Δεν είναι μόνο το απαξιωτικό «αλήτες, ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι» που σκιαγραφεί το ζοφερό παρόν του Τύπου στην Ελλάδα.
Αν ήταν μόνο αυτό, θα μπορούσε εύκολα να το αφορίσει κανείς ως υστερική αντίδραση όσων βλάπτονται από την πρωταρχική υποχρέωση του λειτουργήματός μας: την αποκάλυψη της αλήθειας με κάθε κόστος.
Ομως η αλήθεια βάλλεται. Και βάλλεται από πολλές πλευρές: τα fake news, τον έλεγχο που ασκούν τα μεγάλα συμφέροντα στις επιχειρήσεις των media, τον οικονομικό στραγγαλισμό όσων (ολίγων) αντιστέκονται ακόμη, την επιβολή εργασιακής πειθαρχίας στους δημοσιογράφους που είναι μισθολογικά δέσμιοι στους εργοδότες τους, τη δολοφονική βία εναντίον τους, την αυτολογοκρισία.
Δεν είναι ελληνικό το φαινόμενο. Θα τολμούσα μάλιστα να πω ότι η Ελλάδα δεν βρίσκεται στη χειρότερη θέση – κατρακυλάει πάντως εκθετικά προς τα κει. Στην Ελλάδα δεν έχουμε ψυχρές δολοφονίες δημοσιογράφων που κυνηγούν με επιμονή το ρεπορτάζ τους αψηφώντας τους κινδύνους. Εχουμε όμως στην Ευρώπη. Την «πολιτισμένη» Ευρώπη. Και η Ευρώπη, ευτυχώς, δεν μένει ασυγκίνητη.
Η επιτροπή LIBE των Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων που έχω αναλάβει για λογαριασμό του ΣΥΡΙΖΑ
– Προοδευτική Συμμαχία και της GUE/NGL στο Ευρωκοινοβούλιο παρέδωσε, στην προηγούμενη θητεία της Ευρωβουλής, ένα ψήφισμα για την ελευθερία και την απρόσκοπτη λειτουργία του Τύπου, βάσει του οποίου ξεκινάμε άμεσα νέες συζητήσεις. Συζητήσεις «όλο λόγια, όπως μας έχουν συνηθίσει οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών»; Οχι. Συζητήσεις με πρακτικούς, χειροπιαστούς, νομικά κατοχυρωμένους, εκτελεστούς στόχους:
Γι’ αυτό και δεν θα σας πω «τι προτείνουμε». Θα σας πω τι είναι αυτό «που παλεύουμε» ώστε κάποιοι από εμάς να μην ντρέπονται να δηλώνουν δημοσιογράφοι και κάποιοι άλλοι να αλλάξουν επάγγελμα. Κυρίως, όμως, για να σπάσουμε την αλυσίδα του σφιχτού εναγκαλισμού δημοσιογραφίας και επιχειρηματιών εφαρμόζοντας νέα μοντέλα άσκησης του λειτουργήματος:
• Επαρκή, δημόσια χρηματοδότηση για τη λειτουργία πλουραλιστικών, ανεξάρτητων, ελεύθερων μέσων ενημέρωσης.
• Δημιουργία ενός ανεξάρτητου παρατηρητηρίου που θα καταγράφει και θα δρα ενάντια στη βία και στις απειλές κατά δημοσιογράφων, σε συνεργασία με τις επαγγελματικές ενώσεις σε κάθε χώρα-μέλος.
• Παροχή νομικής προστασίας στους δημοσιογράφους που εκφοβίζονται με αστικές και ποινικές κυρώσεις, ώστε να πάψει πια η μάστιγα της αυτολογοκρισίας που τροφοδοτείται από την οικονομική αφαίμαξη
των αλλεπάλληλων δικονομικών περιπετειών.
•Εξεύρεση νέων, α υ το συν τηρούμενων οικονομικών μοντέ- λων που θα χρηματοδοτούν και θα στηρίζουν την ποιοτική, ελεύθερη δημοσιογραφία.
• Αποκέντρωση των ΜΜΕ από τα χέρια τριών τεσσάρων μεγιστάνων των media, όχι απλώς με δεσμούς στην εξουσία αλλά με δυνατότητα χειραγώγησής της.
• Νομική προστασία των αποκαλυπτικών πηγών του ρεπορτάζ (whistleblowers) και των επαγγελματιών που σέβονται και τηρούν το απόρρητο της πληροφορίας ακόμη κι όταν απειλούνται με ποινικές κυρώσεις.
• Διάχυση της επιστήμης της πληροφορίας στην εκπαίδευση. Γιατί ο μόνος τρόπος για να παταχθεί η αστραπιαία διάδοση των fake news είναι να παραδώσουμε στην κοινωνία εκπαιδευμένους πολίτες, που θα εξελιχθούν μετά, αυτόματα, σε υποψιασμένους αναγνώστες.
Και κυρίως:
• Ελέγχους στη χρηματοδότηση των media. Οχι μόνο γι’ αυτούς που τις απολαμβάνουν, ανεξαρτήτως αναγνωσιμότητας, τιράζ και διείσδυσης στην κοινωνία, αλλά και για εκείνους που τις στερούνται επειδή μπήκαν «στο ρουθούνι της εξουσίας». Πράγμα που σημαίνει ορθολογική και δίκαιη κατανομή της «διαφημιστικής πίτας». Το φαινόμενο της τιμωρίας όχι μόνο των αντιπολιτευτικών μέσων αλλά και όσων δεν
ευθυγραμμίζονται απόλυτα με τις επιταγές της κυβέρνησης (με άσκηση πειθαναγκασμού στους διαφημιστές και εξαναγκασμό τους να αποσυρθούν από τα «απείθαρχα» έντυπα) έχει πάρει ήδη διαστάσεις πογκρόμ! Με ευθείες επιθέσεις από πολιτικά πρόσωπα, εκτόξευση λάσπης από βουλευτές που απολαμβάνουν το ακαταδίωκτο λόγω ασυλίας, χυδαίες προσβολές και ωμή προπαγάνδα προς τους αναγνώστες τους.
• Το «Documento» και η «Εφημερίδα των Συντακτών» νιώθουν ήδη στο πετσί τους αυτήν τη «νέα τάξη πραγμάτων» στον χώρο των media: τις προγραφές των πολιτικών αντιπάλων και τις ντιρεκτίβες, κατευθείαν από το πρωθυπουργικό γραφείο, για το «ποιος θα ζήσει και ποιος θα κλείσει»! Την επίθεση στο «Documento» τη θέσαμε ήδη υπόψη της αρμόδιας υποεπιτροπής στην τελευταία μας συνεδρίαση. Οι νέες επιθέσεις προς την «ΕφΣυν» μας δείχνουν ότι αυτό το μέτωπο διευρύνεται. Και ότι έχουμε υποχρέωση να βρισκόμαστε διαρκώς σε επαγρύπνηση.
Αυτά απαιτούμε από την Ευρώπη. Με καθαρά λόγια, χωρίς πολιτευτικές φιοριτούρες και περικοκλάδες.
Αυτά πιστεύω ότι χρειάζεται μια ελεύθερη κοινωνία για να εμπιστευτεί, να στηριχτεί στον πυλώνα που ονομάσαμε τέταρτη εξουσία αλλά κατάντησε ορντινάντσα της μίας και μοναδικής εξουσίας που επισκιάζει όλες τις άλλες: της εξουσίας του χρήματος.
Ο Κώστας Αρβανίτης είναι ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία – GUE/NGL
