Μας έλεγε – παιδιά τότε της Γ΄ γυμνασίου – μια αγαπημένη φιλόλογος: «Η ποιότητα της δημοκρατίας ενός λαού ζωγραφίζεται στα χαμογελαστά ή σκυθρωπά πρόσωπα των ανθρώπων που συναντάτε τυχαία ή συναναστρέφεστε καθημερινά. Τα πρόσωπα δεν “ψηφίζουν” ποτέ λάθος».
Θυμήθηκα την καλή μου δασκάλα καθώς παρατηρώντας τους ανθρώπους διαπιστώνω ότι ποτέ άλλοτε τόσο σύντομα ύστερα από ένα θριαμβευτικό εκλογικό αποτέλεσμα που πέτυχε κάποιο κόμμα δεν συνάντησα ξανά τόσο πολλά βουβά, σκοτεινά πρόσωπα και τόσο πολλά σκυμμένα κεφάλια. Ποτέ άλλοτε μετά τη χούντα δεν ήταν εμφανώς παρούσα μια καθολική κοινωνική κατάθλιψη, επειδή ποτέ άλλοτε η πολιτική δυστοπία δεν ήταν τόσο αδυσώπητη.
Σε εκείνους που θα διαφωνήσουν επικαλούμενοι τα σκληρά μνημονιακά χρόνια με την πλήρη απαξία των ανθρώπων θα θυμίσω ότι τα ποσοτικά (οικονομικά) στοιχεία εκείνης της περιόδου ήταν σίγουρα χειρότερα, αλλά αναφορικά με τα ποιοτικά στοιχεία της δημοκρατίας σήμερα είναι τρισχειρότερα, γιατί τότε υπήρχε ελπίδα ενώ σήμερα κυριαρχεί η απελπισία, εκείνη την περίοδο ο κόσμος αντιστεκόταν και πάλευε, σήμερα ο λαός απελπίζεται και παραιτείται.
Τούτου δοθέντος, το έγκλημα (και όχι σκάνδαλο) των παρακολουθήσεων (με «νόμιμα» και «καλόβουλα» ή παράνομα και κακόβουλα) συστήματα και λογισμικά αποτελεί το… Εβερεστ των δεινών που συσσωρεύτηκαν σαν την οροσειρά των Ιμαλαΐων από το καθεστώς Μητσοτάκη.
Η μηχανή για να δουλέψει και να παραγάγει (γι’ αυτόν που την ελέγχει) έχει ορισμένη διαδικασία και προκαθορισμένα στάδια και είναι τόσο παλιά όσο η Καμόρα που εμφανίστηκε στον νότο της Ιταλίας κάπου στις αρχές του 17ου αιώνα.
Πρώτα σε παρακολουθώ, μετά σε εκβιάζω, κατόπιν σε καθιστώ ανενεργό του θεσμικού σου ρόλου και συνεργό μου στο έγκλημα και, τέλος, κλέβω το πόπολο, νόμιμα, θεσμικά και ατιμώρητα.
Ο κύκλος μεγάλος αλλά η θωράκιση είναι αδιαπέραστη και τα στεγανά γίνονται αδιάβροχα. Με τους νομοθέτες, με τους επιτηρητές του νόμου, με τους κριτές της νομιμότητας.
Ο αστυνόμος, ο δικαστής, ο δήμαρχος, ο κυβερνήτης, οι αυλικοί του βασιλιά, ακόμη και η βασιλομήτωρ. Φυσικά –έσχατος αλλά ουχί τελευταίος– και ο εκδότης, επειδή η τέταρτη εξουσία αποτελεί την τελευταία αλλά και αναγκαία επίστρωση των στεγανών του κύκλου.
Κι όμως στο συνέδριο των συνταγματικά κατοχυρωμένων ανεξάρτητων αρχών ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ Χρήστος Ράμμος, λέγοντας ότι «σαράντα χρόνια δικαστής στο ΣτΕ ποτέ δεν έδωσα αφορμή» και αναφερόμενος στις λέξεις τιμή, υπόληψη, αξιοπρέπεια, προσωπικότητα και τονίζοντας τη φράση «κάτι ακόμη πιο πολύτιμο: η δικαστική μου τιμή», έδειξε τον Μητσοτάκη όπως πραγματικά είναι: γυμνός.
Εφτανε ένα μονάχα δάκρυ του για να ρηγματώσει τα στεγανά του συστήματος των παρακολουθήσεων.
Πενήντα χρόνια μετά τον Νοέμβρη της αντίστασης του ’73 εξακολουθεί και υπάρχει η Ελλάδα που αντιστέκεται.