Η κεντρική τράπεζα της ΕΕ ανακοίνωσε μεγάλη αύξηση στα επιτόκια την Πέμπτη, με στόχο την χαλιναγώγηση του πληθωρισμού, με μεγάλες χώρες του μπλοκ να εκφράζουν την αντίθεσή τους. Οι ενστάσεις που εκφράζονται από τη Γαλλία και την Ιταλία έχουν να κάνουν κυρίως με την επίδραση που θα έχει στην ανάπτυξη των οικονομιών τους.
Αντιδράσεις από Γαλλία και Ιταλία
Η Γαλλία προσπαθεί να περιορίσει τους τελευταίους μήνες τις φουσκωμένες τιμές στην ενέργεια και να επιβάλει ένα πλαφόν, ενώ παράλληλα επιχειρεί να περιορίσει τον πληθωρισμό. Ο Μακρόν έχει τοποθετηθεί δημοσίως εναντίον μιας αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ, αφού δεν πιστεύει ότι πρέπει να περιοριστεί η καταναλωτική ζήτηση των Ευρωπαίων από τη στιγμή που η οικονομία της Ευρώπης δεν δείχνει σημάδια «υπερθέρμανσης». Στην πραγματικότητα, αυτό που θέλει ο Μακρόν να πετύχει είναι η διατήρηση της παροχής φθηνού χρήματος, ώστε να μπορεί να χρηματοδοτεί με χαμηλό κόστος τις πολιτικές της ατζέντας του.
Το ίδιο επιδιώκει να κάνει η νέα πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι. Η Μελόνι θεωρεί την αύξηση των επιτοκίων μια «βιαστική επιλογή», αφού επιδιώκει και αυτή να χρηματοδοτήσει πολιτικές με δανεικό χρήμα. Η Λαγκάρντ, μετά την κριτική της ιταλίδας ακροδεξιάς πολιτικού, αρκέστηκε στο να υπερασπιστεί την αποστολή της ΕΚΤ, δηλαδή την σταθερότητα των τιμών.
Τέρμα το φθηνό χρήμα
Μια από τις κύριες αποστολές της ΕΚΤ είναι η διατήρηση του πληθωρισμού στο 2%, ενώ αυτή τη στιγμή, μεσοσταθμικά στην ΕΕ, ο πληθωρισμός αγγίζει το 10% είναι δηλαδή πενταπλάσιος από τον στόχο. Η έκρηξη του πληθωρισμού υποβαθμίστηκε στην αρχή του έτους, αφού οι κεντρικές τράπεζες θεώρησαν την άνοδο των τιμών ένα παροδικό φαινόμενο που προκλήθηκε από την υπερβάλλουσα ζήτηση όταν άνοιξαν οι οικονομίες μετά την πανδημία. Στο ίδιο μήκος κύματος, η ΕΚΤ διευκόλυνε την παροχή φθηνού χρήματος μέχρι και τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους, πολύ αργότερα από ότι έδειχναν τα σημάδια για την πορεία των τιμών, αφού τα επιτόκια αποταμίευσης ήταν αρνητικά. Τώρα, μετά από δύο αυξήσεις, το επιτόκιο βρίσκεται στο 1,5% και χαρακτηρίζεται από ανθρώπους της αγοράς ως την πιο απότομη και επιθετική κίνηση εδώ και πολύ καιρό, αφού η ΕΚΤ δεν είχε αυξήσει τα επιτόκια τα τελευταία 11 χρόνια.
Διαφορετικός αντίκτυπος
Ο πληθωρισμός που προσπαθεί να τιθασεύσει η ΕΚΤ δεν είναι ίδιος σε όλο το φάσμα της ευρωζώνης, γι αυτό και κατηγορείται ότι χρησιμοποιεί μια πολιτική που δεν ταιριάζει σε όλες τις περιπτώσεις. Παραδείγματος χάρη, στην Εσθονία, ο πληθωρισμός αγγίζει το 24%, ενώ στη Γαλλία οι τιμές ανεβαίνουν με ρυθμό περίπου 6%.
Το παράδειγμα της Βρετανίας
Στο φόντο των διαφωνιών των ευρωπαίων ηγετών με την ΕΚΤ δεν μπορεί να μη δει κανείς την πρόσφατη υπόθεση της Λιζ Τρας που εκτυλίχθηκε σε ιλαροτραγωδία στη Βρετανία. Οι αγορές κυριολεκτικά εξεγέρθηκαν όταν η πρώην πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι σχεδίαζε να δανειστεί πακτωλό χρημάτων για να χρηματοδοτήσει τις μειώσεις φόρων στους πλουσίους και τις επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα θα αύξανε το δημοσιονομικό έλλειμμα για να προστατεύσει τους πολίτες από την αύξηση των ενεργειακών τιμών. Οι αγορές τιμώρησαν την απερισκεψία της με επίθεση στα βρετανικά ομόλογα και τη λίρα, προκαλώντας περαιτέρω προβλήματα στην οικονομία της χώρας, η οποία πέρα από τον πληθωρισμό και τη στασιμότητα της οικονομίας, ερχόταν αντιμέτωπη με αυξημένα κόστη δανεισμού, κρίση στην στεγαστική αγορά, ακόμα και με απώλεια συντάξεων για εκατομμύρια πολίτες, αφού κινδύνευαν με χρεοκοπία τα ταμεία που είχαν επενδύσει σε χρεόγραφα.
Μικρότερες αυξήσεις στο μέλλον
Παρόλα αυτά, η κριτική από τους ευρωπαίους ηγέτες φαίνεται να έχει επηρεάσει την ΕΚΤ, που προβλέπεται να μην αυξήσει τα επιτόκια όσο αναμενόταν στις επόμενες συνεδριάσεις της, λαμβάνοντας υπόψη και τις αναλύσεις που κάνουν λόγο για επερχόμενη ύφεση σε πολλές χώρες της ευρωζώνης, ακόμα και της Γερμανίας.
