Ο «Λάμπρος», η εμπνευσμένη από το ομώνυμο αριστουργηματικό ποίημα του Διονύσιου Σολωμού παράσταση παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Έλενας Μαυρίδου στο θέατρο Χώρος.
Πρόκειται για ένα έργο πρωτοποριακό που εξερευνά τα όρια μεταξύ διαφορετικών τεχνών· της κινηματογραφικής αφήγησης, του θεάτρου σκιών, του αναλογικού animation και της performance. Αναλογικά εργαλεία, όπως το επιδιασκόπιο και οι χάρτινες φιγούρες-μαριονέτες μιας ναΐφ αισθητικής, συναντούν την τεχνολογία του ήχου. Η ανθρώπινη φωνή και τα παραδοσιακά όργανα, όπως οι λύρες Μακεδονίας και Θράκης, αναμιγνύονται με σύγχρονα μέσα της ηλεκτρονικής μουσικής και της ambient noise, χρωματίζοντας την αφήγηση του Λάμπρου, κατασκευάζοντας ένα ακουστικό και οπτικό σύμπαν για να ταξιδέψει ο υπέροχος λόγος του Διονύσιου Σολωμού.
Η υπόθεση του “Λάμπρου”
Ο Λάμπρος αποπλανεί τη Μαρία στα 15 της χρόνια, για να την παντρευτεί. Κάνουν μαζί τέσσερα παιδιά, μία κόρη και τρεις γιους, αλλά ο Λάμπρος τα βάζει σε ορφανοτροφείο. Η Μαρία μένει αστεφάνωτη και για 15 χρόνια στερείται τα παιδιά της. Ο Λάμπρος φεύγει για να πολεμήσει τον Αλή Πασά και να εκδικηθεί τον θάνατο του αδερφού της Μαρίας, ενός ιεροκήρυκα που δολοφονήθηκε απ’ τους Τούρκους. Στο στρατόπεδο γνωρίζει τυχαία ένα κορίτσι, αλλά μην γνωρίζοντας ότι στην πραγματικότητα είναι η κόρη του, το ερωτεύεται. Ο τραγικός πατέρας αναγνωρίζει τα σημάδια του παιδιού του στο κορμί της νέας. Η κόρη μαθαίνει την αλήθεια και αυτοκτονεί. Ο Λάμπρος καταδιώκεται από τύψεις και αυτοκτονεί εκεί, όπου πνίγηκε η κόρη του. Η Μαρία χάνει τα λογικά της, αναζητά έναν άλλο κόσμο, να μην πονάει πια. Ρίχνεται στον γκρεμό.
Πώς γεννήθηκε η ιδέα να ασχοληθείτε με τον “Λάμπρο” του Διονύσιου Σολωμού;
Από τη γοητεία που μου ασκεί η ιστορία του Λαμπρού και της Μαρίας. Ο Λάμπρος είναι μια πατριαρχική φιγούρα. Λειτουργεί ως παράδειγμα αρνητικής ανθρώπινης συμπεριφοράς που ξεσηκώνει μέσα μου σκέψεις. Αναρωτιέμαι για τη φύση του ανθρώπου. Η Μαρία αντιπροσωπεύει για μένα την παγιδευμένη στις επιλογές της σύζυγο, που υπάρχει μέσα στο χρόνο ως ένα τοτέμ υπομονής και αγάπης. Οδηγείται σε αδιέξοδο.
Πιστεύετε στη διαχρονική του αξία του έργου;
Ο Διονύσιος Σολωμός επέστρεφε και εργαζόταν σε αυτό το υλικό για χρόνια χωρίς να το ολοκληρώνει. Ένα ποίημα ρομαντικού χαρακτήρα, γραμμένο σε ενδεκασύλλαβες οκτάστιχες στροφές. Μέσα σε αυτό το ποίημα φαίνεται η διαδρομή του ποιητή στη γλώσσα. Με ακρίβεια αποτυπώνει έναν ολόκληρο κόσμο μιας Ελλάδας που μας είναι “κυταρρικά” γνώριμη. Θέματα ήθους, θρησκείας, οι φόβοι, οι χαρές, προλήψεις και προκαταλήψεις μέσα στο ποίημα που πιστεύω ήταν όλη η αγωνία και η αγάπη του ποιητή για την Ελλάδα. Ένας δημιουργικός πειραματισμός του ποιητή με πρωταγωνιστή έναν αντιήρωα μιας Ελλάδας που ψάχνει τον εαυτό της. Η σχέση του ανθρώπου με τη φύση και τον εαυτό του.
