Η Ευρώπη μέσα από τέσσερα αυτοβιογραφικά βιβλία

«Πορτρέτο του Μαξ Ερνστ» (1939), της Λεονόρα Κάρινγκτον

Οι πρώτες δεκαετίες του ευρωπαϊκού 20ού αιώνα μέσα από τη ματιά του Θόρντον Ουάιλντερ, του Τζορτζ Όργουελ, της Λεονόρα Κάρινγκτον και του Αλμπέρ Καμύ. 

«Το τρένο που με έφερε για πρώτη φορά στη Ρώμη ήταν αργοπορημένο, υπερφορτωμένο και κρύο. Ύστερα από κάμποσες ανεξήγητες καθυστερήσεις στην ανοιχτή πεδιάδα, τα μεσάνυχτα μας βρήκαν να διασχίζουμε ακόμη αργά την Καμπανία προς τα σύννεφα που κρέμονταν πάνω από τη Ρώμη, βαμμένα με χρώματα αχνά». Το πρώτο και σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Θόρντον Ουάιλντερ «Καμπάλα» (εκδ Αλεξάνδρεια, μτφρ. Άννυ Σπυράκου) που εκδόθηκε το 1926 ήταν αυτό που τον καθιέρωσε. Κεντρικός χαρακτήρας και αφηγητής είναι ένας νεαρός Αμερικανός ο οποίος ταξιδεύει στη Ρώμη στα μέσα της δεκαετίας του 1920. Εκεί έρχεται σε επαφή με μια κλειστή ομάδα αριστοκρατών και διανοούμενων οι οποίοι προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανό τον Παλαιό Κόσμο που χάνεται μετά τον Μεγάλο Πόλεμο. «Είναι πολύ πλούσιοι και έχουν μεγάλη επιρροή. Όλοι τούς φοβούνται. Και όλοι υποψιάζονται πως εξυφαίνουν συνωμοσίες για να ανατρέψουν την κατάσταση» λέει ο ήρωας του Ουάιλντερ για τον οποίο η εμπειρία αυτή θα λειτουργήσει σαν τελετουργία μετάβασης στην ενηλικίωση. 

Το 1939 βρήκε τον Τζορτζ Όργουελ σε διάθεση βαθιάς απογοήτευσης για την έκβαση του πολέμου στην Ισπανία και την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη, ενώ είχε να παλέψει και με σοβαρά θέματα υγείας. Σε αυτή τη χρονική συγκυρία εξέδωσε το εν μέρει αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα «Ανάσες» (εκδ. Αίολος, μτφρ. Πάνος Τομαράς). Κεντρικός ήρωας είναι ο 45άχρονος Τζορτζ Μπόουλινγκ, ένας ασφαλιστής με σύζυγο, παιδιά, δάνειο, μεγάλη κοιλιά και τεχνητή οδοντοστοιχία, ο οποίος στην προσπάθειά του να διαχειριστεί τον επερχόμενο πόλεμο και την κρίση μέσης ηλικίας καταφεύγει στις αναμνήσεις των παιδικών του χρόνων που παίρνουν στο μυαλό του διαστάσεις χαμένου παραδείσου. 

Το 1939, η Βρετανίδα ζωγράφος και γλύπτρια Λεονόρα Κάρινγκτον, εμβληματική καλλιτέχνιδα και συγγραφέας του Υπερρεαλισμού, ήταν 22 ετών και ζούσε τον έρωτά της με τον Μαξ Ερνστ σε μια αγροικία στη νότια Γαλλία. Με το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο Ερνστ, ο οποίος ήταν Γερμανός, συνελήφθη από τις γαλλικές αρχές ως «ανεπιθύμητος» και μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο εγκλεισμού. Η Κάρινγκτον υπέστη ψυχωσικό επεισόδιο και χρειάστηκε να νοσηλευτεί ένα διάστημα σε νευρολογική κλινική της Ισπανίας του Φράνκο, όπου είχε διαφύγει. Μετά την έξοδό της από την κλινική έγραψε το «Αποκάτω» (εκδ. Ars Nocturna, μτφρ. Νικόλας Γκόγκος) στο οποίο αποτυπώνει αυτή την εμπειρία της, έπειτα από παρότρυνση του Αντρέ Μπρετόν ο οποίος πίστευε ότι η ψυχική της κατάρρευση αποτελούσε μία από τις πιο αντιπροσωπευτικές μορφές σουρεαλισμού.

Ο «Πρώτος άνθρωπος» (εκδ. Καστανιώτη, μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το τελευταίο μυθιστόρημα του Αλμπέρ Καμύ, εκτός από αυτοβιογραφικό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την τραγικότητα που κουβαλάει, καθώς ήταν αυτό το οποίο ανασύρθηκε ημιτελές από τα συντρίμμια του αυτοκινήτου στο οποίο ο συγγραφέας έχασε τη ζωή του στις 4 Ιανουαρίου 1960. Πρόκειται για την ιστορία ενός άντρα, του Ζακ Κορμερί, ο οποίος ταξιδεύει στη γενέθλια πόλη του, το Αλγέρι, όπου έρχεται αντιμέτωπος με τις αναμνήσεις του. Η οικογένεια, το σχολείο, το παιχνίδι με τους συνομηλίκους, οι διακοπές και όλη η ανεμελιά της παιδικής ηλικίας, κόντρα στο πολιτικό σκηνικό μιας χώρας που πλήρωσε ακριβά τις επεκτατικές βλέψεις της Γαλλίας. 

Διαβάστε επίσης 

Εσβησαν και τις συνομιλίες για το μπάζωμα – Στο Documento που κυκλοφορεί – Μαζί το Docville

Ηράκλειο: Νέα στοιχεία για τον θάνατο του μικρού Νικόλα – Η μητέρα του ήταν με το μωρό στο σπίτι την ώρα της τραγωδίας (Video)

Τρίτο γραφείο πολυτελείας για τον ηγεμόνα Μητσοτάκη

Γάζα: Το Ισραήλ σβήνει τις ελπίδες ειρήνευσης – Επιμένει στην «καταστροφή» της Χαμάς

Στ. Κασσελάκης: «Να ηττηθεί η αλαζονεία του 41% και να ενισχυθεί ο νέος ΣΥΡΙΖΑ που φτιάχνουμε»