Είναι, νομίζω, κοινά αποδεκτό ότι οι νέοι επέδειξαν εξαιρετική ωριμότητα και αξιοθαύμαστη υπευθυνότητα κατά τη διάρκεια της δίμηνης καραντίνας αλλά και αμέσως μετά.
Ως πανεπιστημιακός δάσκαλος μπορώ από την πλευρά μου να το επιβεβαιώσω μέσα από την εμπειρία και την επαφή με τους φοιτητές μου. Αυτή η στάση αφορά την πλειονότητα βέβαια, αφού σε κάθε κοινωνική κατηγορία εμφανίζονται αναπόφευκτα διαφορετικές τάσεις συμπεριφοράς.
Η στάση των νέων έρχεται μάλιστα σε αντίθεση με το γεγονός ότι τα κόμματα εξουσίας, τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, ακόμη και τα εκπαιδευτικά προγράμματα, η κυρίαρχη ιδεολογία εν γένει στις διάφορες αποχρώσεις της ενσταλάζουν στις συνειδήσεις συστηματικά τον ατομικισμό, την αδιαφορία για τους άλλους, τον ακραίο ανταγωνισμό, τη λογική της κυβίστησης, του συμβιβασμού και της υποταγής στους ισχυρούς. Αυτοί οι ίδιοι παράγοντες ευθύνονται για την ανεργία, τους μισθούς πείνας, την κατάργηση των δικαιωμάτων, το πελατειακό σύστημα, την περιφρόνηση προς τη νεολαία. Ενίοτε αυτά συνδυάζονται με τη διάδοση αντιεπιστημονικών και σκοταδιστικών αντιλήψεων. Σίγουρα πάντως δεν καλλιεργούν στους νέους τις αξίες της συλλογικότητας, της κοινής προσπάθειας, της αλληλεγγύης, της αξιοπρέπειας, της επιστημονικής ανάλυσης των κοινωνικών συνθηκών.
Η κυβέρνηση επιχειρεί τώρα να στοχοποιήσει τους νέους ως υπεύθυνους για τη διάδοση του κορονοϊού και να μεταθέσει έτσι τις δικές της ευθύνες, καθώς δεν έλαβε μέτρα πραγματικής αναβάθμισης της δημόσιας υγείας για να ενισχυθούν οι υποδομές της, να προσληφθεί το τόσο αναγκαίο προσωπικό. Χαλάρωσε τα μέτρα με τρόπο τέτοιο ώστε να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα των μεγαλοξενοδόχων, των εφοπλιστών, των αεροπορικών εταιρειών. Οποια άλλα μέτρα έλαβε είναι προφανέστατα ελλιπή και αποσπασματικά. Επιπλέον η επιλεκτική εφαρμογή τους αφήνει στο απυρόβλητο τους ισχυρούς, ενώ οι νέοι αντιμετωπίζονται με την αστυνομική βαναυσότητα.
Υπόλογη στον ελληνικό λαό είναι η κυβέρνηση, όχι οι νέοι. Η κυβέρνηση είναι εκείνη που αρνείται να χρηματοδοτήσει και να εφαρμόσει μια πολιτική τακτικών δωρεάν τεστ μαζικής κλίμακας σε μεγάλους εργασιακούς χώρους, σχολεία και πανεπιστήμια. Η κυβέρνηση είναι εκείνη που δεν επιβάλλει τα αναγκαία υγειονομικά μέτρα στους εργασιακούς χώρους για να μη θίξει τους ισχυρούς επιχειρηματίες.
Οι νέοι αντίθετα μπορούν ίσως να αναδειχτούν πρωτοπόροι σε μια υπεύθυνη κοινωνική στάση, αν τους μιλήσουμε τη γλώσσα της αλήθειας, αν τους δείξουμε με τις πράξεις μας τον δρόμο. Δεν αποκλείω ακόμη στο πλαίσιο μιας τέτοιας προσπάθειας να αποτελέσουν οι νέοι εκείνη την κοινωνική δύναμη που θα λειτουργήσει ως ο πολιορκητικός κριός του λαού στις συλλογικές αγωνιστικές διεκδικήσεις και στη δημιουργία ενός τόσο αναγκαίου κινήματος για τη ζωή.
Οι νέοι μπορούν πιο εύκολα να υπερβούν προκαταλήψεις, αγκυλώσεις και ξεπερασμένες περιχαρακώσεις του παρελθόντος, να αναδείξουν και να αγκαλιάσουν ενωτικές μορφές συλλογικής δραστηριότητας. Εχει αποδειχτεί ιστορικά πολλές φορές, με κορυφαία την Εθνική Αντίσταση και τον ρόλο της ΕΠΟΝ, καθώς και με εκείνη της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, μιας γενιάς που κάποιοι τη χαρακτήριζαν «χαμένη». Η ελπίδα βρίσκεται στους νέους.
O Δημήτρης Καλτσώνης είναι καθηγητή Θεωρίας Κράτους και Δικαίου, Πάντειο Πανεπιστήμιο