Επικεφαλής των «πιο ευτυχισμένων χωρών του κόσμου», η Φινλανδία δυσκολεύεται ωστόσο να προσελκύσει ξένους εργαζόμενους για να ανακουφίσει τη δημογραφική κρίση της και αντιμετωπίζει μια έλλειψη εργατικού δυναμικού που είναι από τις πιο σημαντικές στην Ευρώπη.
«Σήμερα είναι ευρέως παραδεκτό ότι χρειαζόμαστε έναν εντυπωσιακό αριθμό ανθρώπων», εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Σάκου Τιχβεράινεν, ο οποίος στρατολογεί προσωπικό για το πρακτορείο Talented Solutions «για να βοηθήσει να καλυφθούν τα κόστη της γενιάς που γερνάει».
Αν και οι περισσότερες δυτικές χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με μια ασταθή δημογραφία, λίγες απ’ αυτές αισθάνονται τον αντίκτυπό της όσο η Φινλανδία.
Η σκανδιναβική αυτή χώρα αριθμεί ήδη 4 ανθρώπους άνω των 65 ετών για κάθε 10 ανθρώπους σε ηλικία εργασίας και η αναλογία αυτή πρόκειται να αυξηθεί σε έναν για δύο έως το 2030, κάτι που την τοποθετεί μπροστά απ’ όλες τις χώρες του κόσμου με εξαίρεση την Ιαπωνία.
Σύμφωνα με το Ελσίνκι, αυτή η σκανδιναβική χώρα των 5,5 εκατομμυρίων κατοίκων θα έχει ανάγκη ένα θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο 20.000 έως 30.000 ανθρώπων κάθε χρονιά –το διπλάσιο απ’ ό,τι σήμερα– για να διατηρήσει σε άριστο επίπεδο τις δημόσιες υπηρεσίες της και τη φροντίδα των ηλικιωμένων, καλύπτοντας παράλληλα το επικείμενο έλλειμμα στις συντάξεις.
Έπειτα από χρόνια αδράνειας, οι επιχειρήσεις και η κυβέρνηση «βρίσκονται τώρα στο σημείο που η πλάστιγγα θα γείρει και αναγνωρίζουν το πρόβλημα», εκτιμά ο Τσαρλς Μάθις.
Αρμόδιος για την έρευνα σχετικά με την εκπαίδευση και τη μετανάστευση στην Ακαδημία της Φινλανδίας, είναι ένας από τους ειδικούς τους οποίους συμβουλεύεται το κυβερνητικό πρόγραμμα «Talent Boost» (Προώθηση Ταλέντων), που εδώ και τέσσερα χρόνια έχει στόχο να καταστήσει τη χώρα πιο ελκυστική μέσα στον κόσμο, εν μέρει χάρη σε μια σειρά τοπικών προγραμμάτων στρατολόγησης εργατικού δυναμικού.
Μεταξύ των εργαζομένων στους οποίους στοχεύει η Φινλανδία, περιλαμβάνονται ισπανοί επαγγελματίες της υγείας, σλοβάκοι μεταλλουργοί, ειδικοί στην πληροφορική, καθώς και ρώσοι, ινδοί ή φιλιππινέζοι ειδικοί σε θέματα που αφορούν τη θάλασσα.
«Πρόβλημα νοοτροπίας»
Στα χαρτιά, η Φινλανδία, πρωτοπόρος της ισότητας μεταξύ των φύλων, είναι ένας ονειρεμένος προορισμός με τις λειτουργικές δημόσιες υπηρεσίες της, το χαμηλό επίπεδο της εγκληματικότητας και των ανισοτήτων, και όλα αυτά να συνδυάζονται με μια αυξημένη εμπιστοσύνη στις αρχές.
Όμως εκτός από την περίπλοκη γλώσσα της και το σκληρό κλίμα της, η σκανδιναβική χώρα πάσχει επίσης παραδόξως από το γεγονός ότι η πρόσβαση στην αγορά εργασίας είναι συχνά δύσκολη για τους ξένους, κάτι που μεταφράζεται στην αναχώρηση πολλών μεταναστών έπειτα από μερικούς μήνες.
Παρά το γεγονός ότι είχε χρόνια πείρας στον τομέα της επινόησης ψηφιακών προϊόντων, ο Άχμεντ (το όνομά του έχει αλλάξει) λέει πως, όταν έφτασε στη Φινλανδία, οι έρευνές του ήταν μάταιες.
«Δεν υπήρξε ποτέ έλλειψη θέσεων εργασίας, απλώς ένα πρόβλημα νοοτροπίας», εκτιμά αυτός ο 42χρονος Βρετανός που, στη διάρκεια των ερευνών του στη Φινλανδία, δέχθηκε προσφορές για δουλειά στη Νορβηγία, το Κατάρ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία.
Τελικά αποφάσισε να κάνει κάθε εβδομάδα το δρομολόγιο ανάμεσα στο Ελσίνκι και το Ντίσελντορφ, όπου βρήκε δουλειά.
Όσο για την άκρα δεξιά του Κόμματος των Φινλανδών, αυτή κέρδισε σημαντικά σε επιρροή εδώ και δέκα χρόνια και κατέχει πλέον μια έδρα στις πέντε στο κοινοβούλιο, όπου φρενάρει όσο της είναι δυνατόν τα ζητήματα της μετανάστευσης.
Διευκόλυνση της διαδικασίας
Για τον Σάκου Τιχβεράινεν, το άνοιγμα βελτιώνεται, σύμφωνα με μερικές ενδείξεις.
«Όταν η έλλειψη προσωπικού γίνεται τόσο σημαντική, βλέπουμε επιχειρήσεις να αναζητούν άλλες λύσεις», λέει επικαλούμενος την περίπτωση ενός τεχνολογικού εργαστηρίου που επεκτεινόταν και κατάφερε να προσλάβει περίπου 2.000 ανθρώπους μέσα σε έξι μήνες αφού άλλαξε τη γλώσσα εργασίας στην αγγλική.
Ωστόσο, προσθέτει, «μεγάλος αριθμός φινλανδικών επιχειρήσεων και οργανισμών είναι πολύ προσκολλημένοι στην απαίτηση για χρήση της φινλανδικής, και μάλιστα με ευχέρεια».
Αντιμέτωποι με τη μεγαλύτερη έλλειψη εξειδικευμένων εργαζομένων από χώρες του ΟΟΣΑ, ορισμένες φινλανδικές νεοφυείς επιχειρήσεις αποφάσισαν να συνεργαστούν για να προσλάβουν ξένους, εξηγεί ο Σον Ρούντεν της επιχείρησης παράδοσης γευμάτων Wolt
Όσο για τον δήμαρχο του Ελσίνκι, τον Γιαν Βαπααβουόρι, αυτός κινητοποίησε μεγάλα γραφεία επικοινωνίας για να βελτιώσει τη γοητεία που ασκεί η πόλη του και τη φήμη της.
Μολονότι η προσέλκυση εργένηδων δεν παρουσιάζει μεγάλο πρόβλημα, η προσέλκυση ζευγαριών και οικογενειών είναι δύσκολη επειδή «οι σύζυγοι έχουν πάντα τεράστιο πρόβλημα να βρουν μια ικανοποιητική απασχόληση», εξηγεί.
Όμως ο δήμαρχος εκφράζει την αισιοδοξία του, έχοντας τις ελπίδες του στη μετανάστευση από την Ασία και στις νέες επαγγελματικές προτεραιότητες της εποχής μετά τον κορονοϊό.
«Σιγουριά, λειτουργικότητα, αξιοπιστία, προβλεψιμότητα»: τα δυνατά σημεία του Ελσίνκι είναι «αξίες που έγιναν πιο σημαντικές» με την πανδημία, εκτιμά.