Αν κανείς παρατηρήσει ψύχραιμα την εποχή, θα διαπιστώσει πως στις μέρες μας ο κόσμος είναι βυθισμένος σε χρόνο μηδενικό, σε έναν παρακμιακό κι αγωνιώδη εφιάλτη που θα μπορούσε με μεγάλη ευκολία να περιγράψει την αβεβαιότητα για το αύριο τού δυτικού πολιτισμού.
Documento19 Apr 2020Του Κώστα Θερμογιάννη
Στα τέλη του προηγούμενου αιώνα και στις αρχές του παρόντος ο άνθρωπος παρέδωσε την ταυτότητα, τα συναισθήματα και τις αγωνίες του σε έναν κόσμο στηριγμένο στην αυταπάτη πως η αχαλίνωτη κατανάλωση θα γέμιζε την ψυχή και τις μέρες του με νόημα. Το σύστημα της οικονομίας έσπευσε να συνδράμει στην ψευδαίσθησή του δημιουργώντας τα εργαλεία εκείνα που θα έκαναν το τέχνασμα επιτυχημένο για όλους. Δημιούργησε το δέντρο της παγκοσμιοποίησης το οποίο άνθισε κι έδωσε καρπούς κι ονειρεμένα κέρδη. Σμίλεψε αθόρυβα και με μέθοδο τα όνειρά μας – μόνο που δεν σταμάτησε εκεί αλλά έγινε εργαλείο επιβολής πολιτικής σε ολόκληρο τον πλανήτη! Σήμερα όμως, λόγω της πανδημίας, κινδυνεύει με βαθιά ύφεση που είναι ικανή να παρασύρει τους πάντες στην καταστροφή, γι’ αυτό ήδη οι ισχυροί του κόσμου σχεδιάζουν την ανάκαμψη της οικονομίας και, κυρίως, την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η διχασμένη Ευρώπη με τον επιβαλλόμενο οικονομικό μεσαίωνα τής Γερμανίας, η αφωνία των ΗΠΑ που μοιάζουν αδύναμες πια να διαδραματίσουν τον ηγετικό τους ρόλο και το σινικό παρασκήνιο της παραπληροφόρησης που όμως μοιράζει δωρεάν μάσκες και υγειονομικό υλικό σε πληττόμενες χώρες –ποιος ξέρει με τι ανταλλάγματα– συνθέτουν την πολιτική εικόνα της εποχής. Η Ιστορία στις μέρες μας γράφεται σε δύο σελίδες: στη μια είναι η προσπάθεια της επιστήμης να φρενάρει την επιδημία και στην άλλη ο αγώνας επικυριαρχίας στον δυτικό κόσμο μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Στο φόντο, για ακόμη μια φορά δυστυχώς, η αδύναμη Ευρώπη που ενεργεί σπασμωδικά, με τις χώρες-μέλη της να ακολουθούν ξεχωριστές και μοναχικές πορείες. Ο μεγάλος κίνδυνος για τους πολίτες είναι αδιαμφισβήτητα ο κορονοϊός. Ο μεγαλύτερος όμως ίσως να είναι
οι ανεπαρκείς πολιτικές στην ΕΕ που δεν αντιλαμβάνονται ότι η νέα μέρα που ξημερώνει θα φέρει μαζί της το τέλος των συσχετισμών, των ισορροπιών και της παγκοσμιοποίησης όπως χτίστηκαν τον 20ό αιώνα, χωρίς εντούτοις να γνωρίζουμε τη νέα της μορφή και τους όρους με τους οποίους αυτή θα σχηματοποιηθεί. Ποιος όμως θα γράψει τους κανόνες του νέου παιχνιδιού; Και με ποιους όρους και με ποιες εγγυήσεις για τον πολίτη;
Ο πλανήτης έχει κάνει μια στάση, ίσως για να συλλογιστεί την πορεία του μέχρι σήμερα, ενώ οι πολίτες κρατάνε την ανάσα τους για να δουν ποια θα είναι η επόμενη μέρα. Οι πολιτικοί, από την άλλη, σε τούτη τη συγκυρία θα έπρεπε να τρέχουν όσο πιο γρήγορα γίνεται για να μπορέσουν να προφτάσουν –επιτέλους– τους παράγοντες του χρήματος ώστε να ηγηθούν των εξελίξεων. Αλλά η πολιτική βλασταίνει κατά τη βούληση των πολιτικών, οι οποίοι σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να επιδείξουν αδιαφορία ή να σταθούν εγκληματικά ανεπαρκείς μπροστά στην πρόκληση του μέλλοντος. Οι στιγμές αυτές αποτελούν ίσως την καλύτερη ευκαιρία για την Ευρώπη που πρέπει επιτέλους να αξιοποιήσει τη δύναμή της και υπερνικώντας την αδράνεια που τη χαρακτηρίζει να καταλάβει τη θέση που της αρμόζει στο παγκόσμιο πολιτικό προσκήνιο. Στην αντίθετη περίπτωση θα βρεθεί πάλι ουραγός στο τρένο του 21ου αιώνα. Η Ιστορία γράφεται με δύσκολο και ανεξίτηλο μελάνι αυτές τις μέρες και κανείς δεν μπορεί να την ξεγελάσει. Η ευθύνη είναι μεγάλη καθόσον κανείς Ευρωπαίος πολίτης δεν επιθυμεί πλέον να ανασαίνει αναθυμιάσεις!
Ο Κώστας Θερμογιάννης είναι αρθρογράφος, διαχειριστής του ιστότοπου tovivlio.net