Οι θεματικές του ποιήματος εμπεριέχουν έννοιες που μας συγκινούν: η σχέση του ανθρώπου με τη φύση, τον Θεό ή κάτι ανώτερο από τον ίδιο, η έννοια του καλού και κακού, η έννοια της δικαιοσύνης και της ελευθερίας. Η αγνότητα και η καθαρότητα της ψυχής, καθώς και το σκοτάδι που έχουν χαρακτήρες σαν τον Λαμπρό είναι πράγματα που όχι μόνο σήμερα αλλά πάντα θα μας ενδιαφέρουν να τα μελετάμε.
Ποια είναι τα μέσα που χρησιμοποιείτε στην παράσταση;
Οι εικόνες που γεννάει στη φαντασία μας το ποίημα του Λάμπρου, είναι κινηματογραφικές. Ο Διονύσιος Σολωμός θα μπορούσε να γράφει σενάρια για τον κινηματογράφο. Μεγάλα αργά πλάνα, γρήγορες εναλλαγές στο χώρο και τον χρόνο Πώς όμως μπορούν να εικονοποιηθούν στο θέατρο; Εξερευνώ τα όρια μεταξύ διαφορετικών τεχνών. Της κινηματογραφικής αφήγησης, του θεάτρου σκιών, της περφόρμανς και του θεατρικού δρώμενου. Αναλογικά μηχανήματα, επιδοσκόπιο, χρώματα 30 ετών και χάρτινες φιγούρες-μαριονέτες μιας ναΐφ αισθητικής είναι τα υλικά της παράστασης. Σε όλα αυτά οδηγός είναι η φωνή μου. Παραδοσιακά μουσικά όργανα, όπως οι λύρες Μακεδονίας και Θράκης, αναμιγνύονται με σύγχρονα μέσα της ηλεκτρονικής μουσικής και της ambient noise. Μουσική που συνέθεσε και παίζει live στη παράσταση ο Γιώργος Μαυρίδης.
Σε μια περίοδο με κατακόρυφη αύξηση των γυναικοκτονιών, πόσο επίκαιρος είναι ο Λάμπρος;
Ο Λάμπρος είναι ένας ακραίος σκοτεινός φανταστικός ήρωας της ποίησης. Ένα ακραίο πρότυπο άντρα μιας εποχής που ναι μεν είναι ένας αγωνιστής στο πόλεμο αλλά όχι υποδειγματικός σύντροφος. Δεν γνωρίζει από συζυγική ζωή και δεν έχει ενσυναίσθηση. Καταλήγει να κάνει τα χειρότερα. Οι σκοτεινοί αυτοί ήρωες υπάρχουν για να καταλάβουμε κάτι για εμάς. Και μας δίνουν υλικό για να παρατηρήσουμε την ύπαρξή μας. Όταν την παρατηρούμε, τότε ξέρουμε τι να μην κάνουμε. Ο Λάμπρος λειτουργεί ως παράδειγμα αρνητικής ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η Μαρία είναι ένα τοτέμ υπομονής, αγάπης και αδιεξόδου.
Ο Πάνος Βλάχος μιλάει στο Docville για τον «Τυχαίο θάνατο ενός αναρχικού» του Ντάριο Φο
Παντού γύρω μας υπάρχουν παραλλαγές του δυνάστη και του θύματος. Φυσικά υπάρχουν άνθρωποι που μοιάζουν με τον Λαμπρό και τη Μαρία. Η κακοποίηση είναι μια φρικτή πράξη και πρέπει να τιμωρείται. Στη ζωή δεν υπάρχει τίποτα το “ποιητικό” σε αυτό και καμία γοητεία στους δυνάστες. Σαν κοινωνία είμαστε βαθιά πατριαρχική. Και η πατριαρχία δεν έχει να κάνει με το φύλο. Έχει να κάνει με τον έλεγχο. Μια βαθιά υποτίμηση της ύπαρξης του ανθρώπου. Η θέση της γυναίκας σαφέστατα υποτιμάται κάπως παραδοσιακά σε μια χώρα που έχει μάθει να την υποτιμάει και να την αντιμετωπίζει σεξιστικά. Και όταν γυναίκες προσπαθούν να ξεφύγουν από κάτι τέτοιο τιμωρούνται από τους δυνάστες τους. Τις δολοφονούν στον βωμό της υπεράσπισης τέτοιων σαθρών “αξιών”. Δολοφόνοι που πιστεύουν πως είχαν κάθε δικαίωμα να ασκήσουν έλεγχο και βία στη ζωή των συντρόφων τους. Πόσες προεκτάσεις παίρνει μέσα στη κοινωνία μας αυτή η αρρώστια; Η Δήμητρα στη Λέσβο ήταν και αυτή ένα θύμα της πατριαρχίας και του σεξισμού, ακόμη και εάν δεν δολοφονήθηκε από το χέρι του συντρόφου της. Δολοφονήθηκε πάμπολλες φορές στη ζωή της απ’ όλη την κοινωνία γύρω της.
INFO
Θέατρο Χώρος Πραβίου 6, Βοτανικός
Κάθε Κυριακή στις 20.00
