Πριν από λίγες ημέρες το Συμβούλιο της Επικρατείας εξέδωσε τρεις πολύ σημαντικές αποφάσεις σταματώντας ουσιαστικά τα έργα επέκτασης της κινεζικής COSCO στο λιμάνι του Πειραιά.
Οι αποφάσεις αυτές προέκυψαν έπειτα από τις αιτήσεις ακύρωσης που κατέθεσαν το 2020 το Εργατικό Κέντρο Πειραιά και 95 πολίτες για «την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, της ποιότητας ζωής και της υγείας όλων έναντι της απόρριψης, στον βυθό της Πειραϊκής 620.000 τόνων τοξικών, καρκινογόνων, μολυσματικών υλικών-ιζημάτων-βυθοκορημάτων από την ΟΛΠ Α.Ε. – COSCO για την κατασκευή νέων υποδομών του Λιμανιού». Η άλλη προσφυγή έγινε από το Δήμο Δραπετσώνας.
Απευθυνθήκαμε στη δικηγόρο Ανθή Γιαννούλου, που εκπροσώπησε νομικά το Εργατικό Κέντρο Πειραιά, η οποία από κοινού με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, που εκπροσώπησε τους πολίτες της προσφυγής, κατάφεραν να πετύχουν μια ουσιαστική και σημαντική νίκη.
«Αυτό που ουσιαστικά λένε οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι ότι ο τρόπος που εγκρίθηκε και υλοποιήθηκε συνολικά το Master Plan της COSCO ήταν λάθος, παράνομος και αντιθέτως με το ελληνικό και –κυρίως– με το ευρωπαϊκό δίκαιο – η ευρωπαϊκή οδηγία σχετικά με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), δηλαδή πώς ελέγχονται οι επιπτώσεις των έργων αυτών στο ευρύτερο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία, παραβιάστηκε.
Το ΣτΕ διατείνεται ότι θα έπρεπε πρώτα να έχει κατατεθεί εκ μέρους της COSCO η ΣΜΠΕ και μετά να ακολουθήσουν οι σχεδιασμοί με βάση τις αποφάσεις που θα λάμβανε η Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (ΕΣΑΛ). Στη συνέχεια θα έπρεπε να ακολουθήσει η αδειοδότηση όλων των υπόλοιπων έργων. Έργα της COSCO –όπως για παράδειγμα ο προβλήτας στο Πέραμα– ξεκίνησαν και τελείωσαν χωρίς να υπάρχει ΣΜΠΕ. Αυτά δεν γίνονται ούτε σε αναπτυσσόμενες χώρες. Δυστυχώς όλες οι κυβερνήσεις από το 2014 μέχρι σήμερα προχωρούσαν με την παραπάνω διαδικασία σαν να ήταν νόμιμη.
Ωστόσο η απόφαση του ΣτΕ δεν αφήνει περιθώρια. Λέει ξεκάθαρα ποια διαδικασία πρέπει να ακολουθηθεί: οφείλεται να γίνει από την αρχή η διαδικασία για την οποία μάλιστα απαιτούνται δύο με τρία χρόνια. Εδώ να σημειώσω ότι πρέπει να γίνει μια ειδική Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και δεν αρκεί μια οποιαδήποτε γιατί ακούω ότι η κυβέρνηση λέει ότι υπάρχει μια που κάποια μικρή σχέση ίσως έχει με το λιμάνι και σκέφτονται μήπως προχωρήσουν με αυτή» λέει η κ. Γιαννούλου.
Ο τελευταίος γερανός της COSCO καθώς και τα “προστατευτικά ” πετάσματα αποχώρησαν από την Πειραϊκή:
Ουσιαστικά τα έργα που ακυρώνονται είναι: η επέκταση του νότιου επιβατικού λιμένα του Πειραιά, ο νέος χερσαίος επιβατικός σταθμός, τα τέσσερα ξενοδοχειακά συγκροτήματα, η επέκταση του Σταθμού Διακίνησης Αυτοκινήτων στον εμπορικό Λιμένα Ηρακλέους και η κατασκευή πενταώροφου κτιρίου στάθμευσης αυτοκινήτων στον Προβλήτα Ηρακλέους και νέων αποθηκών σε χώρο 80 στρεμμάτων. «Το ερώτημα είναι τι γίνεται με τα έργα που αυτήν τη στιγμή έχουν μείνει στη μέση. Ειδικά με τους προβλήτες κρουαζιέρας όπου υπάρχει μια μεγάλη κατασκευή άκρως ρυπογόνα και το περιεχόμενο των κιβωτίων διαχέεται στη θάλασσα» σχολιάζει η δικηγόρος.
Πώς ωστόσο θα μπορούσε από τη μεριά της η κυβέρνηση εάν θέλει να υποστηρίξει την κινεζική εταιρεία; «Θα μπορούσε ίσως να προχωρήσει σε κάποιες ευνοϊκές ρυθμίσεις – δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε δει το κράτος να μην υλοποιεί αποφάσεις του ΣτΕ. Παρ’ όλα αυτά η απόφαση του ΣτΕ είναι ξεκάθαρη και δεν μπορώ να διανοηθώ σε ένα τόσο σημαντικό έργο για την κοινωνία και το περιβάλλον ότι θα ρισκάρουν να έρθουν σε αντίθεση με το κοινοτικό δίκαιο. Σε αυτή την περίπτωση οι πολίτες θα αντιδράσουν. Μην ξεχνάμε ότι η υπόθεση είναι διεθνούς ενδιαφέροντος. Η θέση που κατέχει η Κίνα στην Ελλάδα απασχολεί πολλούς.
Η κινεζική εταιρεία αυτήν τη στιγμή βρίσκεται σε αρκετά δεινή θέση καθώς, όπως σχολίασε η κ. Γιαννούλου, η χρηματοδότηση που λαμβάνει από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τις εν λόγω επενδύσεις όχι μόνο θα διακοπούν, αλλά και θα ζητηθεί και η επιστροφή τους.
Όσον αφορά τις πιθανές αντιδράσεις της κινεζικής εταιρείας –η οποία ακόμη δεν έχει προβεί σε επίσημη ανακοίνωση–, φημολογείται ότι μπορεί να απαιτήσει χρηματική αποζημίωση από το ελληνικό κράτος. «Δεν νομίζω να δικαιούνται αποζημίωση. Η COSCO είχε τους καλύτερους νομικούς σύμβουλους. Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι αυτοί δεν είχαν ενημέρωση πως η διαδικασία που ακολουθεί η COSCO είναι αντίθετη προς τις κοινοτικές οδηγίες» σχολιάζει η Ανθή Γιαννούλου.
Μάλιστα είναι υπαιτιότητα της ίδιας της COSCO καθώς υποστηρίζοντας ότι τα έργα καθυστερούν, επέμεινε να ξεκινήσουν χωρίς να υπάρχει ΣΜΠΕ, ενώ γνώριζαν ότι δεν ήταν σύννομο με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Απλώς δεν πίστευαν ότι θα βρεθούν δικαστές που εφαρμόζοντας την υπάρχουσα νομοθεσία θα εξέδιδαν αρνητική απόφαση σε μία υπόθεση μεγάλου ενδιαφέροντος για την κυβέρνηση και την Κίνα».
