Το εμβληματικό έργο του Τζορτζ Όργουελ κυκλοφορεί σε μετάφραση του Ανδρέα Παππά από τις εκδόσεις Πατάκη.
«Αν μπορούσε να δώσει μια εικόνα του μέλλοντος, θα παρουσίαζε μια κοινωνία ζώων που θα είχαν απαλλαγεί από τη φοβία της πείνας και του βούρδουλα, που θα ήταν όλα ίσα, που θα δούλευε το καθένα κατά τις δυνάμεις του, όπου τα δυνατά θα προστάτευαν τα αδύνατα… Αντί για όλ’ αυτά –χωρίς καν να βρίσκει για ποιο λόγο– έφτασαν στο σημείο να μην τολμούν να πουν τη γνώμη τους, να βλέπουν άγρια σκυλιά να περιφέρονται απειλητικά παντού και τους συντρόφους τους να κομματιάζονται αφού πρώτα ομολογούσαν φοβερά κρίματα».
Τα ζώα μιας φάρμας αντιδρούν στην κακομεταχείριση και προχωρούν σε κατάληψη του αγροκτήματος, σχεδιάζουν να δημιουργήσουν έναν παράδεισο δικαιοσύνης, προόδου και ισότητας. Έτσι ξεκινά η διασημότερη πολιτική αλληγορία του 20ού αιώνα η οποία περιγράφει την ιστορία μιας επανάστασης ενάντια στην τυραννία, που πήγε στραβά — και οδήγησε σε ένα άθλιο και τρομακτικό ολοκληρωτικό καθεστώς.
Η Φάρμα των ζώων διαβάστηκε ως σχόλιο για τη σταλινική Σοβιετική Ένωση και παραμένει επίκαιρη: μια διεισδυτική σάτιρα για την εξουσία που διαφθείρει και για τις απολυταρχικές πρακτικές.
«Στη Φάρμα η καταπίεση και ο αυταρχισμός, ο ηγεμονισμός και το ολοκληρωτικό στοιχείο γίνονται μυθοπλαστικά είδωλα του εαυτού τους. Ο μεταπολεμικός κόσμος, αναζητώντας μια νέα ηθική, καθώς και νέους κώδικες πολιτικής συνεννόησης, είχε ανάγκη από μια μυθοπλασία που να αμφισβητεί το αναπόδραστο της καταπίεσης ως στοιχείου της ιστορικής εξέλιξης.
Η διαχρονική επιρροή και απήχηση της Φάρμας των ζώων οφείλεται προφανώς και σε αυτό τον λόγο… Η ιστορία που αφηγείται ο Όργουελ δεν αντανακλά μόνον την πολιτική οξυδέρκεια του συγγραφέα, είναι και μια από τις θεμελιώδεις αλληγορίες του καιρού μας».
Μάλκολμ Μπράντμπερυ
(από την εισαγωγή της έκδοσης)
«Αν η ελευθερία έχει κάποιο νόημα, αυτό είναι να μπορεί κάποιος να λέει στους πολίτες ό,τι δε θέλουν να ακούσουν».
Τζορτζ Όργουελ. «Η ελευθερία του Τύπου», 1943
(από το επίμετρο της έκδοσης)
«Επιχείρησα να αναλύσω τη θεωρία του Μαρξ από τη σκοπιά… των ζώων. Με αυτή τη σκέψη ως αφετηρία, δεν ήταν πλέον δύσκολο να επεξεργαστώ την ιστορία».
Τζορτζ Όργουελ, «Πρόλογος για την ουκρανική έκδοση», 1947
(από το επίμετρο της έκδοσης)
Ο Τζορτζ Όργουελ (1903-1950), ψευδώνυμο του Eric Arthur Blair, γεννήθηκε στις Βρετανικές Ινδίες, στη δημόσια διοίκηση των οποίων εργαζόταν ο πατέρας του. Στη νηπιακή του ηλικία η οικογένειά του επέστρεψε στην Αγγλία. Το 1917 έγινε δεκτός με υποτροφία στο Κολέγιο Ίτον. Από το 1922 υπηρέτησε στην Αυτοκρατορική Αστυνομία Ινδιών στη Βιρμανία, από όπου εμπνεύστηκε το πρώτο του μυθιστόρημα, Μέρες της Μπούρμα (1934).
Έξι χρόνια μετά αποφάσισε να παραιτηθεί από την αποικιακή αστυνομία και να γίνει συγγραφέας. Ακολούθησαν χρόνια ανέχειας, με περιστασιακές δουλειές, στο Παρίσι και στο Λονδίνο, που του έδωσαν το υλικό για το έργο του Οι άθλιοι του Παρισιού και του Λονδίνου (1933). Πολέμησε στο πλευρό των Δημοκρατικών στον ισπανικό εμφύλιο και τραυματίστηκε· οι εμπειρίες του περιγράφονται στο Φόρος τιμής στην Καταλονία (1938). Με την έκρηξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου εργάστηκε στην Ινδική Υπηρεσία του BBC, από όπου αποχώρησε το 1943 και άρχισε να γράφει στην εφημερίδα Tribune.
Το 1944 ολοκλήρωσε την πολιτική αλληγορία H φάρμα των ζώων, βιβλίο που τον έκανε διάσημο. Το 1949 εκδόθηκε το τελευταίο του έργο, 1984 (Εκδόσεις Πατάκη, 2021, μτφρ. Ανδρέας Παππάς), κορυφαία ίσως στιγμή του συγγραφέα.
Ο Όργουελ πέθανε τον Ιανουάριο του 1950 σε νοσοκομείο του Λονδίνου, όπου νοσηλευόταν με φυματίωση. Εκτός από το λογοτεχνικό, αξιόλογο υπήρξε επίσης το δοκιμιακό έργο του, που περιλαμβάνει κείμενα πολιτικής, κοινωνικής και λογοτεχνικής κριτικής. Επιλογή από αυτά τα κείμενα, με τίτλο Για τον εθνικισμό και άλλα δοκίμια, κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Πατάκη (2015, μτφρ.: Ανδρέας Παππάς).
«Τη Φάρμα των ζώων, προτού γίνει παγκόσμιο μπεστ σέλερ, την απέρριψαν πέντε εκδότες στη Μεγάλη Βρετανία και είκοσι στην Αμερική… Όμως, με το βιβλίο αυτό απέκτησε ο Όργουελ τη φήμη του. Ο Γουίλσον στον New Yorker τον συνέκρινε με τον Βολταίρο και τον Σουίφτ. Ο Γκράχαμ Γκριν εκτίμησε τη γενναιότητά του, θεωρώντας τη Φάρμα ως μια δυναμική δήλωση εν καιρώ πολέμου.
Ο Σπένσερ Μπράουν είπε: “Κανείς άλλος συγγραφέας δε μας έδειξε τόσο καθαρά την τραγωδία της ζωής μας”. H Φάρμα των ζώων, όπως και το 1984, παραμένει σημαντικό βιβλίο καθώς εισερχόμαστε σε έναν ψηφιοποιημένο κόσμο όπου η μετα-οργουελιανή “εικονική πραγματικότητα” θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως άλλος ένας τρόπος περιορισμού της ελευθερίας».
Χάρολντ Μπλουμ
