Από τον περασμένο Σεπτέμβριο η σχέση τιμής μεταξύ φυσικού αερίου και λιγνίτη –βάσει της οποίας πριν από ενάμιση χρόνο ο Κωστής Χατζηδάκης ως υπουργός Ενέργειας δικαιολογούσε την επιτάχυνση της απολιγνιτοποίησης– έχει αντιστραφεί.
Παρά την επιβάρυνσή της με το κόστος αέριων ρύπων, που επίσης βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά, η παραγωγή μιας μεγαβατώρας από λιγνίτη κοστίζει 120 ευρώ –τα 90 είναι το κόστος των ρύπων–, ενώ η παραγωγή μιας μεγαβατώρας από φυσικό αέριο κοστίζει 210 ευρώ – με κόστος ρύπων 25 ευρώ.
Υπό αυτές τις συνθήκες μοιάζει καθαρός παραλογισμός ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη –σε αντίθεση με τη γερμανική, που αύξησε την παραγωγή ενέργειας από άνθρακα, παρότι πληρώνει ρύπους– δεν αύξησε από τον Σεπτέμβριο την παραγωγή ενέργειας από άνθρακα προκειμένου να ρίξει τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρική. Γιατί ο λόγος που κατά το τελευταίο τρίμηνο η Ελλάδα αναδεικνύεται τόσο συχνά πανευρωπαϊκή πρωταθλήτρια στην αύξηση της τιμής ενέργειας στη χονδρική είναι ότι –λόγω της κυβερνητικής επιλογής για επιτάχυνση της απολιγνιτοποίησης– εξαρτά το 50% κατά μέσο όρο της ηλεκτροπαραγωγής της από το φυσικό αέριο, που η τιμή του καλπάζει.
Να όμως που την περασμένη εβδομάδα, όσο η ενεργειακή κρίση
στην Ευρώπη κλιμακωνόταν και συνάμα γινόταν ορατό ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί αδυνατούν να προωθήσουν κοινές λύσεις, είχαμε δυο σημαντικές εξελίξεις που, χωρίς να λύνουν το πρόβλημα της ακρίβειας, ενδέχεται να αποτρέψουν τα χειρότερα.
Με εντολή ΑΔΜΗΕ
Η πρώτη εξέλιξη ήταν η αναστολή του κυβερνητικού προγράμματος ταχείας απολιγνιτοποίησης, τουλάχιστον ως την ερχόμενη άνοιξη, με εντολή ΑΔΜΗΕ. Προκειμένου να μην ξεμείνει από ενέργεια η χώρα μες στον χειμώνα και να μην υπάρξει κίνδυνος μπλακ άουτ, ο ΑΔΜΗΕ ζήτησε να τεθούν σε ετοιμότητα και οι λι
γνιτικές μονάδες και να διασφαλιστεί το απαραίτητο καύσιμο. Ετσι η ΔΕΗ προχώρησε στο άνοιγμα των τριών λιγνιτωρυχείων της δυτικής Μακεδονίας που είχε κλείσει, ενώ συγχρόνως αυξάνει τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων που κράτησε ανοικτές και θα κάνει τις αναγκαίες προετοιμασίες προκειμένου να επαναφέρει σε λειτουργία, αν χρειαστεί, και τις δύο μονάδες της Καρδιάς, που υποτίθεται ότι είχαν κλείσει οριστικά.
Η δεύτερη εξέλιξη ήταν η τροπολογία του υπουργείου Ενέργειας η οποία έπειτα από εισήγηση του καθηγητή Ενεργειακής Οικονομίας του ΕΜΠ Παντελή Κάπρου υποχρεώνει τους παραγωγούς ενέργειας από ΑΠΕ (αιολικά, φωτοβολταϊκά)
να επιστρέφουν στον ΕΛΑΠΕ (Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ) ό,τι βγάζουν ως υπερκέρδος πάνω από την εγγυημένη ταρίφα τους λόγω της αύξησης στη χονδρική. Τους τελευταίους δύο μήνες οι παραγωγοί ΑΠΕ αποκόμιζαν υπερκέρδη της τάξης του 145%, πλέον όμως αυτά θα πηγαίνουν στο ταμείο του ΕΛΑΠΕ, από το οποίο η κυβέρνηση θα αντλεί τις κρατικές επιδοτήσεις για τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος των νοικοκυριών.
Ενέργεια και πολιτικά σχέδια
Με την αναστολή του προγράμματος ταχείας απολιγνιτοποίησης είναι πιθανό μες στους επόμενους μήνες ΔΕΗ και υπουργείο Ενέργειας,
έστω και ομνύοντας στο Green Deal, να αυξήσουν τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων αρκετά ώστε να αντισταθμίσουν τις αυξήσεις στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που έχουν προκαλέσει το τελευταίο δίμηνο η μεγάλη χρήση φυσικού αερίου και η αύξηση της τιμής του;
Ενδεχομένως, αν λάβουμε υπόψη όσα είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης την Τετάρτη σε συνέδριο της εφημερίδας «Καθημερινή», χαρακτηρίζοντας την καλπάζουσα ενεργειακή ακρίβεια «μη βιώσιμη πολιτικά κατάσταση».
Πιθανόν λοιπόν, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, η κυβέρνηση της ΝΔ να έχει αλλάξει επίπεδο συνειδητοποίησης και να κατανοεί πως η τρέχουσα ενεργειακή κρίση, που οδηγεί μήνα τον μήνα τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας όλο και πιο ψηλά (ήδη τον Οκτώβριο είμαστε 35% πιο πάνω από τον Σεπτέμβριο), φουσκώνοντας τις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών με ρυθμούς 5-15% μέχρι σήμερα, που αναμένεται να επιταχυνθούν μες στο επόμενο δίμηνο, απαιτεί κάτι περισσότερο από επιδοτήσεις του κόστους του ρεύματος των νοικοκυριών.
Να σημαίνει αυτό ότι η κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει τις λιγνιτικές μονάδες για να πιέσει καθοδικά τις τιμές στη χονδρική; Ή μήπως αποτελεί καμπανάκι για «έξοδο στα δύσκολα» και σήμα για πρόωρες εκλογές; Ο,τι κι αν είναι, θα φανεί σύντομα.