Ο θάνατος του Γεβγκένι Πριγκόζιν έσπειρε πολλές αμφιβολίες για τα αίτιά του. Η Μόσχα δεν αποκλείει να έγινε δολιοφθορά στο αεροπλάνο που τον μετέφερε, ενώ ο Λευκός Οίκος είναι πεπεισμένος ότι πίσω από την πτώση κρύβεται το Κρεμλίνο. Όπως και να έχει, ο θάνατός του θα έχει σοβαρές συνέπειες στο ρωσικό πολιτικό στερέωμα.
Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που εκτιμούσαν ότι η ανταρσία του Πριγκόζιν δεν θα έμενε ατιμώρητη – ακόμη και ο ίδιος ο αρχηγός της Βάγκνερ αυτό πίστευε. Σε βίντεο που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα ο Πριγκόζιν φαίνεται να είναι ενήμερος για τα σενάρια και τις φημολογίες για την… υγεία του και διαβεβαίωνε τους πάντες ότι «όλα είναι καλά». Λίγες ημέρες πριν από το δυστύχημα που του στοίχισε τη ζωή…
Η Ρωσία προέβη σε κινήσεις που εντείνουν τις υποψίες της Δύσης ότι εμπλέκεται σε κάποιο βαθμό στο δυστύχημα. Καταρχάς, λίγες ώρες μετά την πτώση του αεροπλάνου έκαναν τον γύρο του διαδικτύου πρωτοφανείς εικόνες στις οποίες συνεργεία συγκέντρωναν τα κομμάτια του αεροσκάφους με τρόπο που έδειχνε ότι λίγο ενδιαφέρονταν για τη διατήρηση οποιουδήποτε αποδεικτικού στοιχείου. Επειτα η Μόσχα ενημέρωσε την αρχή έρευνας αεροπορικών ατυχημάτων της Βραζιλίας ότι δεν θα διερευνήσει τη συντριβή του βραζιλιάνικου αεροσκάφους Embraer στο οποίο επέβαινε ο Πριγκόζιν.
Το Κέντρο Ερευνας και Πρόληψης Αεροναυτικών Ατυχημάτων της Βραζιλίας (CENIPA) είχε δηλώσει ότι θα συμμετάσχει σε έρευνα υπό τη Ρωσία εάν προσκληθεί και εάν η έρευνα διεξαγόταν σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες. Η αεροπορική αρχή της Ρωσίας δεν ήταν υποχρεωμένη να συμπράξει με το CENIPA, αφήνοντας τις δυτικές χώρες να υποπτεύονται ότι το Κρεμλίνο βρίσκεται πίσω από τη συντριβή του Embraer στις 23 Αυγούστου, το οποίο έχει καλό ιστορικό ασφάλειας.
Αρνούνται κάθε ανάμειξη
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) των Ηνωμένων Εθνών με έδρα το Μόντρεαλ, η πτήση από τη Μόσχα με προορισμό την Αγία Πετρούπολη ήταν εσωτερικού, επομένως δεν υπόκειτο σε διεθνείς κανόνες που είναι γνωστοί σε όλο τον κλάδο με τη νομική ονομασία Παράρτημα 13. Το Κρεμλίνο αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη. Επίσης, το Κρεμλίνο ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι οι ερευνητές εξετάζουν την πιθανότητα το αεροπλάνο που μετέφερε τον αρχηγό των μισθοφόρων Πριγκόζιν να καταρρίφθηκε, που είναι και η πρώτη ρητή αναγνώριση ότι ίσως και να δολοφονήθηκε.
«Είναι προφανές ότι εξετάζονται διαφορετικές εκδοχές, συμπεριλαμβανομένης της εκδοχής της δολιοφθοράς» είπε στους δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ όταν ρωτήθηκε για την έρευνα. Ερωτηθείς εάν ο ICAO θα διερευνήσει τη συντριβή, ο Πεσκόφ είπε ότι οι συνθήκες είναι διαφορετικές, αν και προειδοποίησε ότι οι ερευνητές δεν είχαν καταλήξει ακόμη σε επίσημα συμπεράσματα για το
τι ακριβώς συνέβη. «Ας περιμένουμε τα αποτελέσματα της ρωσικής έρευνας» είπε ο Πεσκόφ.
Η σημασία για τη Βάγκνερ
Ο θάνατος του ηγέτη της Βάγκνερ εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις επιχειρήσεις της εταιρείας στην Αφρική: στην Ισημερινή Γουινέα, τη Λιβύη, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, στο Τσαντ, το Μάλι (όπου εθεάθη για τελευταία φορά δημόσια ο Πριγκόζιν) και αλλού. Η εταιρεία φέρεται να έχει περισσότερους από 5.000 μισθοφόρους σε όλες τις επιχειρήσεις της στην Αφρική.
Μεταξύ αυτών των χωρών υπάρχουν αρκετά κοινά, όπως εκδήλωση εξεγέρσεων ή εμφύλιων πολέμων, άφθονοι φυσικοί πόροι, διεφθαρμένη ηγεσία και αντισυνταγματική διακυβέρνηση. Πολλά από αυτά τα κράτη, όπως η Λιβύη, το Σουδάν και η Μοζαμβίκη, συγκεντρώνουν πολλά χαρακτηριστικά «αποτυχημένου κράτους» (failed state).
Η εμπλοκή της Βάγκνερ στην Αφρική προωθεί τα ρωσικά συμφέροντα αμφισβητώντας τη γαλλική κυριαρχία, που προσπαθεί να διατηρηθεί στις πρώην αποικίες. Η εταιρεία το έκανε και μέσω της φερόμενης πλέον ως ανενεργού Υπηρεσίας Ερευνών Διαδικτύου, γνωστής ως «φάρμα των τρολ της Ρωσίας». Αυτή η οργάνωση ενορχήστρωσε εκστρατείες παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να διαδώσει αντιαποικιακά αισθήματα. Με αυτό τον τρόπο ενίσχυσε τα ήδη έντονα αντιγαλλικά αισθήματα στην περιοχή του Σαχέλ.
Μπίζνες δισεκατομμυρίων
Εκτός από τις στρατιωτικές δραστηριότητές της, η μισθοφορική εταιρεία Βάγκνερ εκτιμάται ότι έχει συγκεντρώσει περισσότερα από 20 δισ. δολάρια από τις ποικίλες επιχειρηματικές συναλλαγές της, οι οποίες περιλαμβάνουν από την εξόρυξη χρυσού στο Σουδάν έως την εξόρυξη διαμαντιών στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, όπου αναφέρεται επίσης ότι έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στη δασοκομία και στις επιχειρήσεις ξυλείας.
Εφόσον οι μισθοφόροι τείνουν να έχουν περισσότερες… επαγγελματικές ευκαιρίες στα πολεμικά μέτωπα, είναι πιθανό να παρατείνουν τις συγκρούσεις στις οποίες εμπλέκονται ώστε να επωφεληθούν οικονομικά. Έτσι, οι δραστηριότητες μιας μισθοφορικής εταιρείας όπως η Βάγκνερ μπορούν να επιδεινώσουν τις συγκρούσεις παρατείνοντας τις εχθροπραξίες, όπως φαίνεται, στη Λιβύη, τη Μοζαμβίκη και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.
Σαφής στάση από τις ΗΠΑ
Ο Λευκός Οίκος την περασμένη Τρίτη εκτίμησε ότι το Κρεμλίνο ήταν υπεύθυνο για τον θάνατο του Γεβγκένι Πριγκόζιν (φωτογραφία). «Ολοι γνωρίζουμε ότι το Κρεμλίνο έχει μακρά ιστορία δολοφονίας αντιπάλων» δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρίν Ζαν-Πιερ. «Είναι πολύ ξεκάθαρο τι συνέβη εδώ». Το σχόλιό της ήταν ό,τι πιο κοντινό σε δήλωση των ΗΠΑ σχετικά με την πιθανότητα ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν να έδωσε εντολή για τη δολοφονία του Πριγκόζιν, ο οποίος είχε στήσει μια σύντομη ανταρσία εναντίον του Κρεμλίνου τον Ιούνιο.
