Η συγγραφή είναι μια εσωτερική ανάγκη που σε καίει να εκφραστείς. Αν δεν τα βγάλεις θα καείς. Δεν υπάρχουν ιδανικές συνθήκες, μόνο αφορμές.
Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε όταν ολοκληρώσατε την «Άχρονη παραλία»;
Ήταν 28η Οκτωβρίου του 2019 στο Μικρό Λιβάδι με τις Λεμονιές σε ένα κήπο της Βουλιαγμένης ένιωσα ότι ολοκληρώθηκε αυτό το έργο, ό,τι άλλο είχα να πω θα το έλεγα στο επόμενο. Έβαλα τελεία και ένα μήνα μετά ξεκίνησα το επόμενο, συνεχίζοντας την ιστορία των χαρακτήρων μου.
Νιώσατε ποτέ φόβο έκθεσης;
Καθώς η ιστορία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα ανησύχησα πολύ για την έκθεση της αλήθειας. Πώς θα βοηθήσεις όμως να έρθει η αλλαγή αν δεν ρισκάρεις την έκθεση εαυτού;
Συγγραφικό μπλοκάρισμα. Σας έχει τύχει;
Παλιότερα ναι, αποδείχτηκε πως δεν ήμουν έτοιμη τότε. Δεν είχαν μεστώσει τα γεγονότα μέσα μου και δεν ήταν έτοιμα για να εκφραστούν. Όλα έχουν το χρόνο τους και θέλει αποδοχή αυτής της ροής.
Ποιοι συγγραφείς έχουν «γράψει» μέσα σας;
Οι μεγαλύτερες μου επιρροές είναι από τον Καβάφη, τον Καζαντζάκη και τους αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους, όπως ο Αριστοτέλης.
Το ποτήρι είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο;
Ήταν ανέκαθεν γεμάτο, κάποιες φορές υπερχειλίζει και πρέπει να αδειάσω λίγο για να δημιουργήσω χώρο. Ανήκω στους ανθρώπους που όπως και αν κοιμηθούν, το επόμενο πρωινό ξυπνάνε με την αισιοδοξία του νέου ξεκινήματος.
Βασίζεστε στην καλοσύνη των ξένων;
Βιώνω τον κόσμο σαν μια πηγή καλού. Πιστεύω ότι υπάρχει φως γύρω μας, το σκοτάδι και η κακία είναι απλά σκιές τις οποίες δεν έχουμε φωτίσει ακόμη με το βλέμμα και την αγάπη μας. Έχω γνωρίσει πολλή κακία, προδοσίες και παραβιάσεις, τελικά κατάλαβα ότι ήταν μαθήματα για εμένα να μάθω να αναγνωρίζω τα αγκάθια στον δρόμο και ευκαιρίες για να μεταβώ σε υψηλότερες πίστες αυτοεπίγνωσης. Δεν εστιάζω στα άσχημα και τα ξεχνάω πολύ εύκολα. Όποτε συμβούν πάλι με εκπλήσσουν σαν να συμβαίνουν πρώτη φορά.
Κάθε στιγμή νιώθω ευγνώμων για τους ανθρώπους που με στηρίζουν και με βοηθάνε στην εκπλήρωση των οραμάτων μου για έναν καλύτερο κόσμο. Μόνη μου δεν θα είχα καταφέρει τίποτα. Κάθε μέρα νέοι άνθρωποι καταφθάνουν για να μας βοηθήσουν με τα ταλέντα τους και το μεράκι τους και τον ενθουσιασμό τους στο να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο αύριο.
Η κόλαση είναι οι άλλοι;
Δεν υπάρχει κόλαση, είναι απλά σκιές. Υπάρχει μόνο πηγή φωτός. Παντού πέρα από το σκοτάδι υπάρχει φως. Οι άνθρωποι έχουν τις δικές τους μάχες να δώσουν για την εξέλιξη της ψυχής τους. Έχουν το λίγο και τις ήττες τους να αποδεχτούν. Δεν είναι όλοι για όλους και δεν είναι όλες οι στιγμές κατάλληλες. Αφήνεις τους ανθρώπους να προσπεράσουν για να έρθουν οι άλλοι που είναι συντονισμένοι μαζί σου και με τη πορεία ζωής σου.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης εκτιμάτε ιδιαιτέρως;
Την ευγένεια και τη χαρά. Ερωτεύομαι τα ταλέντα στους ανθρώπους και τις ευφυείς ψυχές. Την ικανότητα της προσφοράς αγάπης και αλληλεγγύης. Τον ενθουσιασμό και τη δημιουργικότητα.
Τι ρόλο παίζει η φιλία στη ζωή σας;
Τον σημαντικότερο, οι φίλοι είναι η ευρύτερη οικογένεια μας, ο υποστηρικτικός μηχανισμός μας. Οι φίλοι είναι σύντροφοι και σύμμαχοι ζωής. Από τα έξι μου δημιούργησα ένα πλέγμα φίλων δίπλα μου που είναι μέχρι σήμερα η οικογένεια μου.
Είναι σημαντικός για εσάς ο έρωτας;
Ο έρωτας είναι η ισχυρότερη ενέργεια ζωής και χαράς που μπορεί να νιώσει κανείς. Ο έρωτας σε απογειώνει στα υψηλότερα high που μπορείς να φτάσεις. Το ζητούμενο φυσικά είναι να τον κρατήσεις για πάντα ζωντανό και όχι να πέσεις στα τάρταρα. Θέλει πολύ δουλειά αυτό, αλλά πιστεύω πως είναι εφικτό και είναι ένας στόχος ζωής από τον οποίο δεν θα έπρεπε οι άνθρωποι να παραιτούνται.
Τι είναι ευτυχία;
Η αριστοτελικά ολιστική ευτυχία. Είναι ο μεγαλύτερος και σημαντικότερος στόχος του ανθρώπου. Η «Άχρονη παραλία» μας μιλάει για την κατάκτηση της ολιστικής ευτυχίας και του έρωτα.
Η ομορφιά μπορεί να σώσει τον κόσμο;
Η αισθητική είναι μέρος της ολιστικής ευτυχίας. Η αισθητική υπάρχει στις αξίες μας, στους τρόπους μας, στα πιστεύω μας. Στην ψυχή και το σώμα μας, στον χώρο δίπλα μας. Είναι πολύ σημαντικό στοιχείο της ευτυχίας η αισθητική.
Πώς σκέφτεστε τον εαυτό σας σε δέκα χρόνια;
Ευτυχισμένο, χαρούμενο, ολοκληρωμένο ζώντας σε έναν καλύτερο κόσμο με περισσότερους ενδυναμωμένους και συνειδητούς ανθρώπους γύρω μου με αγάπη και ειρήνη. Να έχει μάθει νέα πράγματα, να έχει εξερευνήσει νέες κορφές, να έχει ταξιδέψει σε νέους τόπου και να έχει συνδεθεί με φωτισμένους χαρούμενους δημιουργικούς ανθρώπους.
Είστε ικανοποιημένη με όσα έχετε καταφέρει μέχρι σήμερα;
Νιώθω ευγνώμων που μπορώ να απολαμβάνω την ύπαρξη και ζητώ δύναμη και διαύγεια να μπορώ να συνεχίζω το έργο μου. Νιώθω ευγνώμων που κάθε μέρα δουλεύω τον εαυτό μου, με παρατηρώ και προσπαθώ να με εξελίσσω. Αναλαμβάνω την ευθύνη σε ότι μου συμβαίνει, ειδικά στις αρρώστιες και στις προδοσίες. Δουλεύω την αυτοΐαση και την έλξη του επιθυμητού.
Info
Το μυθιστόρημα «Η άχρονη παραλία» της Φιόρης Ζαφειροπούλου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κάκτος